Een verhaal van een koppel dat niet bij elkaar past, waar leegheid de dagen vult, waar liefde ontbreekt en waar een jonge meid de huistaken uitvoert wat leidt tot wat niet mag. De vrouw is zwanger van haar schoonbroer die haar gewelddadig nam, de man en de te jonge meid beginnen en lustvolle relatie. Ziedaar de ingrediënten van dit verhaal dat een opera werd.

In het raam van Opera21, het festival van nieuwe opera, werd de nieuwe opera ‘Menuet’ op muziek van Daan Janssens en in regie van Fabrice Murgia voor een goed gevulde Rode Zaal van deSingel in Antwerpen in première gebracht. LOD Muziektheater zorgde voor de productie.

Louis Paul Boon met een van zijn wat meer vunzige verhalen? Zou deze opera dat vunzige uitvergroten zoals we teveel meemaken? Ik stelde me voordien al wat vragen, maar overwon mezelf en woonde deze première – gelukkig – bij.

De compositie op zich zegt onvoldoende. Na een kwartier heb je alles al gehad. Atonaal en toch melodieus, een op en neer gaande orkestbegeleiding en dat stramien wordt feitelijk ruim anderhalf uur herhaalt. Het leidt tot verveeld luisteren en is langdradig, ik zag nogal wat mensen knikkebollen. Dit is, compositorisch, de naam opera niet echt waard. Daan Janssens had er veel meer kunnen inleggen. Maar…

Heel wat beter, zeg maar groots zonder opgeblazen te zijn, was de regie, de aankleding van het podium en de kostumering van de zangers. In plaats van de perversiteiten uit te vergroten, benadert Fabrice Murga het geheel bijzonder subtiel en legt de nadruk op de leegheid van mensen zonder interesses wat leidt tot foute gedachten en daden. Die daden zie je niet al weet je wat er aan de hand is. Vanuit de drie hoeken van de protagonisten wordt het verhaal benaderd. Eerst vanuit de ogen van de man, dan van de meid en dan van de vrouw. De muziek herhaalt zich te veel en dat is echt zonde, omdat muzikaal veel meer kan ingespeeld worden op de drie verschillende karakters. Het is de regisseur die hier het theater maakt en dat doet hij als een grootmeester.

De zangers zijn sterke stemmen die foutloos door deze première gaan, alsof ze hun rol al 100 keer op de planken brachten. Alleen maar lof voor bariton Raimund Nolte en de sopranen Tineke Van Ingelghem en Cécile Granger. Het SPECTRA Ensemble speelde bijzonder transparant en het klonk een sterk opgesteld achter het luikenscherm. Een knappe idee was het om de musici daar en niet in de orkestbak te laten spelen.

Noteer dat gekozen werd voor een libretto in het Duits, naar de vertaling van Boons roman uit 1975 door Barbara en Alfred Antkowiak (nu verkrijgbaar bij Alexander Verlag, Berlijn). De vertaling is literair hoogstaand en het is de juiste keuze geweest om voor het Duits te gaan want laten we toegeven, Duits in gezongen toch lyrischer dan ons rijke, mooie gesproken Nederlands.

Conclusie: een sterke productie, met jammer genoeg een te zwakke muzikale vertaling, die toch de moeite loont om ze te gaan bekijken. Dat kan nog in Gent, in Breda, tijdens de Operadagen Rotterdam, in Brussel, Straatburg en Luxemburg stad. Surf even naar LOD Muziektheater en kies uw datum en gemeente uit waar u gaat kijken. Je mag ons laten weten of we juist of fout zijn met onze bevindingen.

  • WAT: Opera ‘Menuet’ naar Louis Paul Boon
  • WIE: Componist: Daan Janssens, regie Fabrice Murgia, zangers Raimund Nolte, Tineke Van Ingelghem, Cécile Granger, SPECTRA Ensemble
  • ORGANISATIE: LOD Muziektheater / Opera21 i.s.m. Opera Vlaanderen en Operadagen Rotterdam
  • GEZIENE VOORSTELLING: première, 19 april 2017, deSingel, Antwerpen
  • FOTO’S: © Kurt Van der Elst