Mechelen Hoort Stemmen en de Mattheüspassie

Tekst Pieter Chielens

Volgens sommige kenners werd op 11 april 1727 in de Thomaskirche te Leipzig voor het eerst de Mattheüspassie gebracht. Wat als één van de grootste meesterwerken van Bach wordt beschouwd, werd exact 290 jaar later opnieuw uitgevoerd, maar dan in de Sint-Romboutskathedraal te Mechelen en in nog wel een sliert andere locaties. Enige verschil, (nou ja, enige…) is dat de toehoorders in Mechelen wél wisten wat er zat aan te komen.

De overgrote meerderheid zal al wel eens eerder een versie van de Mattheuspassie hebben beluisterd, velen ongetwijfeld reeds meerdere malen, al dan niet op muzikale drager dan wel live en die verheugden zich vermoedelijk ook al op de kracht van de openingskoren, het Erbarme Dich of één van de andere individuele hoogtepunten.

Dinsdag 11 april was het het Collegium Vocale dat de passie mocht spreken. Onder leiding van Philippe Herreweghe brengen zij dit reeds meerdere decennia en hun meesterlijke beheersing kan niet onkend worden. De lichtheid en de vaart die zij aan de Mattheuspassie meegeven, maakt de gelaagdheid van de muziek ook voor een niet-kenner hoorbaar.

Florian Boesch die de Christusrol op zich nam liet ons, met de woede en teleurstelling die hij in zijn vertolking naar voor bracht, bij momenten zeer ongemakkelijk achter. Thomas Hobbs, die diende in te vallen als ‘evangelist’, bracht zijn partij op een zeer meevoelende wijze. Zo ook de andere solisten trouwens, zowel zangers als muzikanten, kortom, het was een overdonderende prestatie.

Deze uitvoering van de Mattheuspassie van Johann Sebastian Bach was ingebed binnen het grotere themaproject Op.Recht.Mechelen (400 jaar rechtsspraak in Mechelen). In die optiek diende het evangelie van Mattheus als verhaal te worden gezien. Zoals Johan Braeckman in zijn recente essay ‘Er was eens’ stelt, gebruikt de mens bij uitstek verhalen om als groep vragen te stellen, morele regels te verspreiden, discussies uit te lokken. In dit geval werden door de organisatie reeds enkele vragen opgeworpen, namelijk: “Wat betekent het dat de Hemelse Rechter niet tussenbeide komt wanneer de aardse rechter Pilatus het lot van Christus in handen legt van het volk? Moeten we dat interpreteren als een gunst van God, in de vorm van absolute vrijheid voor de mens? Of is het net een straf, die de mensheid met een nieuwe zonde beladen heeft?” Met deze vragen in het achterhoofd luisterde ik naar deze Mattheuspassie, en gaandeweg kwamen er nog bij. Hoe gaan wij om met (on)recht? Zowel als persoon – Wat doet dit met ons? Wat doen we ertegen? – als de maatschappij in zijn geheel.

Antwoorden heb ik (nog) niet gevonden, maar dit doet geen enkele afbreuk aan het fenomenale concert, wel integendeel. Collegium Vocale koor en orkest onder leiding van Philippe Herreweghe bezorgde het Mechelse publiek een avond met hemelse muziek, voerde ons weg van de dagelijkse wereld én zette aan het denken over de mens en maatschappij. Waren er sterren om uit te delen, dan was het enige logische telwoord: “Meer!”