• Home
  • Over KC
  • Partners
  • Toevoegen evenement
Radio
zondag, december 10, 2023
  • Login
Klassiek Centraal
  • Home
  • Nieuws
    • New Releases
    • Interviews
    • Gouden Labels
  • Recensies
    • Concerten
    • Cd & DVD
    • Evenementen
    • Boeken
  • In de kijker
  • Evenementen agenda
  • Partners
    • Partner worden
  • Meer informatie
    • Over KC
    • Wie is wie
Geen resultaat
Bekijk alle resultaten
  • Home
  • Nieuws
    • New Releases
    • Interviews
    • Gouden Labels
  • Recensies
    • Concerten
    • Cd & DVD
    • Evenementen
    • Boeken
  • In de kijker
  • Evenementen agenda
  • Partners
    • Partner worden
  • Meer informatie
    • Over KC
    • Wie is wie
Geen resultaat
Bekijk alle resultaten
Klassiek Centraal
Geen resultaat
Bekijk alle resultaten
Home Recensies Evenementen

Richard Strauss, tentoonstelling in Wenen

door: Michel Dutrieue
19 november 2014
in Evenementen, Recensies
Leestijd:5 minuten
A A
Richard Strauss 1920
Share on FacebookShare on Twitter

Na zijn eerste opera’s ‘Der Kampf mit dem Drachen’ (1876), ‘Guntram’ (1893) en ‘Feuersnot’ (1901), kwam in 1905 de grote doorbraak met het omstreden ‘Salome’. Een opera op een bewerking van het drama van Sófocles, ‘Elektra’, was het begin van een succesvolle samenwerking met vaste librettist Hugo von Hofmannsthal. Zo begint ongeveer het succesverhaal over de, wanneer we de tweede versie van ‘Ariadne auf Naxos’ en ‘Des Esels Schatten’ er bij rekenen, 18 opera’s van Richard Strauss.

ookinteressant

Het sprookje van Tsaar Saltan van Nikolay Rimsky-Korsakov in de Munt

Opera Ballet Vlaanderen – VONK ‘Schemer’

Muzische liefde en aardse passie: Les Contes d’Hoffmann

U weet dat de muziekwereld dit jaar de 150ste geboortedag van Richard Strauss viert. Zeer succesvol tijdens zijn leven, was Strauss wereldwijd vooral gewaardeerd als operacomponist en zijn positie in de geschiedenis van de muziek is 65 jaar na zijn dood nog steeds onmiskenbaar. Hoewel het middelpunt van zijn leven in het Beierse Garmisch lag, onderhield hij talrijke bindingen met Wenen. Vooral de nauwe contacten met de dichter Hugo von Hofmannsthal, de decorontwerper Alfred Roller en zijn laatste librettist Joseph Gregor verbonden hem met de oude, barokke Residenzstadt. Hij was trouwens in de periode 1919-1924 samen met Franz Schalk, directeur van de Opera van Wenen.

Uitgebreide correspondentie

De jubileumtentoonstelling van het Theatermuseum toont deels voor de eerste keer een selectie van de Strauss voorraad van de in totaal 525 stukken aan correspondentie, handschriften en werkontwerpen uit eigen archief. De tentoonstelling focust op de presentatie van de opera’s ‘Salome’, ‘Elektra’, ‘Der Rosenkavalier’ en ‘Die Frau ohne Schatten’, omdat die elk verschillende perioden van de componist markeren. Voor de laatste drie werken schreef Hugo von Hofmannsthal de libretti en schiep Alfred Roller de decors. Dankzij de uitgebreide correspondentie tussen Richard Strauss en de twee kunstenaars zijn we in de zeldzame positie de samenwerking tussen componist, librettist en scenograaf in alle stadia te volgen. Door Roller kregen de creaties van Strauss en Hofmannsthal vorm op het podium. Zijn overweldigend, symbolisch ontwerp voor de Leeuwenpoort in Mycene in ‘Elektra’ was bv. lange tijd het stijlmodel. Even beroemd werd Rollers scenografie van ‘Der Rosenkavalier’, die op de  première in Dresden en korte tijd later in Wenen te zien was. Nochtans is Roller veel te weinig bekend.

Weense Sezession

Roller studeerde eerst schilderkunst aan de Academie voor Schone Kunsten in Wenen onder Christian Griepenkerl en Eduard Peithner von Lichtenfels, maar raakte ontgoocheld door het volgens hem academisch traditionalisme. In 1897 was hij medeoprichter van de Weense Sezession met Koloman Moser, Joseph Maria Olbrich, Josef Hoffmann, Gustav Klimt en andere kunstenaars die de heersende academische stijl van de Weense kunstwereld afwezen. Hij werd professor tekenen aan de School voor Toegepaste Kunst in Wenen (de Kunstgewerbeschule) in 1899 en voorzitter van de Sezession in 1902. In het begin van zijn carrière was hij zeer actief als grafisch ontwerper en tekenaar. Hij ontwierp tal van covers en vignetten voor de pagina’s van het Sezession tijdschrift ‘Ver Sacrum’, evenals de affiches voor de vierde, veertiende en zestiende Sezession tentoonstellingen. Hij ontwierp ook de lay-out van de tentoonstelling zelf. In 1902 maakte Roller via Carl Moll kennis met Gustav Mahler. Carl Moll was de stiefvader van Alma. Roller liet Mahler verschillende schetsen zien die hij had gemaakt voor Wagners ‘Tristan und Isolde’. Mahler was onder de indruk en besloot Roller de sets te laten ontwerpen voor een nieuwe productie van het meesterwerk. De productie, première in februari 1903, was een groot succes. Roller bleef sets voor Mahlers producties ontwerpen en uiteindelijk ruilde Roller de Sezession en zijn docentschap aan de Kunstgewerbeschule, voor een benoeming tot chef decorontwerper van de Weense Hofopera, een functie die hij bekleedde tot 1909.

‘Die Schweigsame Frau’

Ook minder bekende werken zijn vertegenwoordigd. De twee balletten ‘Schlagobers’ en ‘Josephs Legende’, waarvan het museum decorontwerpen en kostuums bezit die tot nu toe nooit eerder in het openbaar zijn getoond. Na de dood van Hugo von Hofmannsthal in 1929 leek het componeren van opera’s voor Strauss beëindigd te zijn. In 1931 kwam het weliswaar tot samenwerking met Stefan Zweig, die Strauss voorstelde om een libretto naar Ben Jonsons ‘Epicoene, or the Silent Woman’ (1609) te schrijven. Het resultaat werd ‘Die schweigsame Frau’ en het Theatermuseum bewaart het handgeschreven libretto. De plaats van Zweig in het leven en oeuvre van Strauss liep vooruit op zijn samenwerking met Joseph Gregor (1888-1960).

Joseph Gregor, geboren in de prachtige stad Tschernowitz, toen hoofdstad van het Habsburgs/Oostenrijks Kroonland Boekovina (nu Tsjernivtsi in Oekraïne…), studeerde muziekwetenschap en filosofie aan de universiteit van Wenen. Na zijn afstuderen in 1911 werkte hij onder Max Reinhardt als assistent-regisseur en van 1912-14 als docent muziek aan de Franz-Joseph-Universiteit van Tschernowitz. In 1918  kwam hij  in dienst bij de Oostenrijkse Nationale Bibliotheek in Wenen. Hij onderwees ook tussen 1932-1938 en 1943-1945 aan het Max-Reinhardt-Seminar. Een jaar na de verkiezingsoverwinning van en de machtsoverdracht aan de nazi’s vluchtte de joodse librettist Stefan Zweig naar Londen, waardoor Richard Strauss op zoek moest naar een nieuwe librettist.

Oorspronkelijk aanbevolen door Zweig schreef Joseph Gregor drie libretti voor Richard Strauss: ‘Friedenstag’ (1938), ‘Daphne’ (1938) en ‘Die Liebe der Danae’ (1944) alsmede bijdragen aan de teksten van ‘Capriccio’ (1942) en het postuum opgevoerd ‘Des Esels Schatten’. Na de voltooiing van ‘Danae’ werd Strauss in 1940 op voorstel van Heinz Drewes (hoofd van het departement muziek van de Reichsmusikkammer) en van Hans Joachim Moser, (hoofd van de dienst muziek van het Reichsministerium für Volksaufklärung und Propaganda) gevraagd om samen te werken met Gregor om het libretto van de opera (oper mit Tanz) ‘Jessonda’ uit 1823 van Louis Spohr (1784–1859) te herwerken. Deze opera was immers één van de eerste voorbeelden waarin Sprache, Musik und Theater in einem Gesamtkunstwerk verbonden werden. Een idee dat Wagner later magistraal zou uitwerken. Toen Gregor aangeboden werd de tekst van de opera ‘Die schweigsame Frau’ te herschrijven ter vervanging van de tekst van Stefan Zweig, weigerde Strauss dat en trok hij zich ook terug uit het Jessonda project. Gregor was één van de toonaangevende theatergeleerden van zijn tijd. Hij schreef verscheidene standaardwerken en veelgeprezen biografieën van Alexander de Grote, William Shakespeare en Richard Strauss.

De wereldpremière van ‘Die Schweigsame Frau’ in juni 1935 kwam slechts met grote moeite tot stand en de opera werd na slechts vier opvoeringen reeds geannuleerd. Strauss’ controversiële rol tijdens het nazi tijdperk en zijn rol als voorzitter van de Reichsmusikkammer worden in deze context toegelicht.

Een filmzaal met historische en hedendaagse bewegende beelden verlevendigen ten slotte de impressie van zijn legendarisch muziektheater. Deze meer dan schitterende  tentoonstelling werd samengesteld door Christiane Mühlegger-Henhapel en Alexandra Steiner-Strauss en ontworpen door Gerhard Veigel.

Tags: 20e-eeuwse muziekRichard Strauss (1864-1949)Wenen
Vorig artikel

Glass – productie Isabelle Beernaert

Volgend artikel

Muziek verbetert de taalvaardigheid

Michel Dutrieue

Michel Dutrieue

Michel Dutrieue (°Oostende, 1960) studeerde aan de Koninklijk Muziekconservatoria van Brussel en Gent. Is sinds 1987 docent/cursusbegeleider literatuur, muziekgeschiedenis en muziek beluisteren. Tussen 1985 en 2005 was hij medewerker bij BRT 3, Radio 3 en Klara. In 1990 verscheen zijn boek "Eros & Thanatos in het fin-de-siècle-Wenen (BRT-uitgave). Hij leidde gedurende een periode van tien jaar het vierstemmig gemengd koor "De Profundis" en werd als componist opgenomen in het "Lexicon van Vlaamse componisten". In Gent had hij 10 jaar zijn eigen operaclub waarvoor hij avondvullende besprekingen van de producties van de Vlaamse Opera gaf. Sedert november 2012 is hij lid van de beoordelingscommissie muziek van de minister van cultuur.

Ook interessant:

Distler: Die Weihnachtsgeschichte
New Releases

Distler: Die Weihnachtsgeschichte

23 november 2023
Mascagni: Cavalleria rusticana
New Releases

Mascagni: Cavalleria rusticana

3 november 2023
Forgotten Voices Rediscovered ⏐ Brundibár Ensemble
New Releases

Forgotten Voices Rediscovered ⏐ Brundibár Ensemble

20 oktober 2023
Lets Radiokoor laat klankwolken donderen en stiltes fluisteren
Concerten

Lets Radiokoor laat klankwolken donderen en stiltes fluisteren

18 oktober 2023
Het Festival 20·21 brengt een hommage aan een allegaartje van componisten
Concerten

Het Festival 20·21 brengt een hommage aan een allegaartje van componisten

17 oktober 2023
Kunst, klank en caractère : Salon Satie
Concerten

Kunst, klank en caractère : Salon Satie

10 oktober 2023
Volgend artikel
Scholen in de kunst, kinderen maken muziek

Muziek verbetert de taalvaardigheid

Serenade for Winds 2014, I Solisti Del Vento

I Solisti del Vento, Serenades for Winds

St Petersburg, Cecilia Bartoli

La Bartoli in concert? Een spektakel...

Blijf op de hoogte

Blijf op de hoogte

Abonneer je vandaag op de nieuwsbrief van Klassiek Centraal net als 3771 andere lezers, en blijf wekelijks op de hoogte van de nieuwste artikelen.

één e-mail per week op donderdag

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Categorieën

  • Boeken (231)
  • Cd & DVD (854)
  • Concerten (917)
  • Evenementen (437)
  • Gouden Labels (55)
  • In de kijker (31)
  • Interviews (117)
  • New Releases (413)
  • Nieuws (682)
  • Opinie (23)
  • Recensies (2.087)

Klassiek Centraal is het magazine voor klassiek Muziek, Opera & Dans in Vlaanderen. Klassiek Centraal wordt volledig gemaakt door vrijwilligers. 

Wilt u ook meewerken aan Klassiek Centraal stuur ons dan een bericht via redactie@klassiek-centraal.be

Blijf op de hoogte:

Wekelijks (op donderdag) verstuurd Klassiek Centraal een overzicht van alle gepubliceerde artikelen. Schrijf je snel hiernaast in om niks te missen.

Geen resultaat
Bekijk alle resultaten
  • Advertenties voor schrijvers
  • Cookiebeleid (EU)
  • Dashboard
  • Evenementen agenda
  • Evenementen lijst
  • Event ingeven
  • Home 1
  • Home 2
  • Home 3
  • Links
  • My account
  • Nieuws
  • Organizer Dashboard
  • Over KC
  • Partner worden
  • Partners
  • Privacy verklaring
  • radio stream
  • Shop
  • Single event
  • Submit Organizer Form
  • Submit Venue Form
  • test
  • Thank you!
  • Venue Dashboard
  • Vrijwilligers gezocht!
  • Wie is wie
  • Wij bieden aan

© 2020 Klassiek Centraal VZW - Varkensmarkt - 2800 Mechelen - Design en hosting Kyzoe.be.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In
Cleantalk Pixel

Add New Playlist

Deze website gebruikt cookies om optimaal te functioneren. U vindt onze privacy policy en cookie verklaring hier.