Ricercar bundelde de zeven cd’s met werk van tijdgenoten van Monteverdi. De box is voortaan dé schatkamer van de Italiaanse muziek uit het Seicento of 17^de eeuw. Magistraal!

Monteverdi stijl

Florentijnse recitatiefstijl, de basso continuo om in madrigalen de tekst te accentueren en emotionele inhoud te geven, het aanwenden van decoratieve, instrumentale muziek in de dubbelkorige, godsdienstige muziekpraktijk met de introductie van tremolo en pizzicato als stile concitato, de antithese van prima en seconda prattica, portamento, het zijn maar enkele van de stijlkenmerken van de muziek van Monteverdi, verder uitgewerkt door zijn volgelingen. Zij werkten in Padua, Parma, Modena, Venetië, Ferrara, Milaan, Bologna, Mantua, Bergamo en Brescia en werkten de canzone, ricercar en fantasia uit tot de monothematische Triosonate, Sonata da chiesa en Sonata da camera met continuo.

Muziek van het Seicento

Na cd’s met werk van Michael Praetorius, Maurizio Cazzati en Giovanni Gabrieli, bracht het ensemble La Fenice midden jaren ’90, werk van Monteverdi en zijn tijdgenoten uit. De zeven cd’s die tussen 1995 en 2000 werden opgenomen zijn nu als box uitgegeven. Het is een prachtige bloemlezing geworden van de Italiaanse muziek uit de 17^de eeuw met composities van wel 35 componisten. La Fenice verzamelde o.a. werk van Salomone Rossi, Biagio Marini en Dario Castello met wie Monteverdi samenwerkte voor de Gonzaga’s in Mantua. Anderen zoals Sigismondo d’India, Tarquinio Merula, Francesco Cavalli of Alessandro Grandi illustreren dan weer de buitengewoon rijke, muzikale creativiteit van het Seicento (17^de eeuw). Ricercar, de topuitgaven van Jerôme Lejeune, huldigt hierbij haar nieuwe collectie van essentiële heruitgaven onder de naam Pleiaden, verwijzend naar de prestigieuze literaire collectie om straks in 2017, 450 jaar Monteverdi (in mei 2017 om precies te zijn), te vieren.

Cornetspeler Cesare

Giovanni Martino Cesare (ca.1590-1667) was vanaf 1611 als componist en cornetspeler verbonden aan het hof van Karl, Markgraaf van Burgau (Karl von Österreich) in Günzburg, in de buurt van Augsburg/Schwaben. In 1615 trad hij als cornetspeler in dienst van hertog Maximiliaan van Beieren in München, waar hij in 1621 zijn Musicali Melodie componeerde, een verzameling instrumentale canzona’s voor cornet met continuo en motetten.

La Fenice en Jean Tubéry

Het Ensemble “La Fenice” haalde haar naam niet van het theater in Venetië maar van een canzona van Cesare. Dit barokensemble werd in 1990 opgericht door Jean Tubéry (°1964), gewijd aan een repertoire variërend van het begin van de 16^de– tot het midden van de 18^de eeuw. Het ensemble brengt gespecialiseerde musici samen rond de cornet of zink (cornet à bouquin), het instrument van oprichter Jean Tubéry. Hij richtte het ensemble op om Venetiaanse muziek uit de 17^de eeuw als erfenis (Heritage) van Monteverdi op te nemen. Reeds in het eerste jaar van hun bestaan won La Fenice in 1990 de internationale Wedstrijd voor Oude Muziek in Brugge en in 1992 wonnen ze de wedstrijd in het Zweedse Malmö. Het schitterend ensemble La Fenice speelt sindsdien op de meeste grote internationale festivals voor oude muziek en barokmuziek.

7 cd’s,7 thema’s

De box bevat zeven thematische cd’s. Dialoghi Venetiani en Per la Settimana Santa worden gevolgd door twee cd’s gewijd aan de componisten Biagio Marini (1594-1663) en Dario Castello (ca. 1590-1658). Per il santissimo Natale wordt gevolgd door Il Canzoniere – La Poesia di Francesco Petrarca nel seicento, (muziek en poëzie gewijd aan Madonna Laura) en als 7^de cd, Concerto Imperiale: muziek voor de keizers Ferdinand II en III.

Stilistische erfenis van de modernen

De 7 cd’s verzamelen de muzikaal-artistieke en interpretatieve aspecten in hun historische context waarmee Claudio Monteverdi (1567-1643) en zijn tijdgenoten vorm gaven aan de diverse muziekgenres in dialoog met poëzie. In Mantua en later in Venetië verzamelden zich rond Monteverdi Salomone Rossi, Biagio Marini, Dario Castello, Francesco Cavalli, Alessandro Grandi, Tarquinio Merula of Sigismondo d’India. Van Mantua naar de Serenissima onthullen de opnamen met aandacht voor de specificiteit van de Monteverdi-stijl, deze vergeten stilistische erfenis in hun verrassend coherent artistieke constellatie.

Sonoor totaalbeeld

De keuze beperkt zich niet tot één specifiek genre maar omhelst zowel vocale als instrumentale muziek in sonaten en religieuze en wereldlijke composities, die een haast sonoor totaalbeeld bieden van zowel de kerk als het paleis in de eerste helft van de 17^de eeuw in Noord-Italiaanse steden. Banchieri, Trabaci, Bassani, Castello, Frescobaldi, Grandi, Landi, Marini, Rossi, Scarani, Donati, Cavali en Tarditi, het zijn maar enkele van de vele, vele componisten die hier te ontdekken zijn. Regina coeli laetare, Et resurrexit, a quattro, Angelus ad Pastores, Jesu Redemptor Omnium en Stabat mater dolorosa, zijn maar enkele van de tot de verbeelding sprekende, getoonzette teksten die uw interesse in de religieuze muziek van toen alleen maar kunnen opwekken. Canzon a doi soprani in echo proposta, Sonata i dialogo detta la Viena, Sonata sopra l’aria di Ruggiero from ‘Il terzo libro de varie sonate, sinfonie, gagliarde, brandi, e corrente geven dan weer een schitterend sonoor beeld van de rijke instrumentale muziek van toen.

Contrareformatie

Sedert de publicatie in 1584 van II vero modo di diminuir con le tutte le sorte di stromenti (over versiering, augmentatie en diminutie) door de cornetspeler Girolamo Dalla Casa, ontwikkelde de instrumentale muziek zich in Italiaanse steden. Historische instrumenten als tiorba, chittarone, lirone, cornetto mutto, viola da bracchio, arciliuto en regaal zorgen hier voor de heel oorspronkelijk klank. Vocale solisten als Maria Cristina Kiehr, Kathelijne Van Laethem, Stephan Van Dyck, John Elwes, Ulrich Messthaler, Salomé Haller, Pascal Bertin, Jan Van Elsacker en Stephan McLeod staan in voor de kwaliteit van de gezongen aspecten van de contrareformatorische muziek. De uitvoerige tekst van Jean Tubéry in het bijhorend boekje zorgt daarbij voor de perfecte duiding en omkadering. Een uitgave die u geenszins mag missen.

• WAT: The Heritage of Monteverdi
• WIE: La Fenice, Jean Tubéry, e.a.
• UITGAVE :  7 cd Ricercar RIC374
• Hoes: ©Ricercar