Stichting Logos werd uitgenodigd op de 55ste Biënnale van Venetië. We voeren er niet onder de Belgische of de Vlaamse vlag maar onder de Portugese. En dat mag je vrij letterlijk nemen want de Portugezen kozen voor deze editie namelijk niet voor een traditioneel paviljoen.
Stichting Logos werd uitgenodigd op de 55ste Biënnale van Venetië. We voeren er niet onder de Belgische of de Vlaamse vlag maar onder de Portugese. En dat mag je vrij letterlijk nemen want de Portugezen kozen voor deze editie namelijk niet voor een traditioneel paviljoen.
De gerenommeerde kunstenares Joana Vasconcelos kocht een afgedankte ferry die vroeger in Lissabon over de Taag pendelde en transformeerde deze tot een varend kunstwerk, de Trafaria Praia. De boot werd terug zeewaardig gemaakt en op een zeer eigenzinnige wijze ingericht. De buitenkant werd met tegels bezet (de typisch Portugese “azuleios”) en beeldt de skyline van Lissabon af. Vasconcelos toverde het grote ruim om tot een feeërieke installatie. Ze speelt er subtiel met vormen en texturen van textiel in blauwe en witte kleurschakeringen, tinten die ook in de ontelbare flikkerende lichtjes terugkomen.
Jonas Runa
Op het dek werden gedurende de Biënnale uiteenlopende met Portugese kunst gerelateerde concerten en lezingen georganiseerd die mikten op een internationaal publiek. Als slotevenement werden de muziekrobots van Stichting Logos uitgenodigd om een drieledig stuk van de Portugese componist Jonas Runa te creëren.
De kiem van dit avontuur ligt eigenlijk in Keulen waar het M&M-ensemble (het robotorkest van Logos) in 2006 te gast was op het International Computer Music Festival GIMIK. Ook de jonge ambitieuze componist Jonas Runa was daar aanwezig en raakte erg gefascineerd door de muziekautomaten van Godfried-Willem Raes en het vioolspel van Moniek Darge dat ermee interageerde. Zeven jaar later vragen kunstenares Vasconcelos en curator Miguel Amado aan Runa om een stuk te realiseren voor de slotactiviteit op de Trafaria Praia in Venetië.
De componist stelt voor om gebruik te maken van de knowhow, de logistiek en de muziekautomaten van Stichting Logos. Speciaal voor dit project kwam Jonas Runa voor een tiental dagen naar Gent. Logos beschikt over de nodige faciliteiten om ‘artists in residence’ boven de concertzaal te logeren. Na de deskundige uitleg van Kristof Lauwers over de werking en de bediening van het robotorkest, startte de componist met experimenteren en componeren. Dit alles zal resulteren in de interactieve compositie Stridula waarin Jonas Runa gebruik maakt van zijn IPhone, een Wii, zijn viool en zes muziekrobots.
Mede om financiële en logistieke redenen -de robots moesten via pakhuizen en transportboten naar de Trafaria Praia worden gebracht- werd er gekozen voor relatief kleine robots: <korn>, <snar>, <temblo>, <asa>, <toypi> en <bono>.
In het eerste deel van Stridula worden de robots in real time gestuurd door de componist aan de laptop. In het tweede en derde deel reageren de robots respectievelijk op de vioolklanken en op de bewegingen van de Wii en de Smart Phone.
Naast een compositie van ruim een half uur bereidde Runa ook de lezing “From Luigi Nono to the 21st Century: An infinity of possibilities” voor, om het eigenlijke concert in te leiden. Hiervoor nodigde hij de Italiaanse professor Alvise Vidolin uit, die onder andere nauw samenwerkte met componisten als Berio, Nono en Sciarrino.
Een unieke muzikale ervaring
Half vijf, 12 oktober 2013. Het is gestopt met regenen en de zon komt piepen. De Trafaria Praia meert af van de steiger voor de Il Giardino-ingang van de Biënnale en moet helaas een deel van het te talrijk opgekomen publiek op de kade achterlaten. We zetten koers richting San Marco. De combinatie van de klinkende robots en de rustgevende geluiden van het klotsende water roepen een speciale sfeer op. Het muzikale materiaal dat aan de basis van Stridula ligt, is zowel qua kleur als qua harmonie erg origineel uitgekozen. De dagen (en nachten) experimenteren hebben de componist geen windeieren gelegd. De open structuur (interactie en deels improvisatie) wordt bovendien zeer overtuigend uitgevoerd. Runa slaagt er in om ook over de drie delen heen een spanningsboog op te bouwen. Al deze facetten samen maken van dit concert een unieke muzikale ervaring.
Op het M&M-concert van 22 oktober 2013 in Gent werd Stridula hernomen in een andere gedaante. Runa herwerkte op vraag van Stichting Logos het gebruikte muzikaal materiaal tot een niet- interactieve compositie voor het M&M-orkest.
Dit alles werd gerealiseerd met de steun van de Vlaamse overheid, Departement Cultuur, dat instond voor de financiering van de transportkosten van de robots via Duitsland en Oostenrijk over de Alpen naar de Biënnale van Venetië .
Mattias Parent
-75x75.jpg)
