De piano veroverde de wereld in relatief korte tijd. De eerste pianoforte was het begin van een evolutie die eigenlijk nog steeds geperfectioneerd, of overgeperfectioneerd wordt. Het grootste hoofdstuk geliefde pianomuziek wordt opgeëist door, in brede zin genomen, componisten uit de romantiek. Vijf cd’s bespreken we hier voor u, zoveel dezelfde componisten en bekende werken en toch altijd anders uitgevoerd…
Nominatie Gouden Label – Piet Kuijken speels Brahms op pianoforte en dat is zo gek nog niet. Velen zullen denken: “Is dat nu niet overdreven? Brahms op pianoforte?” Het is niet overdreven, wel integendeel.
Kuijken verantwoordt gedetailleerd in het interessante tekstboekje waarom hij op het gekozen instrument, een J. B. Streicher (nr. 6680) uit 1868, een aantal van Brahms’ beste pianowerken uitvoert. Meteen krijg je niet alleen een meer dan verantwoorde uitleg en leer je weer bij, je krijgt voor hetzelfde geld een cd in handen die je meteen tot de absolute top in de uitvoeringspraktijk van de pianowerken van het Brahmsœuvre mag rekenen. Niet dat je tot tranen toe bewogen wordt, dat niet en dat is allicht niet wat Johannes Brahms in zijn geest had tijdens zijn ‘componerende wandelingen’. Het moet me zelfs van het hart dat de visie van Piet Kuijken een van de weinigen is die me dichter tot Brahms brengt. Kuijken opent als het ware de grote poort van wie Brahms zeker was. Wie weet kan je nog beter luisteren naar deze cd als je een wandeling kan doen in ongeschonden natuur. Proberen maar.
Luister en laat je overmannen door de pianosonate opus 5 nr. 3, door drie intermezzi opus 117 en zeven fantasia’s opus 116.
WAT: Johannes Brahms, sonate opus 5 nr. 3, Intermezzi opus 117 & Fantasia’s opus 116
WIE: Piet Kuijken op pianoforte
UITGAVE: Passacaille 1009
*** Angela Brownridge is in onze streken niet de grote naam, over de grote plas is ze een bekende pianiste die onder meer door de New York Times en The Guardian vergeleken wordt met de groten der aarde wat piano spelen betreft. Ze behoort alvast tot een goede klasse Beethovenuitvoerders.
Challenge Classics heeft het aangedurfd om nog maar eens onder meer de Appasionata van Ludwig Van Beethoven op cd vast te leggen. Hoeveel opnames zouden er van bestaan? We luisteren naar deze 23ste sonate samen met de vroege sonate nr. 3 en de late sonate nr. 30. Het meest overtuigt Brownridge in de derde sonate. Hier speelt ze, althans naar mijn gevoel, met de meeste geïnspireerde variatie en laat de piano uw huiskamer innemen. De Appasionata klinkt gezond, stevig, rechttoe rechtaan, zonder franjes of (ver-)gezochte emoties. Hetzelfde kunnen we schrijven over de sonate nr. 30. Brownridge is een kordaat spelende pianiste en gaat voor de volle Beethoven die er staat, zelfzeker. Het nadeel hiervan is dat de soms zeer breekbare finesse van Ludwig Van Beethoven niet tot haar recht komt. Wie dus van de forsere aanpak houdt, heeft aan deze cd zeker een aanwinst.
WAT: Ludwig Van Beethoven, sonates 3, 23 en 30
WIE: Angela Brownrigde, pianiste
UITGAVE: Challenge Classics, CC 72707
*** Wie een bescheidenere Robert Schumann wil leren kennen, een die gespeeld wordt door een pianoduo dat niet zichzelf op het voorplan stelt, die heeft met de cd van het Izumi Pianoduo een ideale uitvoering in de cd-verzameling.
Robert Schumann, zo leer je uit het tekstboekje (in het Nederlands) wilde hoe dan ook opera’s componeren en hij deed dat ook al bleef het succes op zijn zachts gezegd ondermaats. Van zijn enige volwaardige opera bleek alleen de ouverture de tand des tijds te overleven. Het Izumi Pianoduo voert de Manfred Ouvertüre uit, als ouverture voor deze cd. Het is een kennismaking met een werk dat ‘overleefde’ maar toch niet al te best gekend is en weinig wordt geprogrammeerd, zeker niet als transcriptie voor piano vierhanden. Een andere ouverture sluit de cd af, deze tot de semi-opera Genoveva. Tussen beide ouvertures is het luisteren naar Bilder aus Osten-Sechs Impromptus en Ball-Scenen.
De pianisten Polina Chernova en Kiyotaka Izumi zijn in de echt verbonden en als pianoduo spelen ze allicht met evenveel toewijding en liefde zoals ze door het leven wandelen. Twee zachtaardige artistieke zielen die de glitter van het grote podium vreemd is. Ze houden het liever bescheidener om met meer intimiteit de muziek ten dienste te staan. Je moet dus niet bij hen terecht voor de grote bombarie die soms ook wel mag in de pianowerken van Robert Schumann, maar je krijgt des te meer details.
WAT: Pianowerken en transcripties voor vierhanden van Robert Schumann
WIE: Izumi Pianoduo – Polina Chernova en Kiyotaka Izumi
UITGAVE: DRC Dutch, DRC 14101701
Clair de Lune, dat doet je meteen denken aan Claude Debussy en het is ook zo dat pianist Misha Fomin werk van Debussy speelt, maar niet Clair de Lune. Hij gebruikt de titel van het bekende werk als titel van zijn cd vroege tot laatromantische pianomuziek.
Als aandachtstrekker opent de cd met de Mondscheinsonate van Ludwig Van Beethoven. Nog maar eens die ‘Moonlight’ die, wat mij betreft, te ‘light’ wordt gespeeld en de diepgang die dit werk in zich heeft, ontbreekt. Fomin gaat redelijk licht over al de pianowerken die hij foutloos en met een sterke techniek uitvoert. Chopin en Brahms klinken net als Debussy behoorlijk goed maar net als in Scriabin en Rachmaninov hoor je niets dat je tot luisteren dwingt en het risico is aanwezig dat de aandacht afglijdt naar andere besognes. Eigenlijk kan je deze cd een overzicht noemen met wat Misha Fomin in zijn solorepertoire als pianist in zijn portefeuille heeft. Als zuivere luister cd kan deze opname minder geslaagd zijn, als achtergrondmuziek is hij net zeer goed.
WAT: Clair de Lune, pianomuziek
WIE: Misha Fomin
UITGAVE: Cla M Records – 20151
Een groot voorbeeld als uitvoerend pianist was niemand anders dan Youri Egorov. De man zijn decadent leven dat tot zijn veel te vroege dood leidde, is het tegendeel van dat muzikale wonderbaarlijke voorbeeld. Helaas. Gelukkig zijn er nog opnames en er is een dubbel-cd op de markt gebracht door Et’Cetera die we maar al te graag aanraden.
Het gaat niet om recente opnames en dus kennen we geen kwaliteitsbeoordeling toe, maar mochten we deze opnames destijds beoordeeld hebben zou een Gouden Label niet misstaan bij wat Egorov hier laat horen.
Het bizarre genie kon, denk ik, alles wat maar met piano te maken had in de grootste perfectie uitvoeren. Al is hij niet de man van de bijzonder zachtzinnige pianoaanslag zoals zijn generatiegenoot Murray Perahia (die hij niet echt kon uitstaan) zo tekent. Egorov is losbandiger in zijn spel – tja, zijn leven was ook zo’n spel – maar een geniaal pianist als Egorov mag dat zijn. Hij blijft de partituur trouw ook al mag je hem soms van ‘ontrouw’ verdenken. Wie op zijn niveau staat, kan en mag een eigen inbreng hebben, zeker als hij als musicus het niveau van de componist evenaart en soms overstijgt. Overtuigd of niet, deze dubbel cd raden we u graag aan.
WAT: Autumn Song – pianosolo
WIE: Youri Egorov
UITGAVE: Et’Cetera Records, KTC 1520
