Dat het muziekfestival Ars Musica als openingsconcert had gekozen voor de klassieker Rothko Chapel van de Amerikaanse componist Morton Feldman bleek afgelopen vrijdag zowel moedig als riskant. Moedig omdat dit stuk (voor kamerensemble en koor) slechts zelden wordt uitgevoerd en riskant omdat streaming vanuit een verder leeg Flagey gemakkelijk in akoestische glijpartijen kan uitmonden.
Morton Feldman (1926 – 1987) staat bekend als een paradox van vlees en bloed. De gestalte groot en fors, de stem nasaal en resonerend, de conversatie druk en drammend, maar zijn muziek fluisterend en zuchtend. Feldmans tonale landschap bestaat uit een tapijt van vers gevallen sneeuw, overgaand in een zoutmeer waarvan de horizon onvindbaar blijft. De titel van dit stuk is genoemd naar Rothko Chapel in Houston (Texas), een centrum voor reflectie en meditatie, ontworpen door de schilder Mark Rothko. Veertien van zijn werken zijn er permanent tentoongesteld. Morton Feldman schreef deze compositie ter ere van de opening in 1971.
Brussels Philharmonic en het Vlaams Radiokoor onder leiding van George Jackson stonden voor een bijna onmogelijke taak. Niet alleen is Rothko Chapel een meditatief werk met een woordeloos koor en met subtiele harmonieën die door het hoofd van de luisteraar kriebelen, maar bevat het ook een onbestemde ritmiek waarbij de tonen rond de maat krinkelen. Dit vereist een beheerst gebruik van herhaling en verdwijning waarbij meer nadruk ligt op de ruimte tussen de tonen dan op de tonen zelf. Onder ideale omstandigheden zou het resultaat moeten overeenkomen met de pastelkleurige mistbanken waaraan Rohkos schilderijen soms doen denken. In een verlaten Flagey en musici op afstand is het geen gemakkelijke opdracht om de tonen perfect te laten vermengen, de altviool (Mihai Cocea) breekbaar aan te zetten en de celesta (Anastasia Goldberg) te dempen. Maar Jackson en zijn musici hebben alles uit de kast weten te halen om Feldmans meesterwerk te laten prevelen en mompelen. Streaming heeft veel nadelen, maar tevens een voordeel: er is geen gehoest in de zaal. Ook dat kwam deze uitvoering van Rothko Chapel, met zijn lange rusten, alleen maar ten goede.
WAT: Morton Feldman: Rothko Chapel
Openingsconcert Ars Musica 2020
WIE: Brussels Philharmonic & Vlaams Radiokoor
GEZIEN: Vrijdag 6 november, streaming vanuit Flagey, Brussel
