Elegante jazz covers met klassieke muziek als standards, dat is waar Trio X in uitblinkt. In 2003 brachten ze een eerste cd (In dulci jubilo) uit. Het was meteen een voltreffer. Tijdens hun 17 jaren samen, gaan ze steeds op zoek naar vernieuwing van het repertoire. Ook in hun nieuwste muzikale avontuur Veni Veni Emmanuel etaleren ze hun handelsmerk; piano, bas en drum flirten via intrigerende jazz improvisaties met klassieke en traditionele liederen.
Trio X Of Sweden
In 2002 besloten pianist Lennart Simonsson, contrabassist Per V Johansson en drummer Joakim Ekberg samen een jazz ensemble te vormen. Ze zijn uitgegroeid tot een van de meest vooraanstaande hedendaagse Zweedse improvisatiegroepen. Trio X is een muzikaal avontuurlijke trio dat steeds op zoek is naar inspiratie in andere genres. De combinatie van grenzen verleggen en bruggen bouwen is hun handelsmerk. Hun veelzijdige karakter uit zich zowel in hun oeuvre maar ook in hun locatiekeuzes. Je kan hun horen op cd, in concertzalen, op festivals en in jazzclubs maar ook voor de klas en in zorg- en welzijnsinstellingen weten ze jong en oud met hun muziek warm te maken.
Hedendaagse Post-Fusion
Hedendaagse Post-Fusion of “Post-Fusion Contemporary” is een hyperoniem voor verschillende jazztrends die tijdens de jaren ’70 in Noord-Europa ontstonden. De heruitvinding van het modern jazz pianotrio (waar Trio X een voorbeeld van is) was een van de kenmerkende vernieuwingen. Dit trio bestaat uit een pianist, contrabassist en een drummer — die meestal met brushes speelt. De pianist neemt doorgaans de leiding en het ensemble is daarom vaak naar hem/haar vernoemd.
Trio X behoord tot de subcategorieën Contemporary. Deze strekking wordt gekenmerkt door duidelijke ritmiek en een mix van typische jazz harmonieën en de traditionele harmonie van de klassieke muziek. De link met klassieke muziek zet Trio X extra in de verf. De jazzstandards waarop ze hun improvisaties bouwen zijn voor het merendeel afkomstig uit het klassieke repertoire. De overige standards op de cd zijn ontleend aan Zweedse en Duitse traditionele muziek.
Jazz & klassiek: een flirterige relatie
Jazz en klassiek zijn twee verschillende stijlen die andere eisen stellen aan hun uitvoerders. Toch hebben jazz en klassieke muziek, zoals radiopresentator en klassieke muziekkenner Fred Brouwers het verwoordt, “altijd al een wat flirterige relatie gehad.”. Het woord flirten uit dit citaat is een gepaste beschrijving voor deze Trio X-cd. Hun jazz “covers” van klassieke muziek zijn elegant en hun inspiratiebronnen zijn divers. De melodieën zijn afkomstig uit verschillende landen en dateren van verschillende eeuwen: van een 18e-eeuwse Italiaanse hymne tot Adople Adams Cantique de Noël (1847) en van Julpolska (1895) van de Zweedse componiste Johanna Ölander tot het Duitse Es ist ein Ros entsprungen (14e eeuw).
Na een introductie zet pianist Simonsson telkens de melodie in. Een eerste maal in originele vorm, soms nog een tweede maal in deze vorm maar verrijkt met jazz harmonieën en vanaf de derde keer volgen uiteenlopende geïmproviseerde transformaties. Trio X toont met deze cd een pluraliteit aan interpretaties van de melancholische virtuositeit in Veni Veni Emmanuel, tot het dromerige Stjärngosser en het opgewekte (en bijna om mee te zingen) Personent Hodie.
Medeltida Mariavisa is gebaseerd op het volkslied Det lyser en stjärna waarvan de melodie afkomstig is uit de Urshults-parochie in Småland. In vergelijking met de andere lieden op deze cd, is deze intro relatief lang (iets meer dan een halve minuut). Na het voorstellen van het thema door de piano volgen de improvisaties. De contrabasis verzorgt de eerste improvisatie en speelt virtuoos pizzicato, waarna de piano improviseert met ongewone ritmiek en harmonieën. Als laatste kom ook de drummer naar de voorgrond met onverwachte ritmes en verrassende cymbalen. Na de improvisaties volgt een dromerige afwikkeling met thematische verwijzingen naar de standard.
De uitzondering op de regel is Karl-Bertil Jonssons julafton. Dit is de enige standard die niet afkomstig is uit het klassiek of traditionele reperoire. Hij is gebaseerd op de soundtrack van de kortfilm Sagan om Karl-Bertil Jonssons julafton. Jazzpianist Gunnar Svensson componeerde het oorspronkelijke thema voor saxofoon, piano, contrabas en drum. Het thema start vanaf de eerste noot die klinkt. De saxofoon speelt dit hoofdzakelijk a capella terwijl de andere instrumenten. De versie van Trio X klinkt voller and warmer dan het origineel. Het begint met een eigen, geïmproviseerde introductie vooraleer de piano de melodie van de saxofoon inzet. Vanaf het begin tot het einde zijn alle drie de instrumenten aanwezig. De drum met brushes die zachtjes de beat aangeeft, de contrabas die harmonische diepgang geeft en chromatische loopjes tussen de variaties speelt en de piano die de harmonie aanvult en de melodie (be-)speelt.
Het thema dat al deze melodieën bij elkaar brengt, is weliswaar Kerstmis maar toch is dit geen typische kerstmuziek. Zelfs in liederen, zoals Personent Hodie en Veni Veni Emmanuel, weet Trio X de sfeer volledig te transformeren en naar hun hand te zetten. Veni Veni wordt in een laag en donker register gespeeld met mineurakkoorden en klankeffecten op cimbaal wat dit nummer mysterieus en bijna melancholisch geeft. Maar ook het meer upbeat tempo van Hodie brengt geen kerstsfeer met zich mee. De shuffle improvisaties van de piano, de loopjes van de contrabas, de ritmische puls en de drummers riding van de cimbalen, wekken de impressie van een jazzbar waar gedanst wordt. Kortom, Trio X zoekt naar de typerende muzikale waarde van de standards, los van hun context, om zo deze te herinterpreteren en muzikale grenzen te verleggen.
Informatie
Wie: Trio X Of Sweden
Wat: Veni Veni Emmanuel
Uitgaven: Prophone 10352825
Foto’s: © Urban Jörén
Spotify: Album Veni Veni Emmanuel
Bestellen: JPC
