Hierbij starten we een reeks cd recensies op waar we tijd- en/of landgenoten met elkaar confronteren of gewoon naast elkaar plaatsen. Per aflevering komen twee tot vier cd’s aan bod. Konden we beter dan starten met een cd die in de titel naar tijdgenoten verwijst?
Hierbij starten we een reeks cd recensies op waar we tijd- en/of landgenoten met elkaar confronteren of gewoon naast elkaar plaatsen. Per aflevering komen twee tot vier cd’s aan bod. Konden we beter dan starten met een cd die in de titel naar tijdgenoten verwijst?
Proba Me Deus
Muziek van Constantijn Huygens en tijdgenoten
Het gaat om een iets oudere uitgave (2006) en dus geven we geen kwaliteitsbeoordeling, maar we menen dat ze haar plaats verdient in deze reeks, al was het maar omdat de ‘tijdgenoten’ in de subtitel ons tot deze reeks leidden…
We krijgen liederen en psalmen te horen van niet alleen Constantijn Huygens (1596-1687) maar ook muziek die in zijn verzameling zat. Daaronder nogal wat muziek van de Britse eilanden, maar er is ook Frans werk, Duits en Italiaans. De luit is alom aanwezig, hoe kan het anders, Huygens was luitist.
Willem Mook, de bescheiden Nederlandse hedendaagse collega van Huygens, kent de luit door en door en het instrument dient hem om de barokmuziek in alle eerlijkheid ten gehore te brengen. Hij begeleidt de tenor Harry van Berne en de bariton Jasper Schweppe. Margo Fontijne begeleidt een aantal werken op de viola da gamba, een instrument dat Huygens ook beheerste.
Pretentieloos met een beperkte ‘volkse’ inslag soms, heel braaf en zuiver – Huygens was een protestant en zeker in die tijd van het jonge protestantisme, was alles afgemeten streng. Dat maakt de muziek soms wat kaler, beleefd, voornaam en voorzichtig in de versieringen. Het ligt ook in de opvoeding van Huygens, dat kan niet anders. De hoogbegaafde jongen werd in een hoog burgerlijk milieu opgevoed met thuislessen. Muziek was een belangrijk onderdeel van zijn calvinistische opvoeding en dat hoor je wel, maar zijn brede opvoeding maakte van hem een ware homo universalis. Hij sprak meerdere talen, was een groot schrijver, diplomaat enzomeer. Hij maakte als jong diplomaat kennis met Claudio Monteverdi die hij in Straatsburg aan het werk hoorde en hij belandde ook in Italië. Zijn muziek mag dan beïnvloed zijn door de Italianen, je hoort het amper omdat Huygens de muziek zedig maakte. En die zedigheid hoor je in deze opname. De musici hebben de halve Antwerpenaar – Huygens moeder was Antwerpse en hij schreef een werkje in het Antwerps – bijzonder goed begrepen. Omdat hij net als hen Nederlander is? Dat laat ik in het midden. Wat telt is dat we een fraai ‘Hollands’ schijfje mooie muziek hebben waar je graag naar luistert. Huygens zou niet alleen blij zijn voor deze cd, hij zou ook blij zijn omdat er ook een Nederlandstalige bijdrage in het inlegboekje staat.
Fare la nina na
Kerstmuziek uit de Italiaanse barok
***** Waar Constantijn Huygens nog wat renaissance klinkt, klinkt deze cd Italiaanse vroege barok voller. O ja, het is kerstmuziek en dat houdt het wat zachter, liever, maar het is geen stijve kragenmuziek.
Fare la nina na is de vierde cd van het Vlaamse barokensemble Capriola di Gioia onder artistieke leiding van Bart Naessens die orgel en klavecimbel speelt. De andere instrumentalisten zijn Koen Dieltiens, Liam Fenelly, Sofie Vanden Eynde en Jurgen De Bruyn. Vaste zangeres is de sopraan Amaryllis Dieltiens.
Als je alleen al het Laudate Dominum van Monteverdi vergelijkt met Huygens, dan snap je meteen waar het verschil zit in de muziek. Italië is in zoveel dingen anders. We moeten die open deur niet instampen. Ergens hebben de Vlamingen en Italianen iets met elkaar. Er is in de kunst door de eeuwen heel altijd kruisbestuiving geweest die toch de eigenheid behield en zelfs benadrukte. Onze polyfonisten trokken naar daar, de Italianen leerden op hun beurt ons de barok en zo kan je doorgaan. Is het onze zogenaamde ‘Bourgondische’ aard die ons Italië zo doet smaken en omgekeerd?
Wat het ook moge zijn, Capriola di Gioia geeft ons nog maar eens een sterk staaltje kunde in alle geledingen van de muziek. Je zou met zo’n opname alle dagen kerst kunnen vieren. Nu ja, elke geboorte is een beetje kerst toch? Het nieuwe leven mag aanbiddend gevierd worden. Zo is de ziel van kerst, die van het nieuwe leven, het nieuwe licht, altijd aanwezig. Je moet er niet eens gelovig voor zijn om die vreugde te delen en vreugde? Die hoor je in deze muziek gezongen en gespeeld worden.
Toch geven we een slecht punt: Katharina Lindekens sloofde haar uit om een tekst in het Nederlands te schrijven, maar we vinden in het cd-boekje alleen de Engelse, de Duitse en de Franse vertaling. Volgende keer hopen we onze mooie, oude en rijke taal, gesproken en gezongen (helaas, dat laatste steeds minder en minder) door ruim 21 miljoen mensen te mogen lezen… Laat het ontbreken van het Nederlands in het boekje niet aan je hart komen, koop deze cd en geniet ervan.
