Het Brussels Philharmonic o.l.v. Dirk Brossé nodigt ons ons uit om in deze gejaagde tijden even te genieten van een ‘stille’ film zoals het misschien wel altijd bedoeld was? Met muziek van hoge kwaliteit
Nominatie Gouden Label Symfonisch – Allereerst worden we bij het onthaal van Flagey meteen verwelkomd met een min of meer als Charlie Chaplin verklede artiest die accordeon speelt . Tevens is er de vermakelijke mogelijkheid een foto te laten nemen op het tandwiel zoals bij de poster van de film.
Dankzij de moderne technologie kunnen we nu luisteren naar de muziek levend en wel bij deze film omdat de muziek waarschijnlijk weggefilterd is (terwijl andere geluiden blijven) uit de eigenlijke film en het orkest aan het werk gaat, behalve dan bij het lied tegen het einde waar Chaplin zelf zingt. Gezongen tekst en begeleidende muziek digitaal uit elkaar halen is waarschijnlijk ook een enorme opgave en hij zingt het zelf hoe dan ook best prima. De vraag stelt zich of er geen actuele opname kan gemaakt en behouden worden. Charlie Chaplin zelf was teleurgesteld in de opnamekwaliteit en versimpelde de bewerking al zodanig om alles helder te houden.
Het historisch een beetje grappige is dat het nu allemaal heel nieuw lijkt om dit te doen, maar in de initiële stille film-periode was het zelfs de gewoonte om professionele arrangeurs op te dragen passende compilaties van gepubliceerde muziek te maken om films te begeleiden, toen live uitgevoerd door welke instrumentale combinaties elke cinema zich maar kon veroorloven.
De muziek zelf is soms al best modern en vertoont een enorme verscheidenheid in stijlen, maar getuigt voornamelijk van goede smaak. Chaplin had een zeer duidelijk idee en wou ook geen competitie voeren of iets dergelijks, de muziek staat enkel ten dienste van de film en deze charmant aan te vullen. Bij momenten is ze ook best virtuoos, de muzikanten zitten werkelijk aan een strenge vereiste snelheid. In hoeverre de muziek volledig van Chaplin zelf is, is onzeker, hij werkte ook samen met orkestrators, maar de thema’s zijn origineel, hij leidde het geheel wel.
Het orkest en de dirigent doen ontzettend hun best om deze 87 minuten muziek integraal en goed samen met de film te brengen, eens een klein beetje ongelijk met het beeld kan ik absoluut begrijpen en daar blijft het dan ook zelfs bij! Het is een niet te onderschatten veeleisend werk gezien de precisie en subtiliteit van de interactie met de film. Het wordt zeker zo goed als mogelijk ten gehore gebracht vanavond. Natuurlijk mogen we niet vergeten dat het in de originele context ook fragment per fragment in de studio gecreëerd is.
De film is nog steeds actueel, misschien nog actueler dan ooit en geweldig symbolisch/satirisch, een beeld van een kudde schapen die allemaal in dezelfde richting lopen waarna we een beeld met allerlei fabriekarbeiders zien, is zeker niet arbitrair. Het leek Chaplin vast geen natuurlijke manier van leven en wilt de mensen aanmanen tot meer persoonlijkheid. In de film geeft hij het goeie, ontroerende voorbeeld door onvoorwaardelijk een arm meisje dat eten steelt om met familie te overleven, te helpen en te weerhouden in de gevangenis te belanden; in zijn eigen woorden; ‘meer dan slimheid, hebben we vriendelijkheid en zachtheid nodig’.
Nostalgie slaat toe voor mij persoonlijk en vast nog velen met mij en nu is het dan zelfs nog beter met deze pure muziek en een riante bewerking voor een zeer uitgebreid orkest. Meerdere malen ervaar ik een traantjesmoment dankzij de klare taal van de muziek die het Brussels Philharmonic zo mooi schildert in combinatie met de al zo sterke beelden.
Smile
Chaplin nam zijn vrijheid binnen het kader met het wondermooie thema dat later het lied ‘smile’ geworden is. Als een leitmotif als het ware, is het elke keer weer een beetje anders terwijl het o zo pakkend blijft. Het maakt ook de eerste violist, die de melodie voor zijn rekening moest nemen, Otto Derolez, zeer lovenswaardig. Dit thema is blijven inspireren, eerst werd er het lied van gemaakt en later werd het behandeld als een jazz standard wat maakte dat figuren als Michael Jackson en Frank Sinatra het zelfs zongen en anderen het bewerkten. Smile lacht eigenlijk terwijl het weent…
Na afloop was er nog een charmante burleske in de hal met allerlei nabootsingen van Chaplins werk door de eerder vermelde artiest en nog enkele dames helemaal in de stijl van de tijd waarin Modern Times ontstaan is, al wil ik graag even opmerken dat de muziek soms wat luid was, verder droeg dit enkel bij aan de integriteit van het evenement.
Het totaalpakket was zo af, beter kon haast niet, fantastisch onthaal, een fantastisch concert (nuja, geen gewoon concert) en achteraf nog een massa spektakel. Het was een grandioze avond en wie ooit de kans krijgt dit te zien kan ik alleen maar volmondig aanraden ervoor te gaan en zoveel mogelijk anderen aan te porren om mee te gaan, jammer genoeg zijn de laatste voorstellingen nagenoeg uitverkocht. Dit soort evenementen op zich (film+live muziek) is niet per se uniek, doch wel in de minderheid, maar het geheel met de bijhorende optredens is absoluut wél uniek.
Niet om reeds gevestigde waarden per se nogmaals te herbevestigen, maar omdat ik het zo’n fantastisch initiatief vind en hoop meer van dat te zien, nomineer ik het weloverwogen voor een Gouden Label.
- WAT: Brussels Philharmonic: Modern Times in Concert
- WIE: Dirk Brossé, Brussels Philharmonic
- WAAR & WANNEER: Flageygebouw Brussel, 1 maart 2018
- FOTO: Brussels Philharmonic/Christophe Vander Eecken
