Auteur Yarrid Dhooghe
Nominatie Gouden Label – In zijn debuutalbum Lignes Claires toont pianist Julien Libeer zich als een muzikaal poëet. In dit recital met muziek van de componisten Maurice Ravel en Dinu Lipatti vertelt Libeer ons geen groot verhaal, maar slaagt hij er in om de meest ongrijpbare sentimenten haast tastbaar te maken. Zijn enige wapen is een prachtig klinkende Steinway.
‘De schoonheid en het mysterie van deze wereld worden alleen zichtbaar door ze met liefde, aandacht en tederheid te benaderen. Als ook u wilt leven in dat paradijs waar die gelukkige paarden leven, doe uw ogen dan wijd open en zie de wereld door aandacht te schenken aan zijn kleuren, details en grappige dingen,’ schrijft Orhan Pamuk in zijn boek Ik heet Karmozijn. Of Libeer zo in het leven staat? Geen idee. Wel laat Lignes Claires horen dat hij met deze wijde, open blik de muziek tot in de diepste poriën van zijn lichaam voelt.
Op het programma staan Maurice Ravels Valses nobles et sentimentales en Le tombeau de Couperin als begin- en sluitstuk. Daar tussenin speelt Libeer Nocturne en Sonatine pour la main gauche van Dinu Lipatti. Hoewel laatstgenoemde compositie voor slechts één hand is, lijkt het vaak alsof het klavier toch met twee handen bespeeld wordt. Libeers interpretatie van de sonatine is er een zonder franjes. Het gewicht dat elke noot in de weegschaal legt, lijkt op voorhand bepaald, maar dit zorgt niet voor stroefheid. Integendeel; Libeers stijl behoudt een zekere intuïtie. Zo gaan de overgangen in bijvoorbeeld het openende ‘Allegro’ van de Sonatine tussen motorische passages enerzijds en melodische passages anderzijds zo soepel dat het haast instinctmatig overkomt. Deze feeling voor de muziek komt ook duidelijk tot uiting in de nocturne. Dit pareltje is hypnotiserend. Sommigen vinden het zelfs spiritueel. Libeers interpretatie van de nocturne is geraffineerd. Hij heeft oog voor de verschillende lagen waaruit de compositie is opgebouwd. Hij trekt er heldere lijnen door, maar het is zeker niet zo dat Libeer je “polleke” vasthoudt. Het bijzondere aan dit kleinood – of je het nu het transcendentale, spirituele of ongrijpbare wil noemen – is dat Libeer de muziek iets concreets meegeeft. Hij heeft er vat op.
In de werken van Ravel scheert Libeers pianospel nog hogere toppen. Vooral in Le tombeau de Couperin is het voor luisteraars smullen. Ravel gebruikte zeventiende-eeuwse vormen en technieken die refereren aan (de tijd van) Couperin. De ‘Toccata’, die haast een perpetuum mobile is refereert dan weer eerder aan Alessandro Scarlatti. Ook door het gebruik van modale wendingen en veel versieringen bracht Ravel de barok weer in herinnering. Libeer weet goed deze barokke elementen in de verf te zetten. Hij voert zo de vele trillers in de ‘Prélude’ uiterst zorgvuldig uit. Zijn techniek is ook verbluffend: geen accent teveel en geen noot te luid. Hij slaagt erin lange aaneengeregen notenreeksen zeer gelijkmatig uit te spelen. Maar het gaat ook hier verder dan alleen een doordacht uitvoeren van wat de componist gecomponeerd heeft. Libeer toont een heel goed begrip van de compositie. Hij trekt duidelijke lijnen en geeft de muziek de aandacht die het verdient. Op een subtiele manier zoekt hij vele kleuren en sferen op in de verschillende delen. Over elke passage is nagedacht, al blijft er iets intuïtiefs aanwezig. Wederom leidt het niet tot een gekunstelde interpretatie van het werk. In het ‘Menuet’ toont Libeer zich als een verteller en geeft je kippenvel met een prachtig uitgevoerd crescendo. In de ‘Forlane’ zit iets wulps. De ‘Rigaudon’ opent met veel vaart en komt vervolgens meer tot stilstand met mooi uitgesponnen melodieën. Deze zijn een moment van bezinning en reflectie voor hij weer met een ogenschijnlijk ongecontroleerde vaart de recapitulatie van het begin inzet.
Kortom, Lignes Claires is een prachtige plaat geworden. Evil Penguin Records heeft voor een behoorlijk goede opname gezorgd van Libeers verrukkelijke pianospel. Libeer bespeelt de piano zoals Pamuk adviseert om in het leven te staan. Hij heeft oog voor detail, voor kleur en elk uniek moment. Zijn pianospel is doordacht en analytisch, maar helemaal niet ontdaan van de emotie, die soms haast teder is.
