***** Naast de opnamen van ‘Les heures dolentes’ door onze Daniel Blumenthal, het Complete Pianowerk door Émile Naoumoff en van ‘La Maison dans les dunes’ door Marie-Catherine Girod, is er niet danig veel te vinden van de Franse componist Gabriel Dupont (1878-1914). Daarom is deze cd extra welkom. Dupont is totaal vergeten, is totaal onbekend. Zijn muziek is nochtans prachtig.
***** Naast de opnamen van ‘Les heures dolentes’ door onze Daniel Blumenthal, het Complete Pianowerk door Émile Naoumoff en van ‘La Maison dans les dunes’ door Marie-Catherine Girod, is er niet danig veel te vinden van de Franse componist Gabriel Dupont (1878-1914). Daarom is deze cd extra welkom. Dupont is totaal vergeten, is totaal onbekend. Zijn muziek is nochtans prachtig.
Geboren in het Normandische Caen, opgeleid door zijn vader, een leraar aan de middelbare school (het lycée Malherbe) en organist van de kerk Saint-Étienne in zijn woonplaats, ging Gabriel Dupont op vijftienjarige leeftijd studeren aan het Conservatorium in Parijs, waar hij harmonie studeerde bij Antoine Taudou, contrapunt bij André Gedalge en compositie bij Jules Massenet. In 1895 werd hij leerling van Alexandre Guilmant voor orgel en compositie studeerde hij tussen 1897 en 1903 bij Charles – Marie Widor. Zijn twee broers hadden elk ook een artistieke carrière. Maurice werd oriëntalist en schrijver en bibliothecaris van het prachtig Musée Guimet (Musée national des arts asiatiques) in Parijs, Robert werd landschapschilder van de Sarthe en van Bretagne en werd de officiële schilder van de bestuurlijke overheid in Parijs.
Leven en werk
In 1901, tijdens het vervullen van zijn militaire dienst, bereidde Gabriel zich voor op de Prix de Rome. Hij won een ‘1er Second Grand Prix’ na André Caplet maar voor… Ravel. Hij werd ook winnaar van het operaconcours Sonzogno met ‘La Cabrera’, die een opmerkelijk succes kende in de Scala en in het Théâtre National de l’Opéra-Comique. Pianist zijnde, componeerde hij een belangrijke pianocyclus ‘Les Heures dolentes’, op het thema van een bedlegerige patiënt. Na deze cyclus van 14 stukken (1903-1905) componeerde hij vervolgens een tweede cyclus van tien stukken, ‘La Maison dans les dunes’ (1908-1909). Hij componeerde verder ook nog drie opera’s : ‘La Glu’ (1909, première in 1910 in Nice), een Bretoens melodrama naar Jean Richepin, ‘La Farce du cuvier’ (1911) en het exotische ‘Antar’ (‘conte héroïque en 4 actes’, 1912-1914), postuum in première gespeeld in de Parijse Opera in maart 1921. Dupont stierf op 36-jarige leeftijd aan tuberculose in de nacht van 1 op 2 augustus 1914 in Le Vésinet (Yvelines/Île-de-France) waar tal van artistieke grootheden zouden komen wonen. Het monument op zijn graf is er nog steeds en een laan in de stad draagt er zijn naam. Tot zo ver het verhaal van Gabriel Dupont.
Wachten op herontdekking
Met Dupont bevinden we ons in het hoogstaand, muzikaal milieu van Paul Fauchet, Paul Taffanel, Antoine Taudou, Georges Caussade en Paul Vidal en van schrijvers als Romain Rolland en Gabriele d’Annunzio. Koorleider en leraar harmonie Paul Fauchet kennen we nog van zijn Cinquante en Quarante leçons d'harmonie. Caussade was de leraar van o.a. Jehan Alain, Georges Auric en Lili Boulanger en was gehuwd met de pianiste, organiste en componiste Simone Plé (1897-1986). De vandaag totaal vergeten Antoine-Barthélémy Taudou (1846-1925) uit Perpignan was violist in het ‘Quatuor Taudou’ en telde vele vergeten grootheden als Louis de Serres, Charles Koechlin, Jacques de la Presle (leraar van…Maurice Jarre), Aymé Kunc, Joseph Boulnois, Joseph-Ermend Bonnal en Francisco Braga onder zijn leerlingen. Paul Taffanel was dirigent van de Opera van Versailles en Paul Vidal was leerling van Massenet, Marmontel en César Franck en werd de leraar van o.a. Aleksandr Tsjerepnin, Jacques Ibert, Lili Boulanger en…Aaron Copland. Zij wachten allemaal op herontdekking…
Duponts pianomuziek werd in première gepeeld door Maurice Dumesnil. Die vormde met de violist Jules Boucherit en de cellist André Hekking een bekend Trio. Leerlingen van violist Jules Boucherit waren dan weer o.a. Ginette Neveu, Christian Ferras, Michel Schwalbé, Manuel Rosenthal, Ivry Gitlis, de jong overleden Michel Warlop die in de jaren ’30 jazz speelde met Django Reinhardt en Stéphane Grappelli, onze eigenste, beminde Lola Bobesco en Jean Martinon. Hij was gehuwd met de joodse violiste Denise Soriano, wiens filosofische broer samenwerkte met Jean Piaget in Genève. Om u maar een idee te geven in welk gezelschap we met Dupont vertoeven. Allemaal niet niks, toch ?
De CD
Uit Les Heures dolentes 1903-1905 ontdekt u ‘Épigraphe’, ‘Du soleil au jardin’, ‘Après-midi de dimanche’, ‘Une amie est venue avec des fleurs’, ‘Coquetteries’, ‘Des enfants jouent dans le jardin’ en ‘Calme’. Maurice Dumesnil speelde de cyclus voor het eerst in december 1906 in de Salle de la Société des agriculteurs de France aan de rue d’Athènes in het quartier Saint-Georges in Parijs. Uit La Maison dans les dunes uit 1907-1909 ontdekt u dan weer ‘La maison du souvenir’ en het gevoelig ‘Mélancolie du bonheur’. De cyclus werd in juni 1910 voor het eerst gespeeld door Maurice Dumesnil in de Salle Pleyel in Parijs. Duponts ‘Poème pour piano et quatuor à cordes’ uit 1911 met als delen Sombre et douloureux, Clair et calme en Joyeux et ensoleillé is een meesterwerk. Het kwintet werd opgedragen aan Charles-Marie Widor en pianist Maurice Dumesnil en het Quatuor Willaume speelden het voor de eerste keer in maart 1911 in de nu verdwenen salle (Théatre) Malakoff in Parijs. Hier speelt pianiste Marie-Catherine Girod (°1949) solo en speelt ze samen met het befaamd Tsjechisch Pražák Kwartet. De pianiste die we kennen van de opname van de integrale pianomuziek van die andere vergeten grootheid Pierre-Octave Ferroud, kent de muziek goed want eerder gaf ze ‘Gabriel Dupont/Gustave Samazeuilh : La Maison dans les dunes/Le chant de la mer’ uit. Aarzel niet en ontdek de muziek van Dupont. Subliem gespeeld. Een magnifieke cd.
