Bij het Antwerpse muziekcentrum Amuz hebben ze hun  programma deze keer opgesplitst: in augustus eerst Laus polyphoniae en vanaf september Barok. En het splitsingsjaar is 1618. Het openingsjaar van die Augustinuskerk dus, waar Amuz sinds 25 jaar huist. Dan is “Before and Beyond” de juiste titel voor hun programma en leuk gevonden.

Het zijn die verjaardagen die aanleiding gegeven hebben om die jaardagen luister bij te zetten met een prachtig  boek, zowel over de kerk als over het festival. Eindelijk dus alles over die minder bekende barokke parel in Antwerpen en nog meer over het ondertussen zeer bekende festival. Mooie Davidsfonds/Standaard uitgave, veel foto’s, knappe artikels….. Het zoveelste cadeauboek zal je denken. Ja, maar vooral een cadeau aan de duizenden muziekliefhebbers die er al over de vloer gekomen zijn en er nog zullen komen. Het werd een historiek van de kerk én van Amuz. Die twee passen goed bij mekaar, want je kan toch zeggen dat met Amuz  die voormalige Sint Augustinuskerk eigenlijk ontsloten geraakt is. Bedankt wijlen schepen Anthonis en Lieve Schaubroeck, schrijft huidig artistiek directeur Bart Demuyt terecht.

Er staan natuurlijk ook foto’s in van de nieuwe kunstinstallaties van Jan Fabre. Ze tonen hoe perfect die passen in hoofd- en zijaltaar en in de plaats gekomen zijn van de 19de eeuwse replica’s van de aloude Rubens, Van Dyck en Jordaens schilderijen. Ze zijn van zo ver gefotografeerd dat ze weliswaar recht doen aan de barokke architecturale praal rond die nieuwe werken, maar onrecht doen aan de fijnmazigheid van het nieuwe scarabeeënwerk van de hedendaagse Fabre. Dat wordt ruimschoots goedgemaakt op de binnenkaften van het boek, die in detail die kleurrijk groene keverpantsers weergeven. Dat zie je ook zo mooi op de buiten- én binnenkaften van het dubbele programmaboek van het Laus-festival. Een parel voor het oog zijn de foto’s van Koen Van Damme, expert in architectuurfotografie. De kerk ten voeten uit, in alle hoeken en kanten getoond, tot in de kleinste details  en grootste beeldhoeken.

De auteurs zijn deskundigen in hun vak. Het boek opent met een artikel van Paul Huvenne, jarenlang directeur van het Koninklijk  Museum voor Schone Kunsten van Antwerpen, over de geschiedenis van de kerk. Hij schetst hoe in de context van de Contrareformatie  die statige en strakke renaissance gevel toch de nieuwe barokke bouwstijl van vernieuwer Wenzel Coebergher verraadt.  Uiteraard heeft Huvenne het ook over de drie altaarstukken van Rubens, Van Dyck en Jordaens én over de schilderijen boven de kroonlijst, een cyclus over het leven van Augustinus en ook over de kapel in Byzantijnse stijl uit 1857, waarlangs het publiek nu de concertzaal betreedt. Porta Coeli, de poort naar de hemel, zoals het in Romeinse kapitalen te lezen staat op de gevel in de Kammenstraat.

Meer over Wenzel Coebergher, zijn Augustijnerkerk en zijn andere bouwwerken kan je lezen in het artikel van Ben Van Beneden. Hij noemt  hem de “Michelangelo in Antwerpen”. Heel interessant is ook de lectuur van socioloog en stedenbouwkundige Joris Scheers over de herbestemming van het religieus patrimonium, waarvan Amuz toch echt een geslaagd voorbeeld kan genoemd worden. Hij vergelijkt het met andere  bekende voorbeelden uit binnen- en buitenland van kerken, vernieuwd als ‘culturele infrastructuur’ : o.m. de fameuze boekhandel in de voormalige Dominicanerkerk in Maastricht, de Brigittinenkerk in Brussel. Telkens heeft het eeuwige daar moeten plaats maken voor het tijdelijke, voor beter comfort en commercieel gebruik.

Samensteller van het boek Bart Demuyt tenslotte schreef samen met Elise Simoens een diepgaand essay onder de intrigerende titel : “De vraag naar het waarom”. In de grond gaat het hier over een oproep om blijvend na te denken over wat je doet. Een opdracht voor elke uitvoerder, elke curator. Oude tradities doorgeven is oké, respect hebben voor de historische context is oké, wegschrapen van ballast is oké, historisch geïnformeerde uitvoeringspraxis is oké, maar – en ze halen tot slot een citaat bij Stefan Hertmans in tegenstelling tot het beruchte ‘de gustibus et coloribus  non disputandum’ zegt hij: “Over geuren en smaken blijven twisten, vormt de dynamiek van elk kritisch denken over kunst”.

Achteraan een complete opsomming van alle concerten en thema’s die de twee artistieke leiders van Amuz, eerst Lieve Schaubroeck en dan Bart Demuyt,  door de jaren heen aan bod gebracht hebben in hun festivals en seizoensconcerten. Alle artikelen zijn in het boek ook integraal te lezen in het Engels. Een uitstekend boek over een hedendaagse concertzaal die een barokke parel is en blijft.

  • WAT: Boek Een barokke parel als hedendaagse concertzaal
  • WIE: Bart Demuyt (Ed.)
  • UITGAVE: Davidsfonds/Standaard  Uitgeverij,  2018, ISBN 978/90/5908/941/9
  • COVER: © AMUZ