**** Deze cd El Amor Brujo is uitgebracht als viering van de 140ste verjaardag van Manuel de Falla in 2016 (Cádiz, 23 november 1876). Het is een feest om ze te beluisteren. Cantaora María José Pérez en het Euskal Barokensemble brengen onder leiding van gitarist Enrike Solinís een bijzondere en meeslepende versie.
Het jonge platenlabel Alia Vox Diversa stelt zich tot doel originele opnamen te presenteren van composities die essentieel zijn in het muziekrepertoire en die meer aandacht verdienen. Ze worden uitgevoerd door talentrijke en uitstekende muzikanten. Het label staat onder de bescherming van niemand minder dan Jordi Savall, die zelf ook de keuze van de Falla verantwoordt in het inlegboekje bij de cd. De componist zette zich ervoor in de traditionele cante jondo en de primitieve Andalusische muziek in ere te herstellen en slaagde erin ze te verzoenen met een eigen muzikaal idioom. Voor een ensemble als Euskal Barokensemble is deze muziek uit het begin van de twintigste eeuw dan ook absoluut te rijmen met hun authentieke benadering van barokmuziek.
De Falla bracht zeven jaar door in Parijs (1907-1914) en kwam er uiteraard onder invloed van het Franse muzikale impressionisme maar ook van zijn landgenoten Turina, Albéniz en Granados, die zich net als de Falla op de folklore van hun land bleven baseren. Zijn ontmoeting met Sergey Diaghilev was essentieel voor de compositie van het ballet El sombrero de tres Picos, een van de bekendste werken van de Falla. El amor brujo ontstond in 1915, als eerste werk dat hij schreef na zijn terugkeer in Spanje. Het kon op weinig bijval rekenen. In 1925 verscheen een herwerking, die wel enthousiast ontvangen werd. Voor El amor brujo inspireerde de Falla zich op oude legenden en zigeunerwijzen. Het resultaat is een heel persoonlijke mix van de oorspronkelijke geest van de oude liederen met zijn eigen stijl. Die karakteristieken van de muziek gaven Enrike Solinís, de leider van het Euskal Barokensemble de vrijheid voor een eigen versie van El amor brujo, waarin hij net als de Falla muziek, zang en dans verenigt.
Betoverende klankweelde
De liederen van de verliefde zigeunerin, die magische kracht gebruikt om haar ontrouwe geliefde te beheksen, worden gezongen door een cantaora, een typische vertolkster van de flamenco-zang. Solinís combineert de delen van het ballet van de Falla met werk van tijdgenoten, zoals twee populaire delen uit het Concierto de Aranjuez van Joaquin Rodrigo of het Capricho Arabe van Francisco Tárrega, maar ook met twee korte sonates van Domenico Scarlatti, om te wijzen op de bewondering van de Falla voor deze componist. Het geheel past wonderwel in elkaar en nergens krijg je het gevoel van een ongepaste stijlbreuk, wat pleit voor het zorgvuldig en respectvol omgaan met de uitgevoerde muziek.
Het Euskal Barokensemble speelt met mooie accenten, zacht of fel naargelang de toon van het verhaal, maar altijd precies en subtiel. Het Andante del Amor Perdido uit Concierto de Aranjuez is samen met de verfijnde zang van Maria José Pérez verleidelijk en ontroerend. In de verhevigde passage (met slagwerk en de warme sacabuche – de barokke voorloper van de trombone) bezorgt het je kippenvel. Zo mooi! De beroemde Vuurdans – waarin de geliefde van de betovering moet bevrijd worden – is uiteraard een ander hoogtepunt in de vertolking, met een heel aparte manier om de langgerekte toon te spelen. Spaanse felheid gaat gepaard met oosterse klankweelde. Maria José Pérez heeft een mooi timbre dat ze zowel teder als fel kan kleuren, en dit zonder ooit hard te klinken. Enrike Solinís bespeelt de gitaar met een wonderlijk legato. Kortom, de uitvoering is even betoverend als de magicienne van het verhaal. Voor mij was deze opname een verrassende ontdekking, die ik warm kan aanbevelen.
- WAT: El Amor Brujo. Esencias de la música de Manuel de Falla
- WIE: María José Pérez (cantaora), Euskal Barokensemble o.l.v. gitarist Enrike Solinís
- UITGAVE: Alia Vox Diversa AV9921
