In het kader van een nieuwe reeks korte concerten in Les Brigittines te Brussel nodigde Ictus mij uit om Zwarter dan Zwart te bezoeken. Een intrigerende titel voor een aan allerlei vormen van melancholie gewijde voorstelling. Ook de bezetting maakte nieuwsgierig. De combinatie van sopraan, viola da gamba en gitaar en elektrische gitaar valt niet dagelijks te beluisteren. Met een programma dat ruim vier eeuwen omvatte, kon je van een avontuurlijke aanpak spreken.

Natuurlijk mocht werk van Dowland en tijdgenoten Hume, Goodall en Campian niet ontbreken. Deze componisten hadden immers een patent op de melancholie. Hun werk werd afgewisseld met dat van een aantal hedendaagse componisten als Jürg Frey (1953), Arthur Lavandier, (1987), Bernhard Gander (1959), Francesco Filidei (1973) en Burkhard Stangl (1960).

Nog een argument om te gaan: het concert vond plaats in de sfeervolle en intieme Brigittines kapel. Op het podium de Oostenrijkse musici Theresa Dlouhy sopraan en Eva Reiter gamba, versterkt (letterlijk) door onze eigen Tom Pauwels op barokgitaar en elektrische gitaar.

Na een korte gitaarprelude gingen we de dieperik in en werden we meegesleept naar de duistere krochten van de zwartgalligheid. Althans dat was de bedoeling. In de zestiende-eeuwse liederen lukte het nog redelijk, hoewel op het kleine stemvolume van Dlouhy en haar eenzijdige vibrato wel wat viel af te dingen. Aan de subtiele begeleiding van gamba en barokgitaar lag het in ieder geval niet.

Met het moderne repertoire had ik meer moeite. Daarin viel op dat Dlouhy over een beperkt muzikaal palet beschikt. Met name in Filidei’s -…and here they do not, voor sopraan en gamba stoorde dat. Hier moeten de musici de gebaande paden verlaten en de rol van performer op zich te nemen. Op zich is dit al geen revolutionair werk, maar door deze brave uitvoering werd het een kinderachtig stukje. Het ontbrak Dlouhy aan voldoende stage présence om van dit werk iets te maken. Maar in het algemeen vond ik dat ze wel iets meer ‘aanwezig’ zou mogen zijn.

Ook met de elektrische gitaar had ik moeite, hoezeer Pauwels ook thuis is op zijn instrument.. Probleem: ook bij laag volume overstemde hij de andere musici. Hij produceerde een galmend, af en toe grof, soms lelijk vervormd geluid dat in schrille tegenstelling stond tot de ragfijne gambaklanken van Reiter. De vergelijking met Belle and the Beast was gauw gemaakt. Versterkt en niet versterkt gaan gewoon niet samen, zo bleek weer.

De enige oplossing is volgens mij om in zo’n situatie het hele ensemble te versterken. Ook vervelend trouwens om voortdurend naar een knipperend lampje van een effectpedaal te moeten kijken. Een stukje plakband doet wonderen!

Nog een laatste opmerking: met zo’n interessant thema als melancholie kun je veel goodwill kweken bij het publiek door de programmaonderdelen tijdens het concert van toelichting te voorzien. Zo komt er wat meer leven in de brouwerij, voelt het publiek zich betrokken en gaat het na afloop gesticht naar huis.

Dus, na een uurtje stond ik met mixed feelings, maar allerminst melancholisch weer op straat. Ik had een poëtische interventie bijgewoond zoals Ictus deze kleine concerten noemt en  een paar mooie liederen gehoord en drie interessante musici aan het werk gezien. Maar overtuigd was ik niet. Ik was weinig meer te weten gekomen over de zwarte gal dan wat het summiere programmavelletje me wist te melden.

Ach wat! Vrolijk fluitend stapte ik in mijn little red Corvette en scheurde naar huis.

  • WIE: Theresa Dlouhy – sopraan, Eva Reiter – Viola da gamba, Tom Pauwels – barokgitaar en elektrische gitaar
  • WAT: Werken van Dowland, Hume, Goodall, Campian, Lanvandier, Frey, MItterer, Filidei, Gander, Stangl
  • WANNEER: 16 maart 2017
  • WAAR: Les Brigittines, Brussel
  • Foto: © Ictus
  • Website: klik hier