AmadeuS

Velen zagen de film Amadeus, naar het toneelstuk van de Britse auteur Peter Shaffer. Sinds de film de wereld veroverde, werd ook het toneelstuk een klassieker. Loge.10, een professioneel, niet gesubsidieerd gezelschap, plaatste het stuk op de affiche en Klassiek Centraal woonde de première bij.

Het is algemeen geweten bij de muziekkenners, maar niet bij het grote publiek, dat Peter Shaffer zijn toneelstuk niet zozeer over Wolfgang Amadeus Mozart en Antonio Salieri gaat, dan wel over hoe de middelmaat het talent al te dikwijls niet dulden kan.

Het nadeel van AmadeuS is dat te velen overtuigd worden van het feit dat Mozart een dronkenlap was, een vrouwenloper en iemand die nooit eens ernstig kon zijn. Zoals de indruk van Mozart verkeerd is door het kromgetrokken verhaal, zo is ook de indruk van Salieri totaal fout en ook baron Von Swieten wordt er te belachelijk in gemaakt.

Het voordeel van AmadeuS is dat ontzettend veel mensen dankzij de film en het theaterstuk, Mozart en andere klassieke muziek leerden kennen. Heel wat mensen die weinig of geen kennis of voeling hadden/hebben met de klassieke muziek, kochten en kopen cd’s. Jongeren gaan muziek studeren omdat ze gesticht zijn door het wonder Mozart.

Het muzikale genie van Mozart wordt extra dik in de verf gezet net zoals de middelmaat van Salieri gedegradeerd wordt tot negativistische prullaria, maar dit is niet zozeer ter ere van Mozart of om duidelijk te maken wat een slechterik die Salieri toch wel was, neen, het gaat erom dat het genie gefnuikt wordt door de jaloersheid van de minder begaafde. Een door de eeuwen altijd weer overal voorkomend probleem. Helaas, het is des mensen…

Fakkeltheater en Loge.10

Loge.10 is thuis in het Fakkeltheater, een klein, knus zaaltje in de Antwerpse Hoogstraat, vlak bij de Grote Markt. Een avond daar ‘theateren’ zet je aan tot meer dan dat alleen: zoveel eethuisjes, drankgelegenheden, mooie panden… En ja hoor, Mozart was in deze stad als kleine jongen. Het is Jelle Cleymans die Mozart vertolkt. Zijn figuur past zeker bij die van Wolfgang Amadeus en soms kruipt hij helemaal in zijn huid, maar toch is hij wat te wild, roept te veel. Het doet me vermoeden dat hij het enorme geniale van Mozart (nog) niet voldoende begrepen heeft. Constanze wordt nogal schools gespeeld door Nathalie Wijnants maar dat doen ook Baron von Swieten (Hans De Munter) en Kamerheer Von Strack (Hans Ligtvoet die ook Leopold Mozart speelt). Prettiger in zijn rol zit Erik Goris maar het is altijd wel aanstekelijk een rol te spelen waarin je namaak Italiaans mag spreken zoals Graaf Orsini-Rosenberg. Keizer Franz Jozef zijn leeghoofdigheid wat cultuur betreft, wordt sterk in de verf gezet door Jan Schepens en ook de rollen van Salieri’s diensters zijn niet mis vertolkt door Nele Goossens en Hilde van Wesepoel.

Dé hoofdrol in dit stuk is natuurlijk deze van Salieri, koning neen keizer, van de beperkende middelmaat en die wordt met zeer grote inleving en acteerkwaliteit gespeeld door Peter Van de Velde, de enige acteur die echt tot in de kleinste vezels begrepen heeft waar dit toneelstuk over gaat. Zijn rol is klasse en overstijgt de regie (Bruno Van Heystraeten) die erg eenvoudig is en het houdt bij grappige toestanden, het kinderlijke, het domme en de afgunst. De kostumering (ontwerp van Elvira Van Bavickhove) is dan weer zeer goed en bestudeerd. Je zit in Mozarts Wenen.

Wat voor mij, als doorwinterde Mozartliefhebber het minst goed was, was de keuze van de muziek. Als het over het Requiem gaat, krijg je altijd maar muziek uit Don Giovanni, een opera die haast tien jaar eerder het licht zag. Er is wel een goede sopraan – Martine Reyners – van dienst die heel wat aria’s geheel of gedeeltelijk aan elkaar breit en moet zingen op muziek die uit de boxen komt (een tussenoplossing: er is geen orkestbak en de kosten van een orkest zijn hoog). Juist is dan weer dat het stuk eindigt met het Lacrimosa uit het Requiem, het laatst door Mozart zelf gecomponeerde stuk muziek. Het gaat door merg en been…

Algemeen genomen was het een aangename toneelavond met pakkende momenten, lachwekkende acties en mooie toneelvulling. De diepgang ontbrak me soms maar 'onze' Yassine, de jonge man die ons webmagazine en het logo van het Gouden Label mee vorm gaf en niet thuis is in de wereld van klassieke muziek, was onder de indruk van het verhaal dat hij perfect begrepen had, en van de muziek. Ben ik (weeral) te streng? Zoja, waarom? Omdat ik Mozart en Salieri te goed ken en weet dat de waarheid van deze twee knappe personaliteiten geweld is aangedaan voor een goed doel: het leren waarderen van het genie en het leren kennen en aanvaarden van je eigen tekortkomingen en kunnen zonder anderen daarom per se de duivel te moeten aandoen.