Mozart, Lefèvre, neven Romberg en Cambini, vier tijdgenoten waarvan Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791) de absolute nummer één is. Enige bekendheid geniet ook Giuseppe Cambini (1746-1818 of ‘25) maar wie hoorde al van Jean-Xavier Lefèvre (1763-1829) of van de neven Andreas (1767-1827) en Bernhard (1767-1841) Romberg?
Mozart, Lefèvre, neven Romberg en Cambini, vier tijdgenoten waarvan Wolfgang Amadeus Mozart (1756-1791) de absolute nummer één is. Enige bekendheid geniet ook Giuseppe Cambini (1746-1818 of ‘25) maar wie hoorde al van Jean-Xavier Lefèvre (1763-1829) of van de neven Andreas (1767-1827) en Bernhard (1767-1841) Romberg? De twee neven waren in hun tijd nochtans in Duitsland beroemde musici en Lefèvre (geboren in Lausanne) maakte naam in Parijs als een van de grootste klarinettisten van zijn tijd. Zijn naam is vooral verbonden met het verbeteren van de klarinet.
*** Vioolconcerti van Mozart door Ray Chen
Velen herinneren zich nog hoe met veel show de Chinese violist Ray Chen de Koningin Elisabethwedstrijd viool won in 2010. De roes van die overwinning is intussen voorbij en de tijd om zich via concerten en cd’s internationaal te verdedigen is volop aangebroken.
We weten hoe Lang Lang de wereld aan zijn voeten kreeg en Ray Chen bewandelt gedeeltelijk hetzelfde pad. Hij heeft nog geen eigen schoenmerk noch is zijn haardracht al te opzichtig. Toch heeft hij een commerciële flair die er niet om liegt en zegt: “Ik ben hier de man en niemand anders”. In de muziek moet je je niet met je voorkomen bewijzen wat ons betreft, je moet het doen via de muziek en wil je echt beoordeeld worden tot het uiterste dan is Mozart dé graadmeter. Mozart is glad ijs, opgelet dus.
Chen speelt de vioolconcerti 3 KV 216, 4 KV 218 en de sonate voor piano en viool nr. 22 in A KV 305. Christoph Eschenbach begeleidt op de piano in de sonate en dirigeert in de concerti het Schleswig-Holstein Music Festival Orchestra. Laten we met de deur in huis vallen en ons richten op de cadensen in beide concerti. Ze zijn een zoveelste teken dat Mozart wel degelijk glad ijs is en dat je hem ten volle moet begrijpen om eigen cadensen te spelen in de zin van de composities en passend in de ziel van de componist. Daar faalt Chen. Zijn cadensen zijn helemaal niet mooi, ze spreken in niets aan en zijn vooral virtuoos technisch. Verder hebben ze niets te bieden. Dat is natuurlijk bijzonder jammer en we hadden mogen hopen dat Eschenbach dit had duidelijk gemaakt en dit niet zo had laten doorgaan. Als dirigent mag je op je strepen staan. Zonde dus van die cadensen. Verder steken de uitvoeringen van deze overberoemde concerti niet boven de honderden andere opnames die er in de loop der jaren zijn gemaakt. Ze zijn – los van de cadensen – mooi, lyrisch naar mijn smaak wat beperkter, maar toch best beluisterbaar. Het is de sonate die wel bekoort, daar worden Chen en Eschenbach de beheersers van fragiliteit. Dit is muziek waar je van geniet. Een cd waar we bedenkingen bij kunt hebben maar die toch met een positieve noot afsluit. We begrijpen dan ook dat een (commercieel) label als Sony Classics met overtuiging Ray Chen naar (het) (v)oor schuift.
***** Sonates voor klarinet en harp van Jean-Xavier Lefèvre
Ja hoor, met overtuiging geven we deze cd vijf sterren om meerdere redenen. Er is de kwaliteit van de uitvoering op zich en die koppelen we aan het feit dat onbekend bekend wordt en niet langer onbemind maar bemind wordt.
De cd biedt de luisteraar aangename en met kennis en gevoel gecomponeerde zeven sonates voor klarinet en harp. Olivier Dartevelle speelt klarinet en Rachel Talitman speelt harp. Dit duo houdt een gezonde dialoog en weet de accenten juist te leggen en fraseert heel mooi. Je krijgt een warme zingende klarinet, ze is nooit scherp, er wordt niet op gedrukt, ze neemt je mee op een droomreis doorheen het ijle en laat je genieten, samen met de tokkelende harp die soms iets heeft van zachte tintelingen die de zang ondersteunen. Veel meer moeten we hier niet over schrijven dan nog alleen dit: wil je een echt mooie cd met muziek die je wil beluisteren of die je als achtergrond wil opzetten en hou je niet van opdringerigheid? Dan is deze opname een die we je zondermeer kunnen aanraden. Een zoveelste aanwinst van het kleine, actieve op harpmuziek gerichte Franstalige label Harp & Co.
** Andreas & Bernhard Romberg – Concerto’s en Ouvertures
Twee ouvertures (een van Andreas en een van Bernhard) en een concerto voor viool en orkest (Andreas) en een voor cello en orkest (Bernhard) is wat de eerste cd biedt. Als extra is er een korte tweede cd met een vioolsonate (Andreas) en een divertimento voor cello en gitaar (Bernhard).
Dirigent Luca Bizzozero leidt het Hafer Symphoniker, solisten zijn violist Yury Revich en cellist Lionel Cottet. De cd opent met een krachtige ouverture. Ze doet je meteen denken aan de donkere kleuren uit de ouverture van Mozarts Toverfluit. Met dergelijk bombasme geloof ik dat de neven Romberg het publiek aan zich had kleven. Wat ook de andere ouverture laat niets aan het toeval over. Rijke kopers, volle strijkers, gedurfde houtblazers. Beide ouvertures zijn aan elkaar gewaagd en zijn zo geschreven dat het publiek wel moet luisteren. En toch is deze muziek door de tand des tijds vergeten en dat is te begrijpen omdat het vooral bravoure is. De twee concerti doen ook soms symfonisch aan, dan weer zijn ze klassiek om over te schakelen naar de vroege romantiek. Je zou het scharniermuziek mogen noemen van componisten die in een scharnierperiode leefden. Een periode die veel meer ‘te scharnieren’ had dan alleen in de muziek. De Franse Revolutie deed Europa op de grondvesten daveren en de neven maakten er ook de naweeën van mee. Het was geen tijd om vrolijk over te worden en zoals het gaat in woelige tijden, is er des te meer ontspanning in de muziek te beleven. Het is een uitlaatklep van al de verschrikkingen waar de mens doorheen moet. Al die dingen liggen ook in de werken op beide cd’s waar het orkest sterk speelt maar waar de strijkers teveel scherpte hebben. Dit kan liggen aan de opname of aan de instrumenten zelf. De solisten overtuigen ons minder. Yury Revich heeft blijkbaar een goed management achter zich en wordt langs alle kanten gesteund als een van de sterren van de toekomst. Muzikaal wordt dit echter niet echt bewezen, noch in het concerto, noch in de sonate. Technisch moet hij niets meer leren, muzikaal moet de vorming zeker nog aangescherpt en vooral verfijnd worden. Lionel Cottet komt ons als een gelegenheidsolist over. Iemand die goed speelt maar niet echt zoveel meer te vertellen heeft en ook de gematigde compositie niet optilt, hij voert gewoon uit. Met de solisten verliest deze cd sterren, met het orkest en de dirigent wint deze Sony Classics cd er.
Strijkkwintetten van Giuspepe Cambini
Het opus 13 van Giuseppe Cambini omvat de strijkkwintetten nrs. 1, 2 en 3. Het Serenissima Ensemble (Roberto Muttoni, Gabriele Vincenzi, Luca Cacciatori, Annalisa Petrella en Francesca Genovese).
Italianen die Italiaanse muziek geven? Dat geeft leven in de brouwerij en muzikaliteit waar je mee weg kan. Zo is het ook bij deze uitvoering die het van de muzikaliteit moet hebben. De strijkkwintetten van Cambini legden een langere compositieweg af. Het duurde van 1794 tot +- 1811. Het verliep moeizaam, mogelijk omdat Cambini het zelf niet zo gemakkelijk met zichzelf had? Hij zou in 1818 of 1825 in armoede overleden zijn in een psychiatrische instelling of wat er in die tijd voor doorging. Het Serenissima Ensemble wil de componist met deze opname dan ook eren. We hebben echter een groot probleem met de toonzuiverheid. Om de haverklap zit men naast de toon en dat doet het luisteren geen goed. Wie echter eens iets anders wil dan Mozart of Haydn en toch die periode graag beluistert? Die kan deze cd, een uitgave van Arte Classica allicht plezieren.
