Als laatste productie van het seizoen 2014-15 bracht de Opéra National du Rhin (geleid door de Vlaming c) “Pique Dame” van Tsjaikovski, een coproductie met het Opernhaus Zürich in een enscenering van Robert Carsen en gedirigeerd door Marko Letonja, de muziekdirecteur van het Orchestre Philharmonique de Strasbourg.
Als jonge assistent bij een productie van “Pique Dame” in het festival van Spoleto met de legendarische Magda Olivero als de Oude Gravin kwam Robert Carsen diep onder de indruk van de opera. Het werk betekent dan ook heel veel voor hem en dus was hij bijzonder opgetogen er zijn eigen interpretatie van te kunnen presenteren.
Carsen vertelt het verhaal zoals beleefd in het zieke brein van Hermann. Wanneer het doek opengaat ligt zijn lichaam in de zaal van het casino, omringd door de spelers, getuigen van zijn zelfmoord die hem amper een blik gunnen en vlug de zaal verlaten. In een lange flash back beleven we dan samen met Hermann zijn obsessie en zijn afdaling in de hel. Aangezien de hele handeling toegespitst is op de figuur van Hermann en zijn hersenschimmen, heeft Carsen de eerste tonelen van het eerste bedrijf met de spelende kinderen en de pastorale uit het tweede bedrijf geschrapt en de opera in twee delen gesplitst (het succes en de ondergang van Hermann). Hij laat de hele handeling in één decor (Michael Levine) afspelen dat met zijn groene gecapitonneerde wanden zowel de speelzaal (met zijn rijen tafels) als de slaapkamer van de Oude Gravin (met een groot bed op een draaiend plateau) of een psychiatrisch ziekenhuis oproept. Af en toe schuift de achterwand naar voren als om Hermann en Lisa in hun claustrofobische wereld gevangen te zetten. De kostuums van Brigitte Reiffenstuel (smoking voor de heren, zwart jurkje voor de dames) brengen de handeling naar onze tijd en maken ze tegelijkertijd tijdloos. Onderscheiden zich van deze uniforme maatschappij : de Oude Gravin in een lange witte avondmantel en Hermann in een versleten, grijze regenmantel.
Zoals altijd bij Carsen is de personenregie goed doordacht en opmerkelijk gerealiseerd en zijn de bewegingen van het koor voortreffelijk in het geheel geïntegreerd, helemaal volgens zijn concept maar weliswaar niet altijd in overeenstemming met het originele libretto. Maar dat neem je er dan maar bij.
Onder de muzikale leiding van Marko Letonja kon Tsjaikovski’s partituur zijn hele rijkdom ontplooien, zijn dramatische kracht en grote lyrische momenten. De kwellingen van Hermann spraken uit het orkest evenals zijn passie en Lisa’s wanhoop en dit in een vertolking vol atmosfeer. Misha Didyk was een meer dan overtuigende Hermann dank zij zijn scenisch engagement en zijn vocale vertolking vol kracht en passie. Dit repertoire ligt hem veel beter dan de Italiaanse opera’s die hij in de Munt de Vlaamse Opera vertolkte maar de stem heeft duidelijk glans verloren. De warme, rijke, homogene sopraan van Tatiana Monogarova met moeiteloze topnoten schitterde in de rol van Lisa die ze met grote gevoeligheid vertolkte. De oude Gravin van Malgorzata Walewska was elegant maar niet echt indrukwekkend. Eve-Maud Hubeaux zong de coupletten van Paulina met gevoel en een warme mezzo-sopraan. Tassis Christoyannis gaf Eletski scenische en vocale adel maar de Tomski van Roman Ialcic kon een krachtiger stem gebruiken. De kleinere partijen werden prima verdedigd en de koren van de Opéra National du Rhin namen actief deel aan de actie.
