Nominatie Gouden  Label – Een ding moet men Studio 100 nageven, als Gert Verhulst en Hans Bourlon ergens hun handen voor in elkaar slaan, wordt alles tot in  detail uitgewerkt. ’40-’45 groeide uit tot een prestigieus project.

Van een kale hangar werd een gezellige ontvangstruimte gemaakt met alle mogelijke faciliteiten (inclusief bars en restaurants), in de speelruimte (70 op 100m, zonder steunpilaren en 30 meter hoog)  bewegen  naast  immense ledwalls ook acht tribunes niet alleen naar voor of achter, maar ze doorlopen een heel parcours in een technisch hoogstandje naar een concept van Gerd Verhulst, top of the bill én wereldprimeur. Het publiek volgt de handeling vanuit verschillende gezichtspunten, het zit als het ware bij de spelers op schoot én krijgt een hoofdtelefoon  voor een perfecte geluidsweergave.

Het genre musical richt zich op een breed publiek, men zou het kunnen omschrijven als muzikale democratie. Het succes van ’14-’18 zorgde voor een levendige beangsteling. Voor de start van de voorstellingen waren al 250.000 tickets verkocht. Dergelijk vertrouwen moet je verdienen en… niemand zal zich bekocht voelen. ’40-’45 overklast de ook al knappe productie ’14–’18.

Franck Van Laecke staat weer in voor het script, concept én regie. Allard Blom voor de liedteksten. Een scenario is als een fragiel bouwwerk met verhaallijnen die hij op ingenieuze wijze met elkaar verbindt. Twee broers Staf en Louis, de ene dokter in opleiding de andere garagist groeien op in een warm nest. De oorlog drijft hen uit elkaar. De vader is filmoperator in cinema Rex. De handeling spitst zich toe op Antwerpen, op de Jodenvervolging, het bombardement op Mortsel, de V1 die cinema Rex trof. Daarmee begint en eindigt het verhaal .

De musical ’40-’45 is een verhaal over liefde en verzet. WO II, een donkere vloek die zich over de aardbol verspreidt, verwoestend en verdelend. Levensjaren waarvan de teugels je uit handen geslagen zijn. Een klein verhaal in de context van een groot maatschappelijk verhaal. Een voorstelling die aan de ribben blijft kleven. Helaas blijft oorlog de wereld verdelen, is het niet hier dan elders.

Beknopte inhoud

Het morele kompas van Hitler draaide zot. Met trucen van de retoricafoor misleidde hij zijn volk. Ook VNV’er Staf Declerck wist met grof-geschut-leuzen in het Sportpaleis hoofden te vergiftigen. Eén van de broers, de intelligentste en dokter in spe, laat zich ook meeslepen. In jonge drift en roekeloosheid zich blind starend op de oppervlakte, zonder te beseffen welk demonisch beest er onder schuilgaat. Er wordt een kort fragment getoond uit de in Duitsland verboden film ‘Der Ewige Jude’ waarin de Joden gestigmatiseerd werden. Je haren rijzen ervan ten berge! Jonas Van Geel (Louis) en (Staf) Jelle Cleymans zetten sterke en geloofwaardige personages neer. Er loopt een breuklijn door de familie. Soms, uit overmacht, moeten we toezien dat dingen anders lopen dan we willen. Vanaf dat moment leven we alleen nog om recht te zetten. Vergeving, als een laatste troef.

Een zorgzame moeder (Ann  Tuts) probeert haar gezin op koers te houden. Een moeder  kan zich emotioneel niet distantiëren van haar kinderen als ze de verkeerde weg op gaan. Louis wordt verliefd op een Joods meisje (Nathalie Meskens). Als zijn broer pleitbezorger wordt voor de verkeerde zaak en de familie van zijn geliefde op transport gezet wordt, sluit hij zich aan bij het verzet. Mensen die erin slagen tussen Scylla en Charybdis door te zeilen, op gevaar van eigen leven. Daar waar de bureaucratie, intellectuelen, politici en religieuze leiders nalaten te handelen, schittert de gewone man. Dapperheid en vastberadenheid, een ode aan al die eenvoudige mensen die in het verzet gingen. Verzetsstrijders zorgen voor een geschenk kostbaarder dan goud: hoop.

Visualisering

Regisseur Franck Van Laecke heeft een onuitputtelijk reservoir aan tools en verzamelde een multidisciplinair team om zich heen om zijn inspiratie en verbeelding vorm te geven. Het delen van expertise en ideeën ligt aan de basis van creativiteit. De fysieke en esthetische uitwerking van een regieconcept staat voor hem gelijk aan het artistieke concept. Het geheel is eens te meer technisch verbluffend. Hij manifesteert zich andermaal als een geweldige assembleur en heeft de onzichtbare touwtjes in handen om de magie te doen werken. Zijn aanpak en cinematografische beeldtaal verleidt, beukt er op in en ontroert.

Het oorlogsgeweld wordt visueel vernuftig in beeld gebracht met een overvliegend gevechtsvliegtuig, explosies, razzia’s, wegvluchtende mensen, een Jodentransport, een gecrasht vliegtuig. Impressionant is de scène waarin een spoor oplicht en een trein met goederenwagons vol Joden opdoemt uit de mist en de scène doorkruist, de trein als symbool van ontworteling en dood. Dit alles met gevoel voor dosering, variatie, pieken en rustige momenten.

Er zijn de intimistische scènes: gewone huistaferelen, een idyllisch huwelijksaanzoek tussen Staf en Marie (Line Ellegiers), een liefde die opbloeit tussen Louis en Sarah, prachtig in beeld gebracht met een spiegelbol in exploderende sterretjes. Of het uitbundige dansplezier op de swingende muziek van Glenn Miller. De verschillende locaties komen op een vernuftige wijze tot leven. De tribunes laveren als een vlechtwerk van de ene naar de andere setlocatie in een voortdurend wisselende caleidoscoop, waardoor een onverwacht interessante dynamiek ontstaat.

De opbouw van het verhaal is uitermate knap wanneer het, als een deus ex machina, een totaal onverwachte plotwending neemt. Beide broers spelen de pannen van het dak, maar het is vooral toch Jelle Cleymans die verbaast en indruk maakt. Hij zet een zeer geloofwaardig en matuur personage neer dat een geweldige identiteitscrisis doormaakt. Ook Lucas Van den Eynde in de vaderrol en Herbert Flack als Leon van het verzet overtuigen. Tussen al die professionals loopt ook een kleine jongen rond die mee oorlogje speelt en de gevoelige snaar weet te raken. Wie  we zeker niet mogen vergeten zijn de tientallen dansers en zangers van het ensemble en de 125 figuranten en 30 kinderen die het geheel mee inkleuren en tot leven wekken.

Muziek als verbindend element

Het duo componisten Will Tura en Steve Willaert leverde sfeervolle en intense muziek uitgevoerd door het Symfonieorkest van Vlaanderen. De emoties worden geëxtrapoleerd in de muziek. Op bepaalde momenten slagen de componisten erin de muziek te laten klinken als het auditieve equivalent van een mijnenveld: donker en dreigend. Donkere registers met lage sidderende stiltes ertussen. Een kolkende maalstroom. Solopartijen, duetten en massazang wisselen elkaar af.  Een prachtige passage, vond ik persoonlijk, wanneer gewoon enkele pianoakkoorden fragiel en broos de handeling ondersteunen.

Totaalbeleving

Met zijn fantastische regievaardigheden en een ijzersterke cast realiseerde Frank Van Laecke een aangrijpend spektakel, een muzikaal en vocaal vuurwerk, adembenemend in beeld gebracht. Alles klopt en grijpt in elkaar als de raderen van een uurwerk. Rauwe emotie wordt door  de door de lens van de regisseur/acteur gefilterd en teruggebracht tot een prachtige compositie geframed op een podium.

Met een vurigheid die de regisseur typeert heeft hij een hele cast geïnspireerd en gepassioneerd. Consistentie en kwaliteit is de standaard. Een voorstelling die blijft nazinderen en de omschrijving ‘ spektakelmusical’ dubbel en dik waard is en door het publiek op een minutenlange staande ovatie werd onthaald.

Met de vele tickets die de deur uitgingen wordt het de volgende maanden hard werken. Er staan 12 voorstellingen per week gepland. De twee hoofdvertolkers maken zich sterk dat ze alle voorstellingen aankunnen, verder wordt er gewerkt met een tweede cast die alternerend zal aantreden bestaande uit: Peter Van de Velde (vader), Marleen Merckx (moeder), Jo De Meyere (Leon) en Clara Cleymans (Sarah) en dat gaat zo door tot maart volgend jaar.

• WAT: Première Spektakelmusical ’40-’45 Indrukwekkend
• ORGANISATIE: Studio 100
• WAAR & WANNEER: Pop-uptheater Puurs, geziene voorstelling
• FOTO’S: © Studio 100 (mt)