Het is nu zo’n vijf of zes jaar geleden dat Jef De Haes, een jonge accordeonist die tal van initiatieven neemt om zijn instrument beter bekend te maken in de grote muziekwereld, me aansprak. Waar? Jawel, op Facebook. Of hij eens iets mocht vragen. Intussen heb niet alleen ik meer van dit instrument geleerd…
Het is nu zo’n vijf of zes jaar geleden dat Jef De Haes, een jonge accordeonist die tal van initiatieven neemt om zijn instrument beter bekend te maken in de grote muziekwereld, me aansprak. Waar? Jawel, op Facebook. Of hij eens iets mocht vragen. Intussen heb niet alleen ik meer van dit instrument geleerd…
Jef De Haes speelde op de Uitreiking Gouden Labels (2010, Academiezaal Sint-Truiden). Dat was het gevolg van een concert waar ik als het ware met open mond zat te luisteren. Later woonde ik een nog fenomenaler concert bij door de Macedonisch/Bulgaarse accordeonist Gjorgi Spasov die voor dat concert (reeks Podium Jonge Musici van Carlo Schreiber) een Gouden Label kreeg. Nog recenter beluisterde ik voor u Vivaldi’s Vier Jaargetijden op accordeon, een boeiende opname van Nihad Hrustanbegovic. Op het concert in het kleine kapelletje van het voormalige Zwartzustersklooster in Lier, leerde ik alweer nieuwe facetten van het accordeon kennen. Voor het concert in deze tekende de Servische beroemde accordeonist Miljan Bjeletić. Je mag wel stellen dat Jef De Haes alvast geslaagd is in zijn opdracht om Klassiek Centraal te overtuigen dat accordeon meer is dan een instrument om dans mee te begeleiden.
Educatief programma
Miljan Bjeletić heeft een indrukwekkend curriculum vitae. Hij won tal van internationale prijzen en de prijzen die hij niet won? Die wonnen zijn studenten op de meest prestigieuze accordeonwedstrijden ter wereld. Meteen snap je dat Miljan Bjeletić een pedagoog is die weet hoe les te geven: hij haalt alles naar boven wat in een leerling zitten kan en maakt ze zijn gelijken en zelfs zijn ‘meerderen’. De programmaopbouw kan je ook wel educatief noemen.
Bjeletić begon met een avant-gardistisch werk van Arne Nordheim: Flashing. In pppp of nog zachter komt één noot zo voorzichtig als maar kan, precies of je moet over porselein stappen, erg langzaam binnen. Eens de deur open, volgen clusters elkaar op, krijg je een heen en weer gedans op het accordeon om het stuk te eindigen in omgekeerde beweging van hoe het begon. Mooi is het werk in feite niet, maar meteen wordt alle twijfel weggenomen. Accordeon is een instrument dat een zeer breed palet aankan. En twijfel je toch nog? Dan moet de Fantasia & Fuga van Carl Philipp Emmanuel Bach je overtuigen. Het accordeon wordt het barokorgel, met de juiste registers. Virtuositeit zoals alleen de late barok ze kent, vult de zaal. Met één hand speelt Miljan Bjeletić wat je met twee moet doen. De linkerhand doet het werk van het voetklavier. Niet alleen is dit virtuoos, het is bovendien bijzonder fraserend, echo’s antwoorden op de hoofdmelodie, de fuga is meeslepend. Het is een ‘wow’-moment. Vrolijk, plezant, huppelend en zeer licht is een van de 100-den sonates van Domenico Scarlatti. De zaal wordt een glimlach.
Dan schakelt Miljan Bjeletić over naar het romantisch repertoire met Max Reger zijn Romance in la klein. Wie Max Reger kent, weet dat het gaat om net niet, net wel protserige romantiek die naar Bach wil verwijzen op nostalgische wijze. Bjeletić plaatst de sentimentaliteit perfect. Het concert sluit af met Pablo de Sarasate zijn ‘Zigeunerweisen’. Je moet van een Balkanland komen om van dit werk meer te maken dan het is. De ware Balkanziel koppelt Miljan Bjeletić aan de zigeunerachtige melodieën en akkoorden die De Sarasate aan de notenbalken toevertrouwde. Knap. Voor dit laatste werk was het luisteren naar twee hedendaagse composities en het moet gezegd, zij waren de werken die het meest typerend waren en al wie nog ergens zou twijfelen of accordeon echt past op het klassieke podium niet anders konden dan overhalen. Wie het nu niet zou zijn? Die is koppig… Van Vladimir Bonakov bracht de Servische accordeonist zijn eerste Symfonie met de delen 1, 3 en 4 – bijzonder indrukwekkend! – en van de Duitse componist Jurgen Ganzer luisterde we naar de Phantasie 84, ook nog wat avant-gardistisch maar toch sterk geïnspireerd. Geen muziek om zo meteen thuis te beluisteren, maar zeer passend in een concertprogramma. Je moet pedagoog zijn om een dergelijk programma op poten te zetten en het publiek aan jou te binden. Miljan Bjeletić slaagt er in. We kijken er naar uit wanneer hij nog eens in de buurt is.
