De van oorsprong Amerikaanse musical ‘Man of la Mancha’ dateert van 1965 en is geënt op Cervantes’ roman ‘De vernuftige edelman Don Quichot van La Mancha’. Deze eerste grote roman uit de wereldliteratuur is tegelijk een terugblik en parodie op de ridderroman als een vooruitblik en de komende rage van  schelmenromans.

De productie is ondertussen al meer dan 2000 maal opgevoerd in zowat alle continenten. Een eerste Nederlandstalige productie zag al het voetlicht in 1968. De première vond plaats op 23 december 1968 in theater Carré met in de hoofdrollen Guus Hermes, Carry Tefsen en Lex Goudsmid. Ook het Koninklijk Ballet van Vlaanderen waagde zich in 1993, in een vertaling van Stef Bos, aan deze musical en hield hem twee seizoenen op het repertoire. Cervantes werd gespeeld door Ramses Shaffy, Dulcinea door Frouke Dekker en Sancho Pancha door Werther Van der Sarren. Ook Brel raakte onder de bekoring van deze scherpzinnige dwaas en maakte er een Franse bewerking van. Brussel herdenkt dit jaar met tal van evenementen de veertigste sterfdatum van deze unieke singer/songwriter én performer. Brel heeft nooit werk van anderen gezongen, behalve dan in de musical L’Homme de la Mancha waarmee hij 170 maal voor het voetlicht stond op podia in Brussel en Parijs. Wie beter dan Filip Jordens, de beste Brel-interpretator, kan in de schoenen staan van Don Quichot. KVS en De Munt openen hun seizoen met de Broadwaymusical die Brel vertaalde en precies vijftig jaar geleden opvoerde in het Brusselse operahuis.

Regie

Michael De Cock en Junior Mthombeni staken de koppen bij elkaar om de voorstelling een nieuw en eigentijds elan te geven. Niettegenstaande de renommée van Brel werd de musical destijds door verschillende critici de grond ingeboord. Een uitzonderlijke en geëngageerde singer/songwriter is daarom nog geen geloofwaardige acteur. Ook een paar films waarin hij meespeelde waren niet zo’n groot succes. Het was dus een hele uitdaging om het tij te doen keren en het zweverig personage met zijn krachtige metaforen verteerbaar te maken.  Helemaal van de pot gerukt is dit personage niet. Het gaat niet uitsluitend om hersenspinsels en luchtkastelen maar om een fijnzinnig verzet tegen hypocrisie en kleinburgerlijkheid en het onvermogen van veel mensen om hun verbeelding de vrije loop te laten. Het duo regisseurs distilleerde een theatrale mengeling van muziek, theater, live video en filmfragmenten.

De missie van KVS indachtig, een open huis zijn voor een multiculturele hoofdstad, werd  gekozen voor een internationaal samengestelde cast: wit, bruin, zwart is vertegenwoordigd. Bij het binnenkomen loopt een projectie. Iedereen die meewerkt aan de productie krijgt de kans om zich voor te stellen en zijn/haar ultieme droom te verwoorden. Het decor is rudimentair. Zoals elke lezer een boek inkleurt met zijn eigen gedachten en fantasie, wordt dit van de toeschouwer ook verwacht.  Rechts op het podium kregen de muzikanten, het knappe kamermuziekensemble van De Munt o.lv. Bassem Akiki, hun stek onder een billboard. Links een allegaartje van acteurs/zangers uitgedost in de meest diverse outfits. Die vermenging van stijlen, de versnippering in heel de voorstelling stoort. Ook zandkasteeltjes bouwen en met een speelgoedwindmolentje rondlopen. Het publiek is niet seniel! Er worden oude films van Don Quichote getoond, naast beelden van Filip Jordens in het authentieke landschap tijdens een werkbezoek.  De aanknoping om een metaforische vertelling van 400 jaar geleden  naar vandaag de dag te transponeren wordt gezocht in beelden van een stad in verval, de haveloze skeletten van gebouwen die afgebroken worden. Futuristische beelden van Superman. Hoe knoop je dat allemaal samen?

Cast

De moeilijkste rol is en blijft die van Don Quichot, de man die tegen windmolens vecht, van een herberg in zijn tomeloze verbeelding een kasteel maakt, van een tinnen kom een gouden helm en van de straatkat en hoertje Aldonza zijn uitverkorene Dulcinea.

Waar ligt de grenslijn tussen waanzin en vernuft? Filip Jordens legt zijn ziel en zaligheid in de rol maar het is echt vechten tegen windmolens. De titelsong ‘Rêver un impossible rêve’ waarin hij zijn existentiële wanhoop en hoop uitzingt zorgt wel voor kippenvelmomenten. In zijn kielzog, als rondborstige Sancha Panza, de beweeglijke en down to earth Junior Akwety. Het ideale tegengewicht voor zijn vaak extatische meester.  Aldonza/Dulcinea is op het lijf geschreven van de Ana Naqe, de klassiek geschoolde en expressieve sopraan met Albanese roots. Een jonge vrouw met podiumprésence. Ze zingt met mooie accenten, rauw, fel of zacht, naargelang de toon van het verhaal. Is er eerst argwaan, afwijzing en misprijzen voor de avances van Don Quichote, zij die altijd de speelbal is van mannen, langzaam ontdooit ze voor de charismatische ridder die haar op een voetstuk plaatst. Wie ook indruk maakt is de jonge tenor die verschillende rollen voor zijn rekening neemt: w.o. de geestelijke. Hem als barbier met een Follies de Bergère hoofdtooi, als een soort drag queen opvoeren is weer een miskleun.

Verder de prachtige geschoolde stemmen van sopraan Gwendoline Blondeel, mezzo sopraan Raphaëlle Green (jammer dat ze niet meer te doen kreeg) die deel uitmalen van de MM Academy.

François Beukelaers als kapitein en de oude Cervantes is prima gecast. Met zijn tachtig jaar en meer, zijn lange frêle figuur, is hij de breekbare oude man ten  voeten uit. L’Homme de la Mancha gaat over de liefde als drift maar ook de verheven liefde en het lot van de zoekende mens die buiten de lijntjes durft te kleuren.

Tijdens de finale werd de titelsong ‘Rêver un impossible rêve’ met de complete cast op het voorpodium gezongen. Wat een massa klank, geproduceerd door prachtige en krachtige stemmen.

Al bij al een hybride spektakel waarbij je op je honger blijft zitten en dat ligt niet aan de acteurs en muzikanten maar vooral aan de regisseurs die het geheel laten ontsporen.

  • WAT: Musical L’Homme de la Mancha, captatie Jacques Brel
  • ORGANISATIE: KVS Brussel i.s.m. DeMunt
  • WAAR & WANNEER: KVS Brussel, 14 september 2018
  • FOTO’S: @ Eugenio Szwarcer / KVS, © Studio Daoudi / KVS, © Danny Willems / KVS, © Lien De Trogh / KVSEugenio Szwarcer