De Zwitserse choreograaf Christian Spuck creëerde dit ballet in 2006 voor het Koninklijk Ballet van Vlaanderen met Eva Dewaele in de hoofdrol. De wereldpremière van –The Return of Ulysses- op muziek van Purcell, in een knap vlechtwerk met songs uit de jaren ’40, ’50 ‘, ‘60 werd een internationaal succes.
Na Den Haag, Houston, New York en het Edinburgh International Festival is de productie terug thuis waar het avontuur begon. Ook voor Spuck zelf werd het een visitekaartje want sindsdien nam zijn carrière een hoge vlucht. Begin dit seizoen werd hij benoemd tot balletdirecteur bij het Ballet Zürich.
De gevierde sterdanser Alain Honorez (in 2012 gelauwerd voor zijn carrière met ons Gouden Label) keerde voor deze productie nog een keer terug naar het Koninklijk Ballet Vlaanderen als één van de vrijers die Penelope het hof maakt. Hij heeft nog niets aan charisma ingeboet.
Het verhaal
Tien jaar hebben de Grieken erover gedaan om Troje te veroveren. Tien jaar hebben de omzwervingen van Odysseus geduurd. Twintig jaar heeft Penelope op de terugkeer van haar echtgenoot, de koning van Ithaka, zitten wachten. Het eindeloze wachten – dat de absurde sfeer ‘hoopvolle hopeloosheid’ toont – en de druk van de talrijke machtsgeile vrijers, daarover gaat The Return of Ulysses. Het sleutelmoment is dat Penelope uiteindelijk haar man bij zijn thuiskomst niet meer herkent.
Choreografie
Christian Spuck is zonder twijfel een van de meest talentrijke en toonaangevende choreografen van zijn generatie. In deze voorstelling zorgt hij voor een unieke ontmoeting tussen twee werelden: een verstrengeling van klassiek ballet en moderne dans. Een uitdaging voor volbloedartiesten. Met allemaal een gedegen klassieke opleiding behoren de dansers van het KBvV tot de zeldzame performers die gelijk welk genre loepzuiver beheersen zonder zichzelf te verliezen.
De vrouwelijke hoofdrol: Penelope is niet meteen de gemakkelijkste partij. Hoe reageert deze vrouw op de druk van zeven machtsgeile vrijers? Het is telkens je eigen grenzen aftasten en doorbreken in een uitgepuurde zinnenprikkelende stijl. Een rol stofferen, niet alleen met persoonlijke ervaringen, maar ook met prikkels van buitenaf en daaruit het universele zoeken. Je ook openstellen voor de begeleiding van de choreograaf. Zo creëert Spuck verschillende niveaus die zich zowel in de dans, waar we een opmerkelijk contrast tussen ballet op pointes en neoklassiek terugvinden, als in de muziek en de sfeer doorzetten.
De aanzwellende tragiek wordt met de nostalgische songs uit de jaren ’40, ’50 en ‘60 op een ludieke en lichtvoetige wijze doorprikt. Choreografie en scenografie verstrengelen zich met de muziek en vormen een fascinerende tijdruimte waaraan de toeschouwer zich kan over geven.
Ook de goden verschijnen op het appel, waardoor ook hier op twee niveaus gespeeld wordt. De godin Athene, neergezet door Geneviève Van Quaquebeke, staat Penelope terzijde. Zij is de godin van de wijsheid en helpt Telemachos, de zoon van Odysseus, in zijn strijd tegen de vrijers.
Met een ongeziene flexibiliteit zet Courtney Richardson de gelaagde rol van Penelope in al zijn subtiliteit, dramatiek, transparantie en beweeglijkheid neer. Ze danst met een heel andere intensiteit dan Eva Dewaele, waardoor de tragiek van het personage meer contour krijgt. “The Return of Ulysses” is eigenlijk het verhaal van een aangekondigde tragedie. Ze trekt mannen aan als een bloem de bijen. Een vrouw die wacht, smacht, zich verveelt. Het wachten moe geeft ze zich over aan onschuldige flirts. Daardoor aangemoedigd worden de heren haniger en driester in hun gedrag. Ze wordt de speelbal van mannelijke wellust. Een doordachte ingreep is ook het live zingen van sopraan Lenka Brázdilíková, waardoor het verlangen en de smart van Penelope een stem krijgt. Wanneer Odysseus uiteindelijk weer opduikt is de vervreemding totaal. Penelope herkent hem niet en trekt zich vol lethargie terug in het bastion van haar eenzaamheid.
Een intense en weergaloze dansvoorstelling van een hoog artistiek niveau met een ongeziene fysieke kracht en expressiviteit die energie uitademt en het publiek met dezelfde energie voedt. “The Return of Ulysses” blijft gewoon in je lijf nazinderen.
