Auteur Yarrid Dhooghe

Er zijn geen EU-referenda in de stad Mahagonny. Wel zijn er seks en drank à volonté te verkrijgen. Enige regel: doe wat je wil, zelfs wat normaal gezien verboden is. De grootste zonde is niet kunnen betalen. De prijs voor subtiliteit krijgen Kurt Weill en Bertolt Brecht voor hun opera Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny allerminst. En regisseur Calixto Bieito geniet enorm van deze schandaalopera door er een zeer groteske invulling aan te geven.

Als seizoensafsluiter presenteert Opera Vlaanderen een herneming van Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny van de Duitse componist Kurt Weill. Deze opera met een libretto van Bertolt Brecht is een kluwen van (politieke) kritiek en satire. Naast een aanklacht tegen het kapitalisme wordt het genre opera zelf kritisch bevraagd. ‘Het valt de samenleving, die opera’s van een dergelijk soort nodig heeft, aan’, zegt Brecht en Weill vindt dat het ‘een bewust eerbetoon is voor de irrationaliteit van de opera-vorm’. Maar is deze opera, gecomponeerd in de context van het Derde Rijk met een façade van welvaart en geluk plus onderliggend goed verborgen corruptie en wreedheid, ook vandaag nog relevant?

Zeker! In een tijd van besparingen, een EU-referendum en steeds meer vragen hoe het begrip “democratie” het beste ingevuld kan worden, is Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny een niet-subtiele wake-up call. Inspiratie haalt Bieito rechtstreeks uit de popcultuur: strip- en reclamewereld, film, (kinky) seksshops. Egoïstische genot- en fortuinzoekers dartelen rond in een “stad” van campingwagens en schreeuwerige lichtreclame met teksten zoals “All you can fuck”. Preutse toeschouwers blijven beter thuis: Bieito heeft geen probleem om blote lijven te etaleren, een man in  banaankostuum of opblaasbare haaien als penis te gebruiken en veel grijpen naar borsten of kruisen als artistieke handelingen te tonen. Wel is het bestormen van de zaal aan het einde van de voorstelling om een “ware revolutie” te tonen, misschien in de eenentwintigste eeuw wat gedateerd. Is Aufstieg und Fall der Stad Mahagonny choquerend? Ja, maar Brechts en Weills doelstellingen zijn door Bieito meer dan vervuld.

Weills en Brechts Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny is een spiegel van het meest oppervlakkige bestaan dat mensen kunnen hebben. Mahagonny toont de excessen van het kapitalisme en de strijd om geld. Plaats voor echte passie is er niet. Solisten, dirigent en koor genieten zichtbaar van het uitvergroten van elke open deur. Tineke Van Ingelgem brengt een roldebuut van het hoertje Jenny Hill. Technisch is haar zangkunst ontegensprekelijk, maar ze miste soms het nodige volume om boven het orkest en koor uit te kunnen zingen. Haar interpretatie van de Alabama-Song breekt weinig potten en is – in vergelijking met de rest van de opera – een nogal brave invulling van het lied. Haar lief, houthakker Jimmy Mahoney wordt vertolkt door tenor Ladislav Elgr. Met goede acteerprestaties en een krachtige stem brengt Elgr zijn personage tot leven. Zodanig dat je toch wat met hem begint mee te voelen in de stad van oppervlakkigheid. De sterkste prestatie werd neergezet door alt Renée Morloc, die de rol van de onverbiddelijke Leokadja Begbick vertolkt. Met grootse techniek, volumineuze stem en artistiek-muzikale keuzes weet ze keer op keer de meeste aandacht verdiend te trekken. Ook het koor van Opera Vlaanderen verdient een pluim omdat de zangers vol overgave, plezier en een artistiek goed niveau de veelvuldige en -eisende koorpassages brachten.

Aufstieg und Fall der Stadt Mahagonny heeft ongetwijfeld fans en haters gemaakt bij het publiek. Maar de productie deed wat het moest doen: choqueren! De productie toont met weinig subtiliteit dat deze schandaalopera nog pittig en relevant is voor vandaag en morgen.

Aanwezig op première van 24 juni 2016.