Auteur Manu
Dit boek heeft een benadering van het kampleven dat niet gebruikelijk is. Hoewel, de auteur in het begin van het boek de situatie (slechts lichtjes) schetst van hoe er beulenwerk verricht werd in Birkenau, een van de ‘kampen der kampen’, gaat hij in dit boek daaraan in grote mate voorbij.
De auteur vertelt haarscherp wat de strategie was om te overleven, vanuit een muzikale hoek: je hebt uniciteit, gebruik die en de markt, want zelfs in de kampen bestond die, opent zich voor u.
In feite ligt volgens mijn interpretatie van dit boek hierin het overlevingsgeheim van de auteur. Sommigen waren goed in managen, en kregen een managementfunctie. Sommigen waren geboren zonder geweten en kregen een gewetenloze job. Sommigen waren goed in “organiseren” (in een andere betekenis dat “managen”: vandaag zou men spreken van ritselen of marchanderen of meer pejoratief: sjacheren) en konden aan de meest luxueuze zaken komen. Anderen konden talen en gaven bijles, of konden fijne techniek en repareerden horloges. Nog anderen, waaronder de auteur, waren begaafd met muziek en zij konden niet alleen gevangenen maar ook de bewakers bespelen, want hoewel de bewakers SS’ers waren en zijzelf slechts “Untermenschen”, bleef elke SS’er een Duitser met een hart voor muziek, ook al kon dat zelfs zijn ondergang betekenen. Maar iedereen, die de eerste grote verontmenselijkende schok van aankomst in het kamp overkwam, probeerde op de een of andere manier te overleven. Velen kregen echter geen kansen.
Dit boek is uniek omdat het zich niet uitlaat in pathetische pogingen om het onbeschrijfbare te verwoorden. Het gaat eraan voorbij. De kern van het boek gaat voor de auteur niet om hoe het kampleven was met muziek erbij, het gaat over muzikanten en muziek, hoe de muziek ten dienste stond van overleven in het kamp. Sommige mensen in het kamp hielden zelfs niet van de muziek. De illusie dat alle “muziek” in de kampen verheven muziek was wordt eveneens ontkracht. Maar dat een aantal onder hen er dag in dag uit mogelijkheden uit putten om hun situatie te verbeteren was de meest menselijke opdracht waar zij voor stonden.
En dat hebben zij.
