Wie zou nu een recital met Dichterliebe van Robert Schumann willen missen? Eén van zijn mooiste liedcycli. En wie zou Ian Bostridge willen missen die ze zingt? Eén van de beste liedzangers van het moment. En wie zou Brad Mehldau willen missen, die hem op piano begeleidt? Da’s toch een wat andere vraag. Een jazzpianist! Die twee samen in een liedrecital? Hoe die combinatie er gekomen is, een toevalstreffer. Mekaar ontmoeten, over muziek praten én over Schumann. Er kwam een grensoverschrijdend project van. Dichterliebe inspireerde componist Mehldau ook nog om een eigen liedcyclus te componeren voor vriend en tenor Bostridge: The Folly of Desire. Samen op het podium dus. De Amerikaan, zoals altijd erg serieus, met diep gefronst voorhoofd aan zijn piano, de Engelsman, verwaaide haardos en jongensachtig nonchalant. Voor die Folly of Desire, over de dwaasheid en vooral de limieten van verlangen, zocht Mehldau teksten over die harde thematiek bij dichters als William Blake, Shakespeare, Yeats en Cummings maar ook bij Goethe en Brecht. Bostridge zong ze heel gearticuleerd en zo kon je heel verstaanbaar horen hoe nauw de “MeToo“ problematiek centraal stond bij die tekstkeuze. Bij Cummings bv. “The boys I mean are not refined, they go by girls who buck and bite, they do not give a fuck for luck, they hump them thirteen times a night. ”
En de muziek? Da’s moeilijker te situeren, hoeft ook niet, ze klinkt bijna abstract en hij speelt ze schijnbaar onbewogen. Alleen in Lullaby, op een gedicht W.H. Auden, kon je wel nog goed de Amerikaanse roots van Mehldau horen, bijna een jazzy ballad.
Met evenveel ernst begonnen ze dan aan Schumanns Dichterliebe. Muzikaal toch een heel ander, romantisch kleurenpalet maar tekstueel evenzeer over de tragiek van liefde en leed. Bostridge klonk vaak hard en theatraal, Mehldau eerder egaal, met ingehouden emotie. Met die liederen wil ik mensen ontroeren zegt hij en ben zelf ook ontroert als ik die speel. Zo’n pianopartituur is voor hem een goudader om te exploreren, met zuinige noten en vele stiltes en die ingetogen intro’s en lange, sfeervolle uitleidingen liggen hem perfect. De begeleiding van die liedcyclus alleen al is een parel op zich. Knap. Als toegift, drie liederen uit een totaal ander genre. Het duo vertolkte glansrijk een paar standards uit The American Songbook, met Bostridge omgeschoold tot een crooner die Frank Sinatra naar de kroon stak in die weke song over “…. The wee small hours of the morning”.
Een eigen pianoconcerto
Samen met het Belgian National Orchestra bracht Brad Mehldau ’s anderendaags in Belgische première zijn pianoconcerto. Maar eerst hoorden we een selectie uit de pianopréludes van Claude Debussy. Werk van een impressionist, voor orkest bewerkt door spectralist Luc Brewaeys. En dat klonk niet enkel bevreemdend in klankkleur maar zat vol met prachtige instrumentatie-effecten.
Je zou kunnen zeggen dat Mehldau’s pianoconcert ook impressionistisch begint, maar al vlug evolueert het naar die typische open Amerikaanse klanken die je doen denken aan een Aaron Copland, vooral bij de blazers. En de partituur voor de strijkers doet je denken aan die brede arrangementen uit de filmmuziek. En daartussen speelt Mehldau in zijn onnavolgbare stijl, niet virtuoos maar heel meditatief, constructies bouwend met simpele motieven, bedachtzaam zoals ook Thelonius Monk dat zo mooi kon. Nu eens in dialoog met de harpiste, dan weer een jazzy loopje, veel plaats latend voor het orkest en flarden die hem moeten verbinden met de wereld van de klassieke muziek.
Natuurlijk weer staande ovatie, eindigend in virtuoze bisnummers met ook dat onvermijdelijke Blackbird uit zijn recente Beatles-CD.
Een geval apart: jazzman Brad Mehldau solo.
OP zaterdag zat de zaal werkelijk stampvol dit keer, jong én oud. Zouden er dan toch méér jazzfans zijn dan liefhebbers voor klassieke muziek? Maar ja, het gaat dan ook om dé ster, dé “artist in residence” want het Klara festival maakte er een driedaagse van. Hoe gelukkig moet je dan niet zijn. Het illustreert zijn starstatus, hoe bescheiden hij er ook uitziet, ook in de manier waarop hij zich nederig buigt over de toetsen van zijn piano. Het is een schrijvend intellectueel die met brede nieuwsgierigheid zijn eigen weg zoekt in het pianistieke universum, langzaam weg groeiend uit het jazz idioom of dat juist verruimt? Hij improviseert probleemloos door een sliert van eigen composities met o.a. een prachtige Waltz for JB uit een vroeger album. Maar hij put bv ook uit de chansons van Leo Ferré waarin die trieste stem van die Fransman melancholisch door zindert. En natuurlijk ook uit het repertoire van de Beatles, de Fab Four uit zijn laatste cd en dan ook nog uit de Suite die hij maakte tijdens de lockdown met o.a. die sprekende titelsong “Remembering before all this.” Brad Mehldau lijkt aan geen enkele stijl te koppelen, alleen geïnteresseerd in de verscheidenheid van klanken die uit een piano te halen zijn. En vooral met die hoge noten erg rechts en die donkere erg links die er op het toetsenbord te vinden zijn. Misschien een desillusie voor wie kwam om een reeks aangename jazz standards te horen. Nee, Mehldau exploreert bezeten zijn eigen muzikale brein. Maar als hij dan uitpakt met zuivere bluegrass music hoor je weer de briljante jazzpianist aan ’t werk. Ook al speelt hij Jimmy Hendrix, David Bowie, Bob Dylan en ja zelfs Georges Gershwin. Ongetwijfeld nog altijd een uitstekend improviserende jazzman, die zijn publiek nu eens spaarzaam dan weer razendsnel weet mee te nemen over de grenzen van de jazz heen.
WIE: Brad Mehldau solo en met tenor Ian Bostridge; The Belgian National Orchestra o.l.v. Clark Rundell.
WAT: Brad Mehldau, The Folly of Desire en Pianoconcerto; Robert Schumann, Dichterliebe (opus 48); Claude Debussy, selectie uit Préludes, in een bewerking van Luc Breaeys.
WAAR: Klarafestival, Henry Le Boeuf zaal, BOZAR
WANNEER: 23-24-25 maart 2023
