Saint-Saëns – Villa Lobos – Boïeldieu – Rodrigo

ookinteressant

Bij Pentatone Classics verschenen twee cd’s met historische opnamen van wat toen nog het Orchestre national de l’Opéra de Monte-Carlo heette. Het betreft nl. beide opnamen uit 1973. Eén met drie composities voor cello & orkest van Saint-Saëns, en één met Harpconcerti van Boïeldieu, Villa Lobos en Rodrigo. Een ontdekking en een geweldige revelatie om in alle rust en stilte van te genieten, nu het mooie weer voor de deur staat En mocht u Boïeldieu, Catherine Michel of Christine Walevska niet kennen, dan mist U in de eerste plaats heel wat, maar zijn deze cd’s een uitstekende kennismaking.

Ik ben altijd blij wanneer historische opnamen opnieuw gereleased worden. Vooreerst nu omwille van het orkest. Sedert 1980 heet het orkest Orchestre philharmonique de Monte-Carlo, maar het oorspronkelijk orkest(je) werd reeds in 1856 opgericht en bestond uit nauwelijks 15 musici. Het speelde in het « Maison de jeux » in Monaco, dat later omgedoopt werd tot het tot de verbeelding sprekende Casino de Monte-Carlo. In 1874 kreeg het orkest de naam “Orchestre du nouveau cercle des étrangers” en werd uitgebreid tot 70 musici. In 1953 werd het orkest op instigatie van Prins Rainier III, jawel, die van Grace Kelly, omgedoopt tot Orchestre national de l'Opéra de Monte-Carlo den speelde elk jaar tijdens de zomermaanden in het paleis, haar beroemde « Concerts de Gala dans la Cour d'Honneur du Palais Princier ». Ten tijde van de opnamen in ’73 was de vaste chef van het orkest de toen 74-jarige Yoegoslavisch/Kroatische dirigent Lovro von Matačić (1899-1985), die ooit als 7-jarige, zijn muzikale loopbaan startte als Wiener Sängerknabe. Voorgangers van Lovro als chefdirigent van het orkest waren o.a. Paul Paray (1928-1933), Louis Frémaux (1956–1965) en Igor Markevitch (1967–1972). In 1975 was Ravel 100 jaar geleden geboren en bekwam ik als 14-jarige, de doos met fonoplaten van zijn volledig oeuvre dat Philips uitbracht. Ravels orkestwerken waren alle gedirigeerd door Paul Paray, vergeet ik nooit. Nooit. Dit terzijde.

De opnamen in ’73 vonden plaats in het plaatselijke Alcazar. Catherine Michel speelde harp en het Orchestre national de l’opéra de Monte-Carlo stond toen onder leiding van Antonio de Almeida. Grote musici die het publiek vandaag grotendeels is vergeten. Zeer, zeer onterecht.

Catherine is vandaag 64 maar was in ’73 een jonge vrouw van 25. Ze werd geboren in Amiens in 1948, studeerde piano en harp bij haar moeder, die lerares harp was aan het conservatorium van Amiens, en trok als jong meisje du nord, naar het Conservatoire National Supérieur van Parijs.

Ze was pas 15 wanneer ze haar Premier Prix behaalde in de klas van de toen 70-jarige, legendarische Pierre Jamet (1893-1991), die ooit de harpist was geweest van de beroemde Concerts Lamoureux en musici-harpistes vormde als Martine Géliot, Frédérique Cambreling, (jawel, een vrouw), Annie Fontaine en zijn eigen dochter Marie-Claire. Misschien herinnert U zich nog het Quintette Marie-Claire Jamet uit de jaren ’60-’70? Catherine behaalde vervolgens twee Grands Prix en een Médaille d'or in Parijs, en werd in 1970 de harpiste van het prestigieuze Orchestre National de Radio France. Ze nam haar eerste fonoplaten op voor Philips en Vox, in 1978 werd ze de harpiste van het Orchestre National de l'Opéra de Paris, en ze ging harp doceren aan de Hochschulen für Musik in Hamburg en Detmold, de Hochschule für Musik in Zürich, en ze werd Prince Consort Teacher aan het Royal College in Londen.

Ze werd de vrouw van de componist en pianist Michel Legrand (°1932), het genie achter “Les Parapluies de Cherbourg” (1964) en "Les Moulins de mon cœur" ("The Windmills Of Your Mind", 1968), en speelde als populair duo met hem concerten in de Carnegie Hall, de Albert Hall, het Concertgebouw, het Palais des Congrès in Parijs, Canada, Japan, het Verenigd Koninkrijk, Rusland en de U.S.A.

Haar opnamen wonnen tal van prijzen, de Grand Prix de l'Académie du Disque, de Grand Prix de la SACEM, de Prix de découverte Radio France, Victoires de la Musique, vijf diapasons, en een disque d'or voor het Concerto voor fluit en harp van Mozart, met Benoît Fromanger (flûte solo in het orkest van de Opéra de Paris).

Het Sylvia Woods Harp Center in Los Angeles publiceerde 4 cd’s « Pieces Faciles pour Harpe » van Cathérine Michel. Sylvia Wood is een nu 60-jarige, Amerikaanse harpiste, die een belangrijke rol speelde in de revival van de Keltische harp, of cláirseach.

Beluister bvb. meteen de finale beweging (Rondeau) van het Concerto uit het jaar 1800 van de Franse operacomponist François-Adrien Boïeldieu (1775 – 1834), en de magnifieke finale van het Concerto uit 1953, gecomponeerd voor Nicanor Zabaleta (1907-1993) van Heitor Villa Lobos (1887-1959), en U zal meteen een idee krijgen van de kwaliteit van deze cd. Dirigent is Antonio de Almeida (1928-1997), die als student nucleaire scheikunde aan het Massachusetts Institute of Technology, een studentenorkest leidde, dat hem deed inzien dat muziek hem beter lag dan Atomaire massa-eenheden, Kinetische isotoopeffecten en Radioactieve-dosisequivalenten. Met de steun van zijn dooppeter, niemand minder dan Arthur Rubinstein, ging onze Antonio dan maar naar Yale, om er te studeren bij Paul Hindemith. Diens Kernspinresonantie‎ beperkte zich tot hele en halve tonen. Dat was beter. Mopje.

Antonio werd daarna als dirigent gevormd door Sergei Koussevitzky, Leonard Bernstein en George Szell, en werd achtereenvolgens in 1949 dirigent bij de Portuguese Radio in Lissabon, en kort daarna, dirigent van het Oporto Symfonie-Orkest, het orkest van de stad Porto.

Hij dirigeerde vervolgens het Filharmonisch Orkest van Stuttgart (1962–1964) en werkte bij de Opéra National in Parijs 1965-1967. Hij was “principal guest conductor” van de Houston Symphony (1969–1971) en daarna directeur musical van het Orchestre philharmonique de Nice (1971–1978). Ten slotte was hij vanaf 1993 tot zijn overlijden, dirigent van het Moskou Symfonie-Orkest. Onze Antonio was Chevalier en later Commandeur de la Légion d'honneur en drager van de Ordre des Arts et des Lettres. Voldoende ?

Nog straffer was de carrière van celliste Christine Walevska. Zij was een meisje van 18 toen ze in ’73 de opname in Monte Carlo maakte. Ze was in 1945 in Los Angeles geboren, had een vader en een moeder die beiden viool speelden, had gestudeerd bij Piatigorsky, en had reeds met het National Symphony Orchestra of Washington DC, het 2de concerto van Saint-Saëns gespeeld op… 13-jarige leeftijd. Als 16-jarige werd ze leerlinge van André Maréchal in Parijs maar studeerde ook bij de meer dan legendarische, Argentijnse cellist Ennio Bolognini (1893-1979), ooit de principal cellist van het Chicago Symphony Orchestra, die naar de repetities kwam met zijn…hond, en later het Las Vegas Philharmonic Orchestra oprichtte. Artiesten toch, hé? Zijn cello met daarop zo maar eventjes 51 handtekeningen van de allergrootste musici, wordt bewaard in het Smithsonian Institute in Washington, DC. Christine had dus het geluk les te krijgen van een cellist van wie de dooppeter Arturo Toscanini heette, van wie Casals zei "Bolognini! The greatest cello talent I ever hear in my life!" en van wie cellist Emanuel Feuermann (1902-1942), die zelf als 11-jarige het Haydn-concerto in D speelde met de Wiener Philharmoniker, zei "For my money, the world's greatest cellist is not Casals, Piatigorsky or myself, but Bolognini!"). Alstublieft. Ook interessant om weten is dat de kist met het stoffelijk overschot van Feuermann, die op 40-jarige leeftijd in New York was overleden aan ongeneeslijke aambeien, en die Bolognini, de leraar van Christine, had omschreven als de beste cellist ter wereld, gedragen werd door Rudolf Serkin, Artur Schnabel, Mischa Elman, Bronislaw Huberman, George Szell, Eugene Ormandy, en Arturo Toscanini. Those were the days, om het maar eens met Mary Hopkin te zeggen. By the way, wist U dat deze wereldberoemd geworden song oorspronkelijk eigenlijk een Russisch lied was, gecomponeerd door Boris Fomin (1900-1948) met de oorspronkelijke titel "Dorogoi dlinnoyu" (“De lange weg”)? Neen? Wel, voilà. Bij deze. Zo ziet U maar.

Zou er een instantie bestaan die U zegt wat er zeker moet behoren tot uw persoonlijke cd -collectie, en ik er dan voorzitter van zou zijn, wel, dan had ik het niet gedroomd willen hebben, U deze beide cd’s niet warm aanbevolen te hebben. Om trouwens nog iets toe te voegen aan Christian Walevska. Weet dat menig specialist, musicus of criticus, haar opname van Dvořáks Celloconcerto door met het London Philharmonic Orchestra o.l.v. Alexander Gibson (1926-1995) uit 1971, beschouwt als de beste uitvoering ooit. Jawel, want diezelfde specialisten/critici kennen maar één uitvoering die met de hare vergeleken kan worden, nl. de uitvoering van het Dvořák-concerto door de jonge Mstislav Rostropovich (1927-2007) met het Royal Philharmonic Orchestra o.l.v. Sir Adrian Boult uit 1958. Ga maar eens luisteren.

Het hoogtepunt van haar cd met het werk van Saint-Saëns, is haar uitvoering van zijn 1^ste Celloconcerto. En niet alleen van haar. Ook het orkest speelt fantastisch, want Eliahu Inbal (°1936) dirigeert indrukwekkend goed. Inbal werd trouwens kort na de opname dirigent van het Radio-Sinfonie-Orchester Frankfurt. Met dit orkest voerde hij in de periode 1974-1990, Bruckner- en Mahler-symfonieën uit waardoor hij beroemd werd. De invloed van Celibidache liet zich gelden. De uitvoeringen op beide cd’s zijn uitstekend. Komt daarbij dat de cd’s opnametechnisch optimaal zijn want, het label PentaTone Classics laat haar opnamen remasteren op een Direct Stream digitale wijze door Polyhymnia. PentaTone Music B.V. is opgericht in het najaar van 2001 door voormalige medewerkers van Philips Classics, samen met Polyhymnia International (de voormalige opnamestudio van Philips Classics) in Baarna nabij Hilversum, voor de recording, postproduction, mastering en multimedia services. Polyhymnia International staat garant voor specialized recordings en post-productions for Super Audio cd aen High-Resolution PCM Audio, zowel in stereo als surround. PentaTone heeft daarom ook de muziek opgenomen die gespeeld is tijdens de dienst ter gelegenheid van het huwelijk van prins Willem-Alexander met Máxima Zorregieta. Deze opname wordt gedistribueerd door Universal. De mooiste tranen uit de geschiedenis van het Nederlands Koninklijk Huis, nl. deze van Máxima bij de tango "Adios Nonino", gespeeld door bandoneonist Carel Kraayenhof, kunnen wij in onze herinnering blijvend voor ogen zien, dankzij de perfecte opname van de tango door PentaTone. PentaTone brengt al haar opnamen op de zogenaamde hybride Super Audio cd (SA-CD) uit. Dit is een cd met twee lagen. De eerste laag bevat het traditionele cd (stereo) signaal en de tweede laag het surround sound signaal. PentaTone is ervan overtuigd dat 5-kanaals surround sound een extra dimensie aan de muzikale beleving toevoegt. Mocht U nog geen SA-CD speler gekocht hebben, zou u weliswaar ongelijk hebben maar, kan U SA-CD’s toch ook rustig afspelen op uw "traditionele" cd -speler. Geloof mij, u doet er best aan om de catalogus, nu nog maar 30 Super Audio cd’s maar het aanbod groeit gestaag, van Pentatonic in te kijken want, sedert haar oprichting in 2011, behoort het label tot de beste ter wereld, en is hun slogan “de ultieme surround sound beleving”, geenszins overdreven. PentaTone heeft overigens besloten een website te creëren waar mensen die lid zijn van de PentaTone Club, Super Audio cd ‘s kunnen kopen met een korting van minimaal 15 %. Als u lid wil worden hoeft u alleen het online aanmeldingsformulier in te vullen. Voor het eerste jaar bedraagt het lidmaatschap € 25. uw toegang tot deze speciale website wordt dan na uw betaling geactiveerd. Kan ik aanraden.

Enig minpunt van de cd’s is dat je in het bijbehorend boekje niets leest over de anders toch wel zeer uitzonderlijke uitvoerders. Zoiets zou niet mogen. Ik hoop dat ik met mijn recensie aan dit tekort tegemoet ben gekomen.

Deze beide cd’s zijn een absolute must en zullen bijdragen tot de aangroei van uw huiselijk geluk. Veel luistergenot.