De zesde editie van de Salzburger Pfingstfestspiele (Salzburgse Pinksterfestival) onder de artistieke leiding van Cecilia Bartoli bood opnieuw een thematische affiche aan, goed in evenwicht en van een hoog artistiek niveau. Wonne der Wehmut (Gelukzaligheid van de weemoed) was het thema van het programma dat in vier dagen twee opera-opvoeringen bood (Ariodante van Händel), een concertante opera (Rossini’s La donna del lago), een klassiek ballet (La Sylphide van Bournonville) en drie concerten en dat ons over een woelige zee van Schotland, romantisch, geheimzinnig en mogelijk zelfs wreed met zijn sylfides, heksen en moordlustige heersers naar de wereld van ridders en tovenaressen bracht, opgeroepen in de verzen van Ariosto.
Het is op het epische gedicht Orlando Furioso en op Ginevra, principessa di Scozia van Antonio Salvis dat het libretto van Händels Ariodante is gebaseerd. Geen geografische evocatie in de enscenering van Christof Loy die met Johannes Leiacker (decors), Ursula Renzenbrink (kostuums) en Roland Edrich (licht) het verhaal in de wereld van Händel situeert met (zoals hij gewoonlijk doet) referenties naar andere tijdvakken die niet altijd even logisch of duidelijk zijn maar in dit geval een homogeen en boeiende opvoering vormden. En daarbij mogen we ook beslist de schitterende dansmomenten, uitgewerkt door Andreas Heise, niet vergeten die voortreffelijk in de handeling ingewerkt waren en uitgevoerd werden door acht jonge, veelzijdige dansers die ons zelfs in elegante 18de eeuwse dames konden doen geloven! Ariodante zien we eerst verschijnen als grote krijger (harnas, zwaard) met baard maar aangezien Loy ons wil tonen dat het personage eigenlijk zijn identiteit zoekt (en daarvoor fragmenten laat citeren uit Virginia Woolfs Orlando), eindigt hij uiteindelijk in de opera als vrouw (wijde jurk, lange haren en geen baard meer). Cecilia Bartoli vertolkt de rol op meer dan overtuigende manier met krijgshaftige houdingen én menselijke kwetsbaarheid, emotie ( haar vertolking van Scherza infida laat niemand onberoerd) en een ongelooflijk komisch talent. Absoluut kostelijk is ze als de altijd maar meer aangeschoten Ariodante die zijn geluk en zijn liefde voor Ginevra uitzingt in een aria vol virtuoze coloraturen die hem de hik schijnen te bezorgen. Maar het is duidelijk dat Bartoli er niet op uit is de vedette te spelen en zich omringt met collega’s (en vrienden) op niveau.
Kathryn Lewek schitterde als Ginevra, guitig en blij, dan gekwetst en uiteindelijk wanhopig en berustend en dit met een expressieve en soepele sopraanstem. Christophe Dumaux zong soeverein als de verrader Polinesso met zijn krachtige en buigzame countertenor-stem. Sandrine Piau gaf vrouwelijke charme en muzikaliteit aan Dalinda. Voor Norman Reinhardt lag de tessituur van Lurciano blijkbaar niet zo gunstig en Nathan Berg gaf de Schotse koning zijn eerder ruwe basstem. Les Musiciens du Prince, Monaco, het barokensemble in 2016 opgericht op initiatief van Cecilia Bartoli in samenwerking met de Opera van Monte Carlo en waarvan zij de artistieke directeur is, zat in de orkestbak gedirigeerd door Gianluca Capuano. Het is duidelijk dat het orkest weet wat de uitvoering van barokmuziek vraagt maar misschien was het ensemble nog niet te best vertrouwd met de vrij droge akoestiek van de zaal van het Haus für Mozart om werkelijk te schitteren. De klank scheen soms wat dof en de interpretatie miste leven en kleur, iets wat men niet aan de zangers noch aan het Salzburger Bachkoor kon verwijten. In Rossini’s La donna del lago kwam het koor zelfs eerder bulderend over! Zeker is dat Gianluca Capuano meer bloed en warmte aan zijn vertolking van Rossini’s melodrama gebaseerd op The Lady of the Lake van Walter Scott had kunnen geven . Temperament ontbrak niet aan Edgardo Rocha die zijn soepele stem en vocale belcanto-stijl ten dienste stelde van Giacomo, een van de pretendenten voor de hand en de liefde van de dame van het meer Elena, noch aan zijn antagonist Rodrigo, een rol die Norman Reinhardt (blijkbaar meer in zijn sas dan bij Händel) met overtuiging en vocale kracht verdedigde. Maar uiteindelijk is het Malcolm die het zal halen, een mooie vertolking van Viveca Genaux met fluwelen mezzo-sopraan en virtuoze zang. Nathan berg was overtuigend als Elena’s vader Douglas d’Angus en de lady zelf, een jong ogende Cecilia Bartoli in een hemelse bleekblauwe lang jurk, integreerde zonder vedette-allures, voortreffelijk in het ensemble. Maar haar rondo finale Tanti affetti gezongen met nederigheid, tederheid, geluk en aangepaste virtuositeit was uiteraard het hoogtepunt. Het opgetogen publiek gaf het hele ensemble een staande ovatie en verliet de zaal pas na met het orkest en het ensemble Cecilia Bartoli, die die dag jarig was en door Markus Hinterhäuser de artistieke directeur van de zomerse Salzburger Festspiele (waar Ariodante ook in augustus op de affiche staat) in de bloemen gezet was, een Happy birthday toegezongen te hebben.
Sedert enkele jaren neemt Cecilia Bartoli ook, indien mogelijk, ballet in haar programma van de Pfingstfestspiele op. Dit jaar had ze het ballet van het Mariinksi Theater van Sint-Petersburg uitgenodigd met La Sylphide een romantisch ballet op een libretto geschreven door de tenor Adolphe Nourrit, die het verhaal vertelt van de jonge Schot James die, verleid door een sylfide, zijn verloofde Effie in de steek laat. Maar zijn geluk is van korte duur want de heks Madge doodt de sylfide. La Sylphide is hét romantische ballet bij uitstek dat het ballet blanc met de halflange, witte, doorzichtige tutu’s deed ontstaan. Begeleid door het Mozarteumorchester gedirigeerd door Valery Ovsyanikov bood het Mariinski ballet een visueel wat verouderde voorstelling die echter schitterend gedanst werd door het stijlvolle en virtuoze ensemble en de solisten Olesya Novikova (een tedere, zwevende, doorschijnende sylfide), Philipp Stepin (een krachtige James met indrukwekkende sprongen) en Igor Kolb (een expressieve Madge).
Schotland en romantiek ook in het concert van de Accademia Nazionale di Santa Cecilia van Rome gedirigeerd door Antonio Pappano met als solisten Tatiana Serjan en Sir Bryn Terfel. De bariton uit Wales schonk ons een magistrale uitvoering van de monoloog van de Hollander Die Frist ist um uit Der Fliegende Holländer van Wagner. Wat een présence, welke intensiteit, welke schitterende projectie van de tekst, welke bronzen stem om de verdoemde man tot leven te brengen. Daarna vertolkte hij, evenals Tatiana Serjan, fragmenten uit Verdi’s Macbeth waaruit de Russische sopraan, dé Lady Macbeth van het ogenblik, ons een dramatisch portret vol passie presenteerde. Indien het orkest de zangers voorbeeldig begeleid had dan kon het volop zijn klank- en interpretatieve kwaliteiten illustreren in Die Hebriden en de symfonie nr. 3 “Schottische” van Mendelssohn met liefde en vaste hand gedirigeerd door Pappano. Als dank aan het publiek dat hen maar niet liet vertrekken volgde dan nog balletmuziek ut “Macbeth”.
Twee andere concerten vervolledigden het programma van het festival : een matinee met de countertenor Max Emanuele Cencic en het ensemble Armonia Atenea geleid door George Petrou met aria’s uit opera’s van Porpora, Vivaldi en Händel geïnspireerd door de Orlando furioso van Ariosto en een uitzonderlijk concert, niet gerelateerd met het thema van het festival. Maar om de 40ste verjaardag te vieren van het debuut van Anne-Sophie Mutter bij de Salzburger Festspiele, 13 jaar oud en uitgenodigd door Herbert von Karajan, gaf de violiste een Jubiläumskonzert met jonge collega’s die het ensemble Mutter’s Virtuosi vormen.
Het festival 2018 zal gewijd zijn aan Rossini, gestorven in 1868, een belangrijk jaar op verschillende gebieden en geïllustreerd voor opvoeringen van L’Italiana in Algeri met Cecilia Bartoli als Isabella (een debuut), La Périchole van Offenbach, een hommage aan Manuel Garcia door Javier Camarena, Ein Deutsches Requiem van Brahms en concerten met de Staatskapelle Berlin, gedirigeerd door Daniel Barenboim met onder meer Andras Schiff, Cecilia Bartoli, Rolando Villazon en Jonas Kaufmann.
- WAT: Salzburger Pfingstfestspiele
- WIE: Daniel Barenboim, Andras Schiff, Cecilia Bartoli, Rolando Villazon, Max Emanuele Cencic, ensemble Armonia Atenea, Edgardo Rocha, Antonio Pappano, Tatiana Serjan, Sir Bryn Terfel, Christophe Dumaux, Kathryn Lewek, Jonas Kaufmann, Sandrine Piau, Max Emanuele Cencic
- WANNEER: Juni 2017
- Foto’s: ©Salzburger Festspiele/Monika Ritterhaus
