De korte prelude van de opera zet in met een onheilspellend thema: meteen is de spanning gewekt. Dan wordt het orkest rumoerig en druk: de geruchtenmolen komt op gang. Tegelijk zien we in één vak van het decor een tengere man met een naakte dode vrouw op zijn schoot, als een pietà. Het is een veelbelovend begin van een kortverhaal als opera, die de spanning niet volhoudt tot het einde.
De korte prelude van de opera zet in met een onheilspellend thema: meteen is de spanning gewekt. Dan wordt het orkest rumoerig en druk: de geruchtenmolen komt op gang. Tegelijk zien we in één vak van het decor een tengere man met een naakte dode vrouw op zijn schoot, als een pietà. Het is een veelbelovend begin van een kortverhaal als opera, die de spanning niet volhoudt tot het einde.
Moord leidt tot liefde
Rond die stille man en het meisje draait het verhaal. Haar dood is de aanleiding tot geruchten die in het dorp aan de rivier het leven van elke dag gaan beheersen. Ramon kende Adela nauwelijks, maar aangezien hij haar lijk ontdekt heeft, is het zijn lot als mogelijke moordenaar met de vinger gewezen te worden. Net als die andere Zuid-Amerikaan, Alvaro in la Forza del destino, is hij het slachtoffer van een onontkoombaar lot. Het moordverhaal wordt verstrengeld met het overspel van een tweede paar, een op seks beluste vrouw en een vreemdeling. De dorpsgemeenschap slaat tilt en Ramon gelooft op de duur zelf dat hij inderdaad de geliefde van het vermoorde meisje was en wraak moet nemen. De slachter van het dorp toont hem met een stier hoe hij het hart van de moordenaar kan doorboren. Als de geruchtenspiraal en de roep om wraak hun toppunt bereiken, moeten de vreemdeling en Ramon het dorp verlaten en eindigt het hallucinante verhaal.
Kortverhaal
De opera verloopt als een kortverhaal met vijftien scènes die inzoomen op de verschillende personages en die geregeld een sprong in de tijd maken. Die flash backs werpen meestal geen licht op het gebeuren, maar hullen het nog meer in geheimzinnigheid en vervreemding. In die context begint de liefde tussen Adela en Ramon ècht te lijken en Guy Joosten geeft aan hun scènes een sterke poëzie en aangrijpende intimiteit. De tegenstelling met de scènes tussen de vrouw en de vreemdeling die brute seks insinueren is duidelijk. De ontmoeting tussen de vrouw en de vreemdeling doet trouwens erg denken aan de scène tussen Wozzeck en Marie net voor hij haar doodt. Ook in de muziek zit er volgens mij een frase die er naar verwijst. Het tafereel met de slachter en de stier is in al zijn hardheid en bloederigheid een uitgesproken metafoor voor het primitieve van de dorpelingen die wars zijn van verfijning en tuk zijn op wrede wraak. De wreedheid van deze scène herinnerde me het sterkst aan de film Amores Perros. Het tekent de drift van het dorp om een moordenaar te vinden, bijna uit wellust naar een slachtoffer.
Geen lyriek in de muziek
Het decor met de naast elkaar staande vakken is erg geschikt om de episodes van dit verhaal tot een continue stroom van gebeurtenissen te maken die niet als van elkaar losstaande gebeurtenissen mogen gezien worden. Het is tegelijk een visuele uitdaging die duidelijk maakt dat niet alles wat de mensen in het stuk meemaken, te vatten is. Niet voor ons als toeschouwer, niet voor hen in het stuk. In die zin ben ik geneigd de visie van Joosten op het verhaal van de Mexicaanse auteur Guillermo Arriaga als dieper te ervaren dat die van componist Christian Jost. Zijn muziek legt sterk de klemtoon op het uit zijn op wraak. Het jachtige van de gemeenschap die elkaar voortdurend opjut, beheerst volledig de muziek. Er zitten zeker mooie effecten in de rijke orkestratie, met speciale effecten van marimba en piano bij voorbeeld of bij de blazers (trombone) maar de muziek blijft te veel een continue stroom van luide klank die geen ruimte laat voor een moment van verstilling. Zo verzinkt de kans op lyriek in het niet, behalve op één moment, waar de componist een schlager uit de jaren vijftig citeert als lied van Adela: Senza fine tu trascini la nostra vita. Ook het irrationele aspect zowel van het verhaal als van sommige beelden van Guy Joosten vind ik niet terug in de muziek van Jost. De vocale partijen zijn in laat-romantische stijl, geen avantgardistisch gekrijs, dus best te genieten voor de modale operaliefhebber, maar ook hier ontbreekt variatie en nuance. De zangers deden het trouwens schitterend, ook wat acteren betreft. Agneta Eichenholz was een knappe en frêle Adela, maar eigenlijk kan je het hele rijtje zangers afgaan met een compliment. Ook het orkest speelde met veel engagement onder de bezielde leiding van Martyn Brabbins.
Rumor is een interessant veelgelaagd stuk, inventief in scène gezet door Guy Joosten. Toch bleef de opera mij niet boeien van begin tot einde. Ik wijt het vooral aan de muziek, die te weinig reliëf geeft aan de personages en voor een stuk van anderhalf uur te monotoon werd.
