**** De grootste nog in leven zijnde sopraan van Spanje werd vorige maand 80. Voor EMI een mooie aanleiding om de zangkunst van Montserrat Caballé extra onder de aandacht te brengen.
Platenfirma’s grijpen geregeld terug naar opnamen uit het archief. Ze sparen productiekosten voor nieuwe opnamen, kunnen een publiek aanboren dat deze oudere muzikanten niet of nauwelijks heeft gekend en het is interessant voor de muziekliefhebber die van die artiesten niet over opnamen beschikt die beantwoorden aan de huidige technische kwaliteitsnormen.
Montserrat Caballé is een naam die nog niet zo ver in het verleden ligt, maar die toch niet meer tot de actuele affiche van theaters en concertzalen behoort. Haar glorieperiode liep van de grote doorbraak in het midden van de jaren zestig tot de vroege jaren tachtig. In deze periode was haar carrière een aaneenschakeling van een ontzettende diversiteit van rollen. Ze werd wereldwijd een veelgevraagde zangeres, bekend om haar uitvoeringen van zeldzame Donizetti-opera's. Het “romige” timbre, het onovertroffen volume van haar stem en haar vermogen om een noot zeer zacht te kunnen aanhouden, maken haar tot de grootste nog in leven zijnde sopraan van Spanje.
Flexibele belcanto-stem
Hoewel het Italiaanse belcanto-werk een stevige moot van haar repertoire innam, doorkruisten haar rollen vaak verschillende genres. Uitzonderlijk zong ze zelfs barokke aria's (vooral uit Handelopera's) om via de al genoemde klassieke en romantische opera zelfs bij liedkunst aan te komen. Daarbij schuwde ze vaak de risico's niet door verbazende interpretaties te geven van rollen die niet de meest voor de hand liggende waren voor haar stemtype. Haar stem was trouwens dermate flexibel dat ze dit ook goed aankon. Dit leidt tot markante voorbeelden: waar Caballé in haar vroege carrière prachtige interpretaties zong van de rol van Liu uit Puccini's Turandot, vertolkte ze later op opvallende wijze de titelrol. Tijdens haar topperiode zorgde ze ook voor studio-opnames die nog steeds als referentie gelden.
EMI maakt uiteraard een keuze uit haar meest representatieve repertoire uit de periode die haar hoogtepunt vormde, de jaren 1970. Als een van de iconen van het belcantorepertoire is haar stem perfect flexibel. Zonder zelfs maar een minimaal barstje glijdt ze van het lagere naar het hoge register, en ze grijpt vooral moeiteloos de hoogste noten. Als een uiterst fijne zijden draad spint ze haar pianissimo tonen uit, onbreekbaar en glanzend. De variatie die ze bijvoorbeeld in “pace” legt (Verdi, La forza del destino), toont de rijkdom van haar timbre.
Jammer dat Caballé in haar vocale “kunde” de verstaanbaarheid van de tekst verwaarloost. De stem schuift in pure belcanto-virtuositeit over de woorden heen. Toch slaagt ze erin de smart en vertwijfeling van de kwetsbare, tragische heldinnen aangrijpend weer te geven, de emotie ligt puur in de klank van de stem. Grote zangkunst!
