Het Festival van Vlaanderen Brussel vierde deze week haar vijftigste verjaardag. Die mijlpaal werd toepasselijk gevierd in het Parc du Cinquantenaire, waar in Autoworld een informeel verjaardagsconcert gehouden werd. Het werd een feest met toeters en bellen… en ook met kora, ngoni en balafon.
Zowel Steve Reich als Terry Riley werden in een nieuw jasje gestopt. Van Reich’s Music for Pieces of Wood maakte het collectief S t a r g a z e, Bruise Blood. In die bewerking wordt afgestapt van de originele bezetting voor vijf claves. Een gevarieerd ensemble met onder andere twee drummers, dwarsfluit en strijkers vervangt de tien stokken. Wat origineel en bewerking bindt, zijn de ritmische patronen uit Reich’s originele werk. Een prachtig eerbetoon aan een minimalistisch meesterwerk volgt. De ritmes die in het origineel extra uitgepuurd worden door de bezetting, worden nu doorgegeven tussen de verschillende instrumenten. Het rolt door de verschillende timbres en krijgt bij elk instrument een andere identiteit.
Door de uitgebreide bezetting is het werk luid en schreeuwerig, in tegenstelling tot het sobere origineel. Ik liet me eerder al wel eens ontvallen dat ik best fan ben van de klank van hout. Toch vind ik Bruise blood juist in z’n expressiviteit, het oeuvre van Reich alle eer aandoen. De man heeft met werken als Come out en It’s gonna rain ook wel kaas gegeten van luid en schreeuwerig. De popmuzikanten in het ensemble zorgen er bovendien voor dat de grenzen tussen klassiek, rock en elektronica open breken, net zoals de minimalisten dat een halve eeuw geleden ook wilden doen. Een werk als Bruise Blood zou zelfs in een AB of een Botanique niet misstaan. Maar juist omdat je het op het Klarafestival programmeert, vind ik de hommage aan Reich’s werk nog twee keer zo krachtig.
Voor de pauze werd nog een extra werk gespeeld. Gecomponeerd voor het ensemble door een leerling van een leerling van Reich. Van de toets van de meester van de meester bleef echter weinig bewaard. Het werk miste vooral de energie die van minimal music zo’n belevenis maakt om naar te luisteren, en was niet genre vervagend, maar gewoon te platte symfonische pop.
Een opvallend lange pauze, die nodig was door de uitgebreide podiumwissel, gaf de bezoekers de kans om wat rond te dwalen in de unieke setting. Het museum Autoworld was met z’n verheerlijking voor het machinale en het snelle een uitstekende locatie voor het minimalistisch concert. De bar die in het midden van het museum neergepoot was, bracht de bezoekers dan weer in een feeststemming. Het was ten slotte een informeel loungeconcert.
Cocktails bijgevuld? Podiumwissel achter de rug? Dan was het tijd voor In C Mali. Ook hier zijn de bewerkers uitgegaan van de originele modules uit Terry Riley’s In C. Het ensemble plaatst het werk in een (West-)Afrikaanse muziekcultuur die bol staat van de improvisatie. Net als in Bruise blood wordt ook hier respectvol met het origineel omgegaan. In Riley’s werk krijg je namelijk als uitvoerder zelf al de keuze om te beslissen hoe vaak je je module herhaalt. Door naast de herhalingen te gaan improviseren, druk je die vrijheid alleen wat verder door. Opnieuw vervagen de muzikale grenzen: Is dit klassiek, wereldmuziek of pop? De hokjesdenker in mij had het niet makkelijk.
De clash der culturen was bijzonder interessant, maar bleef jammer genoeg niet het hele stuk lang boeien. Bepaalde improvisatorische delen waren bijzonder ingetogen, en braken zo het van nature energetische werk. Voor even is dat geen probleem, maar met momenten lag het werk echt bijna volledig stil, en dan verlies je net de voortdurende drive van In C. Gelukkig werd de draad snel opgepikt en kregen we een ongelofelijk explosieve finale, waar zelfs menige dansbenen in beweging kwamen. Zou dit verjaardagsconcert voor een ander festival passen? Waarschijnlijk niet. Maar van Klarafestival is er dan ook al 50 jaar een hoek af, en wat mij betreft mogen er nog zeker vijftig bij.
- WIE: Africa Express, s t a r g a z e ft. Ryan Olson en Channy Leaneagh, André de Ridder
- WAT: In C Mali – Klarafestival ’18
- WAAR: Autoworld, Jubelpark – Brussel
- WANNEER: Donderdag 29 Maart 2018
- FOTO: © Klarafestival
