De Amerikaanse componist Michael Daugherty heeft zich laten inspireren door de folksy protestsongs van Woody Guthrie. Klassiek modernisme van vandaag ontmoet geëngageerde Amerikaanse countrymusic van de Grote Depressie.
Ingekleurd door Amerikaanse popcultuur
De compositiestijl van Michael Daugherty (1954) is tot nu toe gebrandmerkt door een compromisloze openheid naar genres buiten de klassieke tradities. Hij geeft zich onbevangen over aan de Amerikaanse muziekcultuur waarbij hij zich voortdurend laat influisteren door filmmuziek uit de jaren ’40 en ’50, Frank Sinatra, Elvis Presley en uiteraard jazz. Zijn opleiding heeft voortdurend nieuwe en frisse winden opgeleverd. De eerste jaren in Texas waren gewijd aan jazz (piano, hammondorgel), maar even later dook hij op in Parijs bij het akoestische onderzoeksinstituut IRCAM van Pierre Boulez om daarna een klassieke opleiding te volgen aan de prestigieuze Yale-universiteit in Connecticut. Zijn werkend leven begon met het schrijven van synthesizerstukken bij stomme films maar er moest wel worden geschnabbeld als jazzpianist in nachtclubs en lounges. Langzamerhand ontwikkelde Daugherty zich als componist van concertmuziek die meestal is ingekleurd door de Amerikaanse popcultuur. In de Verenigde Staten is hij inmiddels een monument. Maar wij kennen hem in de Lage landen als een van de senior composers van de jaarlijkse Young Composers Meeting in Apeldoorn (editie 2008). Daugherty is intussen al jaren verbonden als docent compositie aan de Michigan School of Music, Theatre & Dance in Ann Arbor.
Grote Depressie
This Land Sings – Inspired by the Life and Times of Woody Guthrie is de titel van Daugherty’s nieuwe CD. De benaming suggereert dat Daugherty verder wil kijken dan Guthrie als componist van het troostrijke kampvuurliedje This Land is your Land, en een muzikaal beeld wil scheppen van de politieke en sociale omstandigheden van de Grote Depressie (1929-’39). Voorzien van gitaar en mondharmonica heeft Guthrie (1912-’67) liftend, wandelend en zwartrijdend het hele land doorkruist en opgetreden voor vakbondsfeestjes, zalen en zaaltjes, maar ook op straat. Daugherty heeft met deze CD willen aantonen dat Guthries waarnemingen nog steeds actueel zijn. Daugherty’s werkwijze was oerdegelijk. Nadat hij zich had teruggetrokken in het Woody Guthrie Center in Tulsa, Oklahoma, heeft hij twee weken rondgereisd over de barre weggetjes van Oklahoma en Texas en onderweg alle muziek van Guthrie beluisterd. “Mijn auto zat onder het zand en stof”, zei hij daarover. Terug in Ann Arbor heeft Daugherty zijn indrukken verwerkt in eigen composities en voor het grootste deel ook eigen teksten. Hier en daar zijn citaten van Guthrie te horen, zoals This Land is Your land in de Ouverture, maar voor het overgrote deel bestaat de muziek uit het “zand en stof” van Guthries reizen.
De componist heeft gekozen voor een karige orkestratie, geheel in overeenstemming met dat tijdsgewricht. Eén man, de bariton John Daugherty (geen familie). Eén vrouw, de avant-folksopraan Annika Socolofsky. En het kamerensemble Dogs of Desire, bestaande uit negen instrumenten. De muzikanten zijn afkomstig van het Albany Symphony Orchestra. Het geheel staat onder leiding van David Alan Miller, sinds 1992 muzikaal leider van de Albany Symphony. Een tweede link met de Grote Depressie betreft de samenstelling van de CD. Daugherty heeft het werk gestructureerd in 17 vocale en instrumentele “nummers” zodat het lijkt op een bekend radioprogramma uit die tijd, maar de radiopresentatie is niet op de CD meegenomen.
Zandstormen
Typisch voor de sfeer van de CD is Hear the dust blow, waarin Annika Socolofsky in een klaaglied bezingt hoe de zandstormen hele dorpen in Oklahoma en Noord-Texas kapotschuren en de bewoners dwingen hun heil te zoeken in het Westen. Eenzaamheid en verlangen worden muzikaal fraai vertaald in Marfa Lights waarin de flugelhorn Woody Guthrie voorstelt die vanaf de Mexicaanse grens kijkt naar de lichtjes van het Texaanse dorp Marfa. Sociale ongelijkheid komt aan bod in Graceland waarin bariton John Daugherty zich boos maakt op de inhaligheid van multimiljonairs die voor zichzelf immense mausoleums laten bouwen op de begraafplaats Graceland in Chicago, maar de arbeiders laten verkommeren. Ook Elvis Presley, eens bewoner van Graceland Mansion in Memphis, klinkt in dit lied mee. Het feitelijke slot van de cyclus is het voorlaatste nummer Mermaid Avenue, de straat in Coney Island bij New York City, waar Guthrie 27 jaar heeft gewoond. Enerzijds heeft hij daar aan de zijde van zijn tweede echtgenote Marjorie zijn gloriejaren beleefd, maar anderzijds ook zijn afgrond toen zich begin jaren vijftig bij hem een erfelijke hersenziekte ontwikkelde, waaraan hij in 1967 stierf. Michael Daugherty eert hem in dit instrumentale stuk met een vrolijke kletzmer-dans, afgewisseld met Latino-motieven en opzwepende jazzy ritmes, voorzien van tempo, kleur, elegantie en souplesse.
- WAT: Michael Daugherty – This Land Sings, Inspired by the Life and Times of Woody Guthrie
- WIE: Annika Socolofsky (sopraan), John Daugherty (bariton), Ensemble Dogs of Desire o.l.v. David Alan Miller
- UITGAVE: NAXOS 8.559889
- FOTO’S: mt
- BESTEL HIER: JPC
