Het verdriet van Niccolò Jommelli

** De vergeten Napolitaanse componist Niccolò Jommelli (1714-1774) sleet het grootste deel van zijn leven aan het hof van Stuttgart. Hij was beroemd om zijn meer dan honderd opera’s. Hij gold ook als een muzikale vernieuwer.

Vreemd genoeg wisten slechts een paar van zijn religieuze werken de tand des tijd te doorstaan. Peter van Heyghen en zijn Brugse ensemble Il Gardellino hebben daarvan nu drie treurmissen op cd gezet.

Groots en meeslepend zullen wij rouwen, moet Jommelli’s motto geweest zijn. Op zijn Italiaans, zoals het hoort. Helaas is er niet zoveel van de oorspronkelijke allure van deze muziek terug te horen in Van Heyghens interpretaties.

Moed en ambitie kun je hem niet ontzeggen, maar hij maakt het zichzelf wel moeilijk door zijn bescheiden aanpak met een klein orkest en een dubbel bezet koor, waarvan de helft de soli voor rekening neemt. Het is maar de vraag of je op die manier recht doet aan werk dat ongetwijfeld gecomponeerd is met de kathedralen van Stuttgart en Napels in het achterhoofd en niet de Jeruzalemkerk in Brugge.

Van Heyghens weinig homogene, niet altijd evenwichtige en alerte equipe kan mij niet overtuigen. Hij blijft steken in goede bedoelingen.

Onwelluidend is het niet, maar je mist de Zuiderse touch. De stemmen zijn wat aan de dunne kant, het vibrato doet soms onnatuurlijk aan, de coloraturen hadden wel wat virtuozer gekund. Bij de sopranen ontbreken ook het volume en de uitbundigheid waarover de oorspronkelijke castraat stemmen zeker beschikt zullen hebben. De dictie had meer aandacht mogen hebben.

Deze werken zijn alle drie van hoge kwaliteit, indrukwekkend en overdonderend. Maar in plaats van met de deur in huis te vallen en ons deelgenoot te maken van hun vervoering, opwinding, extase en diepste wanhoop, serveert Van Heyghen ons een slap aftreksel, dat in weinig verwijst naar de operacomponist die Jommelli toch in de eerste plaats was. Je mist sale e pepe!

Zo blijft de luisteraar wat onbevredigd achter. Alsof je hebt zitten kijken naar Ben Hur in enkele bezetting.