Het Britse Riot Ensemble opende afgelopen vrijdag het driedaagse Transit in Leuven met een rijkelijk gestoffeerd programma. Van de wereldpremière van Animals of your pasture van de IJslandse componist Bara Gisladottir , via de kleurrijke alledaagsheid van Clara Iannotta naar de donkere lange lijnen van Chaya Czernowin werd de luisteraar meegenomen in een pandemonium van grensverleggende muzikaliteit.
Het Riot Ensemble stond deze avond onder leiding van de Brits-Australische dirigent Toby Thatcher. Het openingsstuk van Gisladottir is geïnspireerd twee gezichtspunten. Het ene is het gedrag van kuddedieren dat als een organisme werkt. Het tweede komt uit een novelle van de Braziliaanse schrijfster Hilda Hilst over een wiskundige die langzaamaan gek wordt. Combinatie van de twee benaderingen leiden natuurlijk tot verwarring en gekmakende situaties. Toby Thatcher gaf ruimte aan het ensemble om vanuit een luchtig duet tussen gitaar en gemanipuleerde piano die toch onvermijdelijke chaos op te bouwen. Zijn gestes bleven minimaal en waren zelfs bijna afwezig bij het oorverdovende crescendo van gitaar en elektronica waarin tsunami’s, orkanen, stortregens en lawines bij elkaar leken te komen. De chaos, die chaos mocht zijn, werd onderstreept door het slotmotief van een uitzonderlijk geknepen hobo.
Clara Iannotta heeft zich eveneens laten inspireren door kunst buiten de muziek, en wel de alledaagse voorwerpen die in de gedichten van Dorothy Molloy voorkomen. Door-de-weekse voorwerpen in Iannotta’s They left us grief-trees wailing at the wall zijn een vibrator, een stuk polystyreen, paperclips, metalen platen en kartonnen dozen. De componist beoogt hiermee traditionele instrumenten te ontdoen van hun ziel en te zien in welke wereld zij dan terechtkomen. Het resultaat is een klankwereld van alledaagsheid: huilen, piepen, luidop dromen, tetteren, loeien en natuurgeluiden.
De Amerikaans-Israëlische componist Chaya Czernowin verraste met Fast Darkness I, een imposant en energiek werk voor ensemble en basklarinet. De solist op basklarinet was de Amsterdamse Brit Gareth Davis, die zijn palmares heeft verzameld op het gebied van klassieke muziek, rock, noise, improvisatie, elektronische muziek en multimediawerk. Fast Darkness I is een hyper-muzikaal stuk waarin geen instrument heilig is. De vijf blazers gebruiken hun instrument ook als luchtpijpen, zij blazen door en naast de trombone, sax of tuba. De kleppen worden ingezet om de percussie te ondersteunen. Wie dacht dat lange drones alleen door computers kunnen worden gegenereerd, heeft buiten de waard van het Riot Ensemble gerekend. Contrabas en cello, gevoegd bij de lage blazers bleken perfect in staat om lange lome lijnen, met subtiele wendingen te gehore te brengen. Zelfs voegden zij er een emotioneel geladen patroon van zoeken, vinden en afstoten aan toe. Solist Gareth Davis toonde zijn meesterschap in een free-jazz solo van korte fragmenten, gescheiden door lange rusten. De uitvoering van dit nieuwe werk van Czernowin door het Riot Ensemble was een belevenis.
WAT: Transit
WAAR: STUK, Leuven, tot en met zondag 24 oktober
TICKETS: festival2021.be
GEZIEN: 22 oktober 2021
FOTO’S: Wynold Verweij
