Vier cd’s, de ene (nog) beter dan de andere maar alle vier van een niveau dat toelaat ze bij elkaar in een wat meer uitgebreide recensie te bespreken. De broers Lucas & Arthur Jussen en Sir Neville Marriner, het Roeland Hendrikx Ensemble, Winds Unlimited en Quatuor Dialogues & Ewald Demeyere doen ons luisteren naar vier keer (h)eerlijke Mozart.
***** De dubbele pianoconcerti en een vierhandige sonate van Mozart
Mozart was een late tiener, jonge twintiger toen hij al een aantal betere werken voor piano schreef en er zouden er nog heel wat volgen. Erg jong in feite, was hij al zeer rijp en wist als geen ander uit de ‘te veel noten’ de essentie te halen en zo alles te verheffen tot een immense Schoonheid mede dankzij zijn oneindig en zo bepalend geniaal talent. En kijk, talent, dat is wat de broers Lucas en Arthur Jussen ook hebben. Ze kregen het, net als Mozart, van huis mee en de broers hun ouders, beiden muzikanten, hebben hun zonen alle denkbare kansen gegeven om hun talent ten volle te doen ontwikkelen, zoals Leopold Mozart met zijn Amadeus deed. Het resultaat van het genie Mozart kennen we. De resultaten bij de broers Jussen horen we regelmatig en hun talent leidde tot een uiterst mooie cd waar Wolfgang Amadeus Mozart zo zuiver als maar mogelijk in vertolkt wordt.
De twee dubbele pianoconcerti (waarvan er één ook met drie piano’s gespeeld kan worden) zijn parels, diamanten van het hoogste karaat. Een geraffineerde vertolking is de enige die aanvaard kan worden.
En zie, als je zelf al echt talent hebt en dan nog onder je leraren iemand als Maria João Pires hebt, dan word je een nummer één als Mozartvertolker. Dat hoor je misschien nog beter in de vierhandige sonate op deze opname. Waarom? Omdat voor mij het orkest – The Academy of Saint Martin in the Fields onder leiding van Sir Neville Marriner – niet echt tot de diepte van Mozart geraakt. Persoonlijk vind ik Neville Marriner toch overroepen. Hij haalt, om toch maar eens te vergelijken, in geen geval de enorme hoogte die bijvoorbeeld Nicolaus Harnoncourt ontegensprekelijk wél haalde. Er is momenteel geen bekende opvolger voor Harnoncourt en dat is zo jammer wat nu niet wil zeggen dat het orkest ondermaats presteert. Het orkest begeleidt al doet het dat net te veel, er mocht meer dialoog zijn. Dat is mijn grootste ‘bezwaar’, maar niettemin is deze zeer mooie cd, waar je de meest dromerige pianoklanken en de zuiverste vertolking geniet, zeker zijn vijf sterren waard.
***** Klarinet, Mozart, Roeland Hendrikx: een perfecte combinatie
Mozart hield van klarinet en dat heeft zich onder meer in het beroemde klarinetconcerto vertaald. Gelukkig bleef het niet bij dat concerto alleen en bovendien leent nogal wat werk van Mozart zich tot transcripties waar de klarinet kan van profiteren.
Roeland Hendrikx heeft een eigen ensemble voor kamermuziek opgericht met instrumentalisten die tot de crème van ons land behoren en die het ook internationaal waarmaken. De namen geven we alvast mee: Alexei Moshkov en An Simoens als violisten, Sander Geerts op de altviool, Anthony Gröger bespeelt zijn vertrouwde cello, Liebrecht Vanbeckevoort vinden we aan de piano en Roeland Hendrikx bespeelt uiteraard de klarinet en samen vormen ze het Roeland Hendrikx Ensemble.
Deze toplaag musici staat als vanzelfsprekend borg voor een uitvoering die in elke betere cd-handel in binnen- én buitenland mag (moet) aangeboden worden. Zij weten hoe het publiek te beroeren en mee te voeren, hoe het te beklijven om het met de eigen woorden van het ensemble te zeggen
Het zeer jonge ensemble kwijt zich van zijn taak op een wijze die je de cd toch meteen een tweede keer wil doen beluisteren. Het Kegelstatt Trio – wat is dit toch altijd weer zo mooi – componeerde het geval Mozart – want hij was toch echt een geval apart – tijdens het bowlen. Je moet namelijk iets doen om de tijd te doden tot het je beurt is…
Naast het beroemde werk klinken klarinetkwartetten die een transcriptie zijn die mogelijk kort na Mozarts overlijden gemaakt werden door of in opdracht van de uitgever Johann Anton André. Wie transcribeerde, is onzeker, maar des te zekerder is dat we hier de zoveelste parels aan de kroon mogen beluisteren die alle Mozartse eer worden aangedaan. Dat geldt eveneens voor het onafgewerkte stukje, een kwintet, dat als een extra op de cd staat en dat mogelijk ook voor Stadler werd geschreven als deel van een volledig werk dat ofwel verloren ging of nooit klaar geraakt is of wat ook.
Redenen te over om de eerste cd van het Roeland Hendrikx Ensemble te kopen en te beluisteren.
*** Winds Unlimited met Harmoniemuziek uit Mozarts favoriete opera’s
Velen onder u weten het, anderen (nog) niet en dus graag volgende info: omdat in Mozarts tijd er geen media waren zoals vandaag de dag en men toch de nieuwste opera’s snel bekendheid wilde geven, werden delen van die opera’s bewerkt voor blazersensembles. Het ensemble Winds Unlimited presenteert sinds de oprichting heel wat muziek voor ‘harmonie’ uit de gouden jaren voor deze ensemblevorm, zeg maar tussen 1780 en 1820. De harmonie was ontzettend populair en wie kon, maakte er gebruik van om zijn werken te promoten, hopend op grote bestellingen. Het was terecht dat deze muziekvorm zo populair was en eigenlijk is dat toch nog wel wat.
Winds Unlimited laat u luisteren naar bewerkingen van drie oneindig populaire opera’s van de grootste aller tijden, onder meer als operacomponist. U hoort delen uit Le Nozze di Figaro, La Clemenza di Tito en Don Giovanni. Muziek om duimen en vingers af te likken, zo is het op zich en zo is het ook bij het beluisteren van deze uitvoering. Een beetje nadelig is dat ze mij minder doordravend geïnspireerd schijnt en dat de groep solisten zichzelf wat teveel profileert. Eigenlijk sluit dit toch ook weer aan bij het oorspronkelijke doel van ‘Die Harmonie’, jezelf én de muziek verkopen.
Los van de algemene opmerking van hiervoor, kan ik wel bevestigen dat deze harmonie harmonisch in elkaar zit met een knap evenwicht. De grote lijnen van de opera’s zijn goed te volgen en zijn een open deur voor de luisteraar, zeker de minder vertrouwde, om toch maar eens een opera te gaan beluisteren in een operahuis zelf, te kijken naar opera op bvb. Brava TV, een dvd of cd te kopen met een of meer opera’s, al dan niet van Mozart.
Zo hebben de uitvoerders toch het streefdoel bereikt. Een pluim dus op de hoeden van Chen Halevi, Michal Lewkowicz, Stéphane Mooser, Denis Dafflon, Lisa Goldberg, Giulia Genin en Megan Adie.
Gran Partita in bewerking
Wie de film Amadeus zag, of het toneelstuk, zal altijd wel bijblijven hoe de ‘slechte’ Salieri beschrijft hoe Wolfgang Amadeus Mozart daar zomaar ineens, op de geniaalst mogelijke wijze, de hobo haar intrede laat doen in het largo waar het werk mee opent. En of dit geniaal is, en pakkend en je kan doen wenen…
Maar wenen kan ik niet doen, noch grijpt het aan in deze uitvoering en bewerking. Een bewerking van Christian Friedrich Gottlieb Schwencke, tijdgenoot van Mozart, wordt hier gespeeld door het Quatuor Dialogos & Ewald Demeyere.
De inzet op zich is wat snedig en kort en mocht heel wat meer ‘Sehnsucht’ uitdragen want als er iets is dat dit werk als rode draad heeft, is het wel dat mooie Duitse woord waar geen andere taal een ideale vertaling voor kon vinden. De viool durft het zelfs aan een glissando te maken en dat past toch niet, zo meen ik, ook al zijn er mensen die dat net wel kunnen genieten.
Eigenlijk vind ik de bewerking niet voldoende geslaagd en had ik verwacht dat de uitvoerders toch meer de ziel van Mozarts zoveelste uitzonderlijk werk van en voor de eeuwigheid meer naar de kern zouden brengen, maar ergens blijven ze op de vlakte. De cd is wel mooi, maar kan me niet genoeg in de ban krijgen. Mogelijk ligt het aan de ongewone combinatie waar ik dit werk in hoor die me niet overtuigen kan omdat ik de Gran Partita te goed en te veel gehoord heb? Wie de Gran Partita via deze opname leert kennen, zal zeker wel overtuigd worden. Mogelijk wordt die luisteraar evenzeer aangesproken door de bewerking van dé aria der colloratuursopraan-aria’s: “die Hölle Rache kocht im meinem Herzen”. Een toegift op de cd die er mag zijn, maar niet hoeft.
Kortom, ik moet toegeven dat deze opname me niet ten volle kon overtuigen.
 Ferschtman (c) Ronald Knapp-75x75.jpg)
 Lijm & Cultuur (c) Ronald Knapp-75x75.jpg)
