Vioolconcerto’s van Haydn

‘Papa Haydn’, je hoorde het al meermaals of las het al enkele keren. De man was een vaderfiguur die geen eigen kinderen had. Mogelijk het resultaat van zijn feitelijk mislukt huwelijk. Zijn kroost, zijn kinderen, zijn erfgenamen zijn allen die sindsdien kennis mochten maken met zijn muziek.

‘Papa Haydn’, je hoorde het al meermaals of las het al enkele keren. De man was een vaderfiguur die geen eigen kinderen had. Mogelijk het resultaat van zijn feitelijk mislukt huwelijk. Zijn kroost, zijn kinderen, zijn erfgenamen zijn allen die sindsdien kennis mochten maken met zijn muziek.

De vioolconcerti van Haydn Hob. VIIa.1, 3 en 4 zijn zo Haydn als maar kan: altijd vriendelijk, eerlijk mooi, lyrisch en oorstrelend. Deze werken schenken je bij het luisteren een innerlijke vrede. Zou het landschap waar Haydn geboren werd en waar hij er in de paleizen van Vorst Esterházy werkte, mee die schoonheid tot stand gebracht hebben?

Wie de streek kent, zal mee in deze idee stappen. Zeker als je beseft dat in Haydns tijd de regio die we vandaag voornamelijk als Burgenland (het Oostenrijkse deel) kennen, niet verlelijkt was met autowegen, industriële windmolens, fabrieken, commerciële, ongeïnspireerde en nietszeggende hoogbouw enzomeer. Ook al leefde Haydn zelf grote periodes van het jaar in een bescheidener appartement vlakbij het ‘vakantiepaleis’ in Fertöd (het Hongaarse deel) bij dat mooie maar muggenrijke meer Neusiedler See (Oostenrijk) of Fertö tó (Hongarije), hij kan niet anders dan inspiratie opgedaan hebben door al het mooie. Neem het beeld van deze streek en de pracht van de paleizen mee en luister dan naar deze vioolconcerti…

Gemiste kans

Wat mij opvalt is dat de uitvoerders niet ten volle de nodige inleving in Haydns muziek hebben. Er wordt over het algemeen nogal rechtdoor gespeeld –zoals een lange autorit gereden wordt, snel en zonder omkijken. De soliste, Midori Seidler, fraseert niet. Ze heeft al te veel ruwere booginzetten die telkens een kreun geven. Dat past mogelijk bij bepaalde hedendaagse werken, maar het is toch zo vioolonvriendelijk en al helemaal niet passend in de toch nog wat galante stijl waarin deze concerto’s geschreven zijn.

Technisch kent Midori haar instrument al is het net een verkeerde techniek en een onvoldoende hartelijke muzikaliteit die de onfraaie, wat krakende inzetten geven. Ook het orkest zingt niet, er is te weinig gebonden spel. Zoals in onze tijd al te veel gebeurt, interpreteert men Sturm und Drang als iets dat stormachtig is, druk. Er zijn in deze uitvoering mooie en strelende passages, jawel, maar de ziel van Joseph Haydn wordt niet gewekt. Zonde en zeker als je weet dat deze heldere concerti al zo bijzonder weinig opgenomen zijn en al even weinig zijn uitgevoerd. Een gemiste kans.