De Romantiek is een stijlperiode waar de decibels van de instrumenten opvallend toenamen door vele technische verbeteringen. Dit bood de componisten de kans om voor meer volume in hun werken te zorgen en de instrumentalisten kregen de kans zich in bredere zin te ontwikkelen.
De Romantiek is een stijlperiode waar de decibels van de instrumenten opvallend toenamen door vele technische verbeteringen. Dit bood de componisten de kans om voor meer volume in hun werken te zorgen en de instrumentalisten kregen de kans zich in bredere zin te ontwikkelen.
De viool bijvoorbeeld onderging voor de violisten een ware metamorfose. Zo verlengde de hals, werd de strijkstok niet alleen langer maar werd de boog hol in plaats van bol en er kwamen metalen snaren. Klavecimbel en pianoforte belandden bijna in de vergeetput want de moderne piano was het wonderinstrument bij uitstek. Zowel hout- als koperblaasinstrumenten werden aangepast waardoor heel wat meer virtuositeit op ruimer vlak mogelijk was. Ook steeg het concertbezoek door concerten en opera meer en meer open te stellen voor het grote publiek. Het exclusieve karakter verminderde en door een beginnende democratisering van het onderwijs, kregen meer mensen kans kennis te maken met de muziek.
Voor u bespreken we hier vier cd’s met werken van ondermeer Max Bruch (1838-1920), Franz Liszt (1811-1886), Robert Schumann (1810-1856) en Henry Vieuxtemps (1820-1881).
**** Bruch, de Sarasate en Bloch door violist Fabrizio Von Arx
Een van de betere orkesten is het Praags Symfonisch Orkest ‘The Prague Sinfonia Orchestra’. Onder leiding van dirigent Christian Benda begeleidt ze violist Fabrizio Von Arx.
Op de cd is het luisteren naar het overbekende vioolconcerto nr. 1 van Max Bruch, de Carmen Fantasie en Introduction & Tarantella van Pablo de Sarasate en van Ernst Bloch is het luisteren naar de suites voor viool solo nr. 1 en nr. 2.
Von Arx kan een stukje viool spelen, niet alleen is hij technisch volleerd, ook weet hij te fraseren zoals het moet. Van tere tederheid over brede bogen tot volle kracht weet hij uit dit concerto alles te puren. Elk deel komt tot zijn recht en er zijn zelfs ontroerende momenten. Dit is het concerto zoals we het kennen. Romantiek in al zijn denkbare uitgebreide wijdheid. Het orkest volgt de zienswijze vlot en ja hoor, dit willen we nog wel eens beluisteren.
De Carmenfantasie heeft je te pakken met haar doorknede kuren en pikante vurigheid. Carmen herleeft, De Sarasate heeft zich hier best geamuseerd en dat kan de luisteraar ook doen terwijl de muziek uit de geluidsinstallatie weerklinkt. Korter maar eveneens bekorend is het opus 43, de Introduction & Tarantella. Tot hier vinden we de cd een geslaagde realisatie.
Minder bekorend zijn de wat moeilijkere en soms rechtuit saaie suites voor viool van Ernest Bloch die leentje buur speelde bij Bach, Bach en nog eens Bach. Bloch had een oneindige bewondering voor de viool en voor Bach. Hij wijdde beide suites toe aan de toen 18-jarige Yehudi Menuhin, leerling van de in zijn tijd wereldfaam genietende Eugène Ysaÿe aan wie we onder meer de Koningin Elisabethwedstrijd te danken hebben. Het is echt moeilijk om wat extra zang in deze suites te brengen. Deze cd kan je op zijn minst een ode noemen aan de grote violisten uit de tweede helft van de 19de en eerste helft van de 20ste eeuw, die de componisten beïnvloed hebben of op zijn minst bijstonden bij het componeren. Alleen al door de samenstelling is deze cd een aanwinst. Een product van Sony Music Entertainment Switserland, het RCA Red Seal label.
Franz Liszt door pianist Yury Favorin
De pianomuziek van Liszt is soms een rommelhoop met veel lawaai. De man met de grote handen, virtuoos tot en met, zag de piano als een symfonisch orkest en schreef in die zin.
Dat maakt dat het lyrisch karakter van de piano niet altijd aangesproken wordt en het magistrale, meesterlijke, grootse benadrukt wordt. De piano dus als groot orkest. Dikwijls toch, niet altijd…
Je moet de grote ziel van Liszt begrijpen om zijn muziek te doorgronden en de gezongen lijnen in het notenspel uit het geheel tot zijn recht te laten komen. Dat is een opgave voor veel pianisten die verdrinken in de overdosis romantische pronkerigheid. Maar er is een maar… Het is niet allemaal bombarie. Bij de Harmonies Poétiques et Réligieuses van Monsieur Liszt is wel degelijk aandacht voor het beminnelijke, het gracieuze en charmante.
Dat laatste horen we te weinig tot zijn recht komen bij de interpretatie van Favorin. Hij houdt duidelijk (veel) meer van de zwier en wordt bijna opschepperig. Persoonlijk houd ik niet zo van deze interpretatie al weet ik dat anderen dit net wel lusten. En zo besef je nog maar eens dat je in al je pogingen objectief te blijven in een recensie je toch subjectief bent. Je eigen smaak en gevoelswereld blijven parten spelen. Ik weet het. Aan u om te oordelen of ik het bij het rechte eind heb met deze recensie. Een productie van het label MUSO.
*** Along My Tale met het Duo Agineko
Het Duo Agineko bestaat nog niet heel lang maar het heeft al een aantal prijzen op de palmares staan. Het duurde redelijk lang vooraleer Sander Geerts (altviool) en Yasuko Takahashi (piano) officieel dit duo oprichtten ondanks dat ze al jaren samen musiceerden.
Deze cd, met werken van Henry Vieuxtemps, Paul Hindemith en Dmitri Shostakovich is opgedragen aan de moeder van Takahashi die terminaal ziek was en waar beide musici die ook een paar vormen, niet bij konden zijn toen ze overleed en begraven werd. De pianiste ziet deze cd als een afscheidsgeschenk aan haar moeder van wie beide musici alle mooie toekomstwensen mochten ontvangen.
De sonate voor altviool en piano van Vieuxtemps, geschreven in 1863, is een opgewekt werk dat niet alleen het virtuoze benadrukt ook al is de verleiding groot. Weet dat Vieuxtemps geen kleine jongen was. De wereld lag aan zijn voeten en de Russische vioolschool is geschoeid op zijn leest. De componist was jaren kind aan huis bij de tsaar en doceerde in Sint-Petersburg. Het is te weinig geweten.
De uitvoering van dit werk is een feest. Dit is s u b l i e m ! Je moet (jawel!) dit horen. Luisterend zal je zelf misschien de juiste bewoordingen vinden waar ik blijf naar zoeken om te beschrijven hoe mooi dit wel is. Zwarter gekleurd is de sonate voor altviool en piano van Hindemith. Het werk ontstond kort na WO I, de ‘Grote Oorlog die 100 jaar geleden begon, en ook minder liefdevol en aantrekkelijk is de sonate voor beide instrumenten van Shostakovich. Als afscheid is de keuze van de werken op deze cd bijzonder goed geplaatst. De sfeer van de laatste levensjaren van de moeder, van onbezorgd feestend in de overgang van oud naar nieuw tot de terminale ziekte en het overlijden. Je moet het maar doen…
Robert Schumann – Romances voor klarinet, piano en viool
Terra Nova heet het trio met Máté Szücs (viool), Michèle Gurdal (piano) en Vlad Weverbergh (klarinet). ‘Terra Nova is een muzikaal onderzoekerscollectief dat actief op zoek gaat naar ongekende of verdwenen waardevolle muziek met als doel deze ontdekkingen op een podium opnieuw tot leven te brengen’ lezen we in het inlegboekje.
Deze cd beantwoordt hier niet aan, de Romances van Schumann zijn bekend repertoire en vind je zowel meermaals op cd als dat je ze kan horen in de concertzalen. Dat geldt voor de Drei Romanzen, de Märchenerzählungen, de Märchenbilder en de Drei Fantasiestücke. Het zijn stuk voor stuk mooie werken van een componist waarvan men halsstarrig beweert dat hij manisch depressief zou geweest zijn. Ik vrees echter dat Schumann pas ‘gek’ werd toen zijn jonge pupil Brahms al te opdringerig en onophoudelijk in de buurt bleef van Schumanns echtgenote. Het is wel degelijk rond die periode dat Robert Schumann het moeilijker kreeg en dat hoor je in zijn late werken waar diepgewortelde liefde maar ook ergernis en boosheid in vervlochten zit. Ga er maar van uit dat de man het zeer moeilijk had en niet een klein beetje in de knoop geraakte, mogelijk door dingen die er niet waren, maar hem deden twijfelen. Misschien is het daarom dat hij in de koude Rijn sprong? We zullen er het fijne nooit van weten. Wat we wel weten is dat Schumann een groot hart moet gehad hebben voor groot en klein. In zijn muziek is zeer veel Liefde met een hoofdletter aanwezig. Dat vraagt van de uitvoerder raffinement. Op deze cd hoor je drie musici die dat vereiste raffinement hebben. De Märchenbilder torent boven de andere werken uit.
Dit is articulerend musiceren, fraseren zoals het moet, heel bekoorlijk en behoorlijk. Dit is houden van. Opnametechnisch valt vooral ook dit stuk best mee. Die techniek van de opname dus… Veel moeilijker is te plaatsen wat men heeft gedaan met de klarinet. Die komt niet tot haar recht. Soms lijkt de micro in het instrument te zitten. In de hoogte vervormt de klank tot een minder fraaie scherpte enerzijds en anderzijds is de klank dan weer wat plat. Wat jammer want het doet toch wat afbreuk aan de verdiensten die Vlad Weverbergh reeds waargemaakt heeft.
