Het multimediale project Stadsschilderingen van drie jaar geleden vroeg om een vervolg. Het werd geen blauwdruk, maar een totaal nieuwe benadering. Stijn Kolacny verzamelde rond zich andermaal een dreamteam van jong talent en gevestigde waarden voor Randschilderingen met een eclectisch samengesteld programma, een artistieke concentratie van instrumentale muziek, koorpartijen, solo’s, hedendaagse dans en multimedia in een mooie kruisbestuiving.
Men zou het kunnen benoemen als een labo waar een goede creatieve vibe heerst. Een organisatie van Cc Strombeek i.s.m. de Cultuur- en Gemeenschapscentra Regio Noordrand, de koren Andante (Perk) & Omnia Cantica (Zaventem), jeugdkoor Cantamico & Kinderkoor Muldermuze, koorzangers uit de regio, Academie voor Muziek, Woord en Dans Grimbergen en Vilvoorde, dansgroep Neoluna, versterkt met de solisten Marnix De Cat en Laurie Janssens. Een generatie overstijgend ensemble. Iedereen heeft een plekje in het collectief en elke deelnemer doet ertoe. Ze demonstreerden met flair hun troeven in een patchwork van klanken, beweging- en beeldmateriaal, in een knappe enscenering van Luc Morren.
Dirigent Stijn Kolacny grossiert in Randschilderingen in superbe, fascinerende hedendaagse composities: neoklassiek, postmodern en filmmuziek. Het werd een diepe duik en intense trip in de uitdrukkingskracht van muziek. Hij neemt het publiek mee in een reis doorheen de muziekgeschiedenis van de 20ste eeuw met als oudste componisten de Poolse Henryk Górecki (geboren in 1933) en de Letse Arvo Pärt (geboren in 1935), gelinkt aan jongere generaties, met uitvloeiers in de 21ste eeuw zoals Nils Frahm, Olafur Arnalds, Hans Zimmer, Eric Whitacre, David Lang en andere. Componisten van nu en de toekomst. Klassiek en hedendaags, van vrij barok tot minimalistisch. Solo partijen alternerend met de massieve klank van het ruim 150–koppige gelegenheidskoor én 40 kinderstemmetjes. In dit weldoordachte concertprogramma legt Stijn Kolacny onvermoede dwarsverbanden tussen stijlen en componisten en deelt zijn inzichten graag met het publiek. Maar dé grote verdienste van dit project is dat de initiatiefnemers zowel jonge als oudere mensen uit verschillende kunstdisciplines weten te enthousiasmeren voor kunst. Musiceren in de abdijkerk van Grimbergen, met zijn unieke akoestiek, is zowel voor de uitvoerders als het publiek een ruimtelijke sensatie.
Zwevend tussen etherisch en aards
Een concert dat uitermate boeit met een uitgelezen waaier composities. Het openingswerk Lento E largo Tranquillissimo uit Symfonia nr.3, een symfonie van treurliederen zet meteen de toon. De ruimte van de abdijkerk is een enorme klankkast waarin de sonore stem van soliste Laurie Janssens –voorheen bij Scala en nu bij het Vlaams operakoor actief- opklinkt. De instrumenten van het orkest resoneren mee in de ruimte. Gehuld in een prachtige paars kleed schrijdt ze statig van achteraan in de kerk door het midden gangpad naar voor, en neemt ze centraal plaats op het podium. Ze staat er als een monoliet. Van haar weeklacht gaat een magisch effect uit dat spijtig genoeg compleet te niet gedaan werd door de dansers erbij te betrekken. Daarnaast, meteen alles wat je in je korf hebt kwistig in het eerste lied uitspelen is ook niet zo ideaal. Houd beter wat achter de hand zodat je in een gestage opbouw het publiek met nieuwe elementen kunt verrassen. Sopraan, Laurie Janssens, geeft met haar wendbare stem kleur aan de verschillende solopartijen: puur, ontwapenend en breekbaar. Ze weet later in het concert, met een subtiel kleurenspel in haar stem, het publiek te boeien in een lied van landgenoot Wim Mertens Iris met prachtige pianobegeleiding door Bart Van Caenegem en met My heart’s in the Higlands een compositie van Arvo Pärt, begeleid door organist Marnix De Cat. Het arrangement bestaat uit een paar weerkerende noten. Soberheid troef, maar wat een harmonie. Stem en instrument vloeien in elkaar over. De uitgepuurde composities van Arvo Pärt zijn van een onwereldse schoonheid. De vaak trage muzikale zinnen, repetitief en met een transcendente dimensie, het minimaal inzetten van noten om een maximaal effect te sorteren, zitten het publiek dicht op de huid. Muziek die een snaar raakt. Stijn Kolacny vertelde mij dat hij bij het instuderen van de verschillende composities bij de uitvoerders vooral de aandacht vestigde op het aanvoelen van de muzikale structuur, die gevoelvol en gedragen moet zijn. Het aanvoelen van de tekst en muziek door introspectie. Musiceren vanuit een oprecht eigen ervaring waardoor de muziek zeggingskracht krijgt en er communicatie met het publiek ontstaat.
Variatie
De gekozen composities klinken afwisselend lyrisch, geëxalteerd, spiritueel, dromerig of explosief. Dit laatste is zeker het geval voor de filmmuziek van Hans Zimmer. Voor Maleus Maleficarum uit The Da Vinci Code, een breed en gedragen werk, waarin het koor alle registers kan opentrekken én Compilatie uit Interstellar. Indrukwekkend, mede door de orgelpartij. Ik ben niet zo’n fan van orgelmuziek, uitgezonderd Toccata en Fuga in d klein van Bach, muziek die tot in je tenen trilt. Oude rot in het vak, contratenor/organist/componist Marnix De Cat demonstreert zijn kunnen op het pijporgel van de basiliek van Grimbergen, terwijl de jonge Robbe Van Roy het gesampeld orgel bespeelt. Samen exploreren ze alle registers van het klankenpallet in deze compositie van klankentovenaar Hans Zimmer (arrangement Yannick De Pauw), in een verbluffende, zinderende waaghalzerij. Jong en oud verstrengeld in technische virtuositeit. Bravourestukken die het publiek met open mond achter laten.
Stijn Kolacny incorporeert in dit concert ook gedurfde en vernieuwende liederen met twee a capella versies. Vooreerst ‘I Lie’ van David Lang, het zweverig articuleren van klanken, als een delicaat kantwerk van noten en ‘Lux Aurumque’ van Eric Whitacre. Allebei adembenemend fragiel en mooi.
Maar ook de composities van Yannick De Pauw en Luc Morren, speciaal voor Randschilderingen geschreven voor orkest, koor en kinderkoor ‘Gejaagdheid door de Stad’ en ‘Ochtendgymnastiek’, soevereine miniwerelden waarin klankkleuren en contrasten centraal staan, zorgen voor kippenvelmomenten en overrompelen door de kracht van het aantal. Als een magiër ontlokt Stijn Kolacny klank uit het instrumentarium en de zangers. Hij voelt zich compleet in zijn element als multitasker: koor, orkest, kinderkoor waarbij hij nog de bewegingsregie voert en ritmische accenten met handgeklap aangeeft en je ziet: de kinderen genieten met volle teugen. Tijdens verschillende van die werken wordt de ruimte door de dansers verkend en bespeeld zoals ook in Olafur Arnalds Raien. De ene groep is gekleed in zwarte maillot met er overheen een grijs loshangend vestje. Knap. De andere groep, iets jongere meisjes, dragen witte en rode weinig elegante kleedjes, die bovendien tegenwringen in hun bewegingen. Waarom die mooie prille lichamen verstoppen achter dergelijke oubollige jurken!
Vermeldenswaard zijn ook de mooi geprojecteerde beelden, helemaal in overeenstemming met de teneur van de liederen. Beeldmateriaal dat ook de dansers inspireert.
Het multimediale project Randschilderingen eindigde met een finale die kan tellen ‘Palladio Rebuilt’ van Kerry Muzzey, een werk met intensiteit en de epische grandeur van een symfonie. Dit concert vergde het uiterste van de uitvoerders, maar het geheel straalde goesting en overgave uit. Het harmonisch vuurwerk, de klankmagie hield het publiek anderhalf uur compleet in de ban.
Geleid door een inspirerende en vakbekwame dirigent werd Randschilderingen met een moeilijk repertoire, tot de laatste noot gedragen en boeiend. De groepsdynamiek stemt je zowaar lyrisch.
Stadsschilderingen, Randschilderingen: de verweving van complementaire krachten: muziek, zang, dans, film, belichting, het smaakt naar meer… Dergelijke initiatieven kunnen we alleen maar toejuichen. Hopelijk wordt dit een traditie.
De abdijkerk van Grimbergen zat tweemaal afgeladen vol met een super enthousiast publiek.
- WAT: Randschilderingen
- WIE: Stijn Kolacny
- WAAR: Productie Cc Strombeek, abdijkerk Grimbergen
- WANNEER: 4 en 5 mei 2017
- Foto’s: © Cc Strombeek
