**** Passo di pena in pena, is het recent verschenen album van de Italiaanse countertenor Flavio Ferri-Benedetti. Het album omvat schitterende Italiaanse cantata, gecomponeerd tussen 1600 en 1700.

**** Passo di pena in pena, is het recent verschenen album van de Italiaanse countertenor Flavio Ferri-Benedetti. Het album omvat schitterende Italiaanse cantata, gecomponeerd tussen 1600 en 1700.

De eerste cantate Ombra Tacite e sole zet in met violen en vanuit het niets ontstijgt de stem van Benedetti. Gelijk zit je in het werk. Schaduwen, donkere eenzaamheid, bedrog, elementen waar je als barokliefhebber wel vaker van hebt gehoord. Aan het einde de ariose, schitterende pianonoten verstillend met de violisten. De toon is gezet.

Zo gaan we verder voor een uitstap waar Scarlatti trots op zou zijn geweest. Melancholisch, met elegante hoop. Nergens met een zweem van arrogantie om uiteindelijk terug te komen bij Allor d’intorno a te. Alle hoop is gegeven: Crudel! Perché Infidel, Perché… Benedetti schuwt niet het gebruik van woorden boven de schoonheid van klank. Het ensemble neemt de tijd om de zanger zijn woorden en tonen uit te laten spinnen.

Ecco Dorinda, Il giorno

Het werk wordt ingezet met een stralende prelude die nog hoop geeft. Echter het recitatief gaat anders voort. Wederom geven de boosheid in klank en spugende medeklinkers vorm aan de muziek van Vivaldi en de tekst van Bononcini.

Lungi da te, ben mio… Hoor hier de legato lijnen waarin Bendetti samensmelt met de altviool. Het da capo, zo mooi. Versieringen worden niet geschuwd maar kennen het grootste respect voor de eigenheid van de muziek en de tekst.

Navichella che, lungi dal porto. Zoals het schuitje op de zee bezongen, wordt de zanger verscheurd door emoties en we krijgen hier het vuurwerk waar de Italiaanse mezzosopraan Bartoli zich niet voor zou schamen: Benedetti in schoonheid en frisheid. Een elegant gebruik van borststem maar zeker niet geforceerd. Het is een gemaakte keuze om het niet beide te doen, maar een of/of.

Vervolgens gaan we over naar een instrumentaal gedeelte met de sonate voor strijkers van Locatelli, die in verte doet denken aan de muziek van zijn Italiaanse tijdgenoot Vivaldi. Verfrissend en ik vraag me af waarom deze muziek niet vaker wordt gebracht. Sluit de ogen en je ziet de vrouwen zitten in de tuinen van kastelen en paleizen, met schitterende gewaden in ruisende stoffen. Largo met een verstillend moment, als rustend orgelpunt direct overgaand in de Fuga. Het klavecimbel leidt de violen als geen ander of is het andersom? Wij leiden niet maar lijden mee want het album heet niet voor niets ‘Passo di pena in pena’.

Porpora

Ventici che tra le frondi. Wind, gij die langzaam klaagt… Klagen in zoete tonen. Farinelli die gekend was in zijn tijd om het samenspel met Porpora zou mogelijk in de schaduw hebben gestaan van deze uitvoering. Het da capo is ontroerend mooi… Ventici… Met vederlichte pianotonen en versieringen uitspinnend boven de violen, alsof het instrument van Benedetti toegevoegd wordt. In het Accompagnato is de boosheid zo hoorbaar. De woorden Ora Gelido e muto. Hij hakt ze met de beitel in het het hart! Je hoopt nooit oog in oog te staan met deze bedrogene. In het allegro bezingt hij zijn oprechte liefde D’un cor che tace, pieta pieta… Bella Crudel, de cantate afsluitend met een schitterend da capo. Zien we hier een glimlach in de bedrogene… Pena..?

Deze cd wordt besloten met Vivaldi’s Amor Hai Vinto. Cupido, je hebt gewonnen! Menig alt, mezzosopraan en countertenor heeft zich gewaagd aan dit werk.  Vergelijkingen zijn vlug gemaakt maar hier is dit niet het geval. Passo di pena in pena…. Ja, hier hoor je als een groot afsluitstuk en hoogtepunt waarom dit album zo heet.

Benedetti laat hier het volle arsenaal aan vocale wapens zien die hij gedurende de opbouw van het album stelselmatig ten toon spreidde. Alles komt samen, de boosheid, de woede, klinkers worden uitgespuugd, het da capo is hier van vocale schoonheid en Benedetti zwemt hier moeiteloos tussen midden- en borstregister alsof het niets is. De versieringen klinken als waren het splinters die vanuit Amor zijn boog zo in het hart gekliefd worden. Pijlen vanuit de violen, streek voor streek… pats, pats. Urtan do va… tegen de klippen geworpen. Is dit echt? Ja. De accompagnato doet herstel inzetten, de wervelwinden. Stenen veranderen in zand en we zijn op weg naar de laatste aria.

Se a me rivolge il ciglio.

Ik kan weer ademen, als je mijn Ziel niet wenst… er is weer rust. Zoals de zee kabbelt. Hier wordt het volle scala aan vocale pracht en kennis niet geschuwd en kan het ensemble zich ten volle laten gaan.

Is dit een somber en triest album, nee. Het is een muzikale reis binnen 1600 en 1700 en wel met de toonaangevende componisten van die tijd. Je moet als zanger van een goede school komen, wil je niet vervallen tot hypocrisie of een kopie van menig ander zanger. Je hoort dat Benedetti zich heeft ingeleefd samen met het ensemble en de tijd heeft genomen om zich woord voor woord, noot voor noot eigen te maken. Daarom is elke cantata een ander miniatuur of schilderij en blijft het boeien. Je wilt meer, je vraagt meer en je krijgt meer.

Flavio Ferri-Benedetti

Benedetti is zeker geen onbekend zanger in de muziekwereld. Nog een aantal jaar geleden studeerde hij aan de prestigieuze Schola Cantrum te Basel (onder Gerd Turk) en oogstte hij al triomfen als de nimf Linfea, een rol die hij later herhaalde in Duitsland. Verder heeft hij diverse grote hoofdrollen gezongen in Frankrijk (Nice) en Duitsland. Zijn stem omvat een groot scala aan kleuren en stijlmogelijkheden. Niet enkel het standaard countertenor pallet, barok en oude muziek, maar zeker ook interessant in opera uit deze periodes, oratoria en liederen. Met zijn coach Lina Maria Akerlund wijdt hij veel tijd aan de zoektocht naar mogelijkheden binnen zijn instrument en schuwt daarbij zeker niet het romantische liedrepertoire zoals Strauss, Wagner en Franse componisten. Het instrument doet in momenten denken aan de helaas veel te vroeg overleden Franse altus/countertenor Henri Ledroit en diens landgenoot Gerard Lesne. Het pure fluweel en de mildheid waarmee hij met gemak zingt, is schitterend. Het Italiaanse palet en temperament  geven een extra dimensie. Dit album is nog maar het begin van een glansrijke en boeiende carrière. We wachten af.