Het Symfonieorkest Vlaanderen bouwt reeds enkele jaren aan een traditie om in de kerstvakantie een ludiek en licht verteerbaar klassiek concert op kindermaat aan te bieden. Er is een schatkamer aan materiaal om in te duiken. Klassieke muziek in een aanstekelijke, vrolijke en plagerige verpakking. Leesbaar voor jong en oud. De onderliggende gedachte is klassieke muziek introduceren bij kinderen op een prikkelende, amusante en ontroerende manier.
Het is een procedé waar gretig op ingepikt wordt door drie generaties: grootouders met kleinkinderen en kinderen. De concerten in Brugge, Gent en Antwerpen trekken steeds volle zalen. Corona steekt ook hier een stokje voor. Maar niet getreurd, de makers zijn inventief genoeg om er een mouw aan te passen. Tijdens de quarantaine werd de geplande familievoorstelling herzien, met als resultaat de muzikale kerstvertelling ‘Kerstmis Speciaal’ die tijdens de meest donkere dagen van het jaar kerstwarmte en –vreugde brengt naar de huiskamers. De muzikanten staken samen met regisseur Wouter Bruneel een voorstelling in elkaar in een hartelijke en constructieve sfeer, met veel knipoogjes naar kerst, slapstick én herkenbare, mee te zingen kerstliederen. Zijn ook van de partij
poppenspeler Dirk De Strooper, sopraan Lore Binon, letterlijk en figuurlijk een mooie meerwaarde en dirigent Dirk Brossé om muzikaal alles in goede banen te leiden. Muziek als een stukje paradijs op aarde in de helse covid-19 pandemie. De oude ziekenzaal van de Bijlokesite, nu unieke concertzaal is de geheime oase voor een uitmuntende, nostalgische concertbeleving. Klassiek Centraal mocht een repetitie bijwonen, was meteen enthousiast en vroeg aan regisseur Wouter Bruneel hoe het geheel vorm kreeg.
-Het is behelpen dezer dagen met veel flexibilieit en improvisatietalent. Was het een moeilijke opdracht om een zaalspektakel om te turnen naar een streamingformat.
Het zit zo: we waren volop bezig met een zaalproductie. Door corona is die zaalproductie, redelijk laat in november, geannuleerd. De dag dat beslist werd om de oorspronkelijk geplande voorstelling niet te doen, dezelfde dag is er beslist dat er onverwijld, sito presto, iets nieuw moest komen. We hebben er een nacht over geslapen, de volgende morgen de koppen bij elkaar gestoken en in sneltreintempo hebben we een compleet nieuw spektakel/concert in mekaar gebokst.
-Uit welke elementen bestaat ‘Kerstmis Speciaal’?
De intendant van het Symfonieorkest Vlaanderen, Frederik Styns, wilde er een tiental kersttraditionals in maar liefst niet ingebed in een klassieke kerstvertelling. We zijn gaan zoeken naar een waaier van kerstklassiekers waar we toch een twist konden aan geven. Het was heel kort op de bal spelen. Na enig overleg is beslist: dit zijn de tien traditionals, dit is de volgorde, dit is de inhoud van de voorstelling en daarrond gaan we werken. Componist Yelle Tassyns is direct aan de slag gegaan om de gekozen liederen rijkelijk te bewerken voor het orkest. We konden soliste, sopraan Lore Binon strikken en poppenspeler Dirk De Strooper. Ik praat alle elementen aan elkaar als verteller. Leader of the band is dirigent Dirk Brossé. Het is een eenvoudig maar tegelijkertijd een complex format.
-Geen klassieke kerstvertelling, wat is dan wel de rode draad?
De spanningsboog gaat over een graaf die beweert dat zijn vader Kerstmis heeft uitgevonden. Aanvankelijk is dat ongeloofwaardig maar hij voert altijd meer en meer bewijsmateriaal aan. Kleine en grote radertjes die naadloos in elkaar klikken tot een gedeelde totaalbeleving.
-De creatieve energie kolkt door de ruimte. Magie creëren op een scène zowel voor kinderen als voor volwassenen is niet evident.
Die twee componenten moeten sowieso in een goede familievoorstelling zitten. Ik denk dat we daar wel in geslaagd zijn. Enerzijds door de muziekkeuze dat een volwassen publiek zal aanspreken, maar waar ook kinderen zich kunnen in vinden. Veel kerstliederen zetten zich bij groot en klein vast in het geheugen, het zijn oorwurmen. Voor de kleintjes springt het poppenspel er natuurlijk uit. Er zit in het geheel ook een pak absurde humor. De belichting maakt het geheel warm en sfeervol. In de regie probeer ik om telkens de focus te verleggen. Het grootste werk bestaat er in om alle elementen in een sluitend en versterkend geheel aan elkaar te knopen.
-Spielerei in het spel. De volwassenen worden met de muziek al eens op het verkeerde been gezet?
De geesten prikkelen inderdaad. Melodieën worden door elkaar gemixt zoals het kerstliedje ‘De Trommelaar’ en de ‘Bolero’ van Ravel. Op die manier zijn we in heel veel van de kerstliederen gaan zoeken naar een dubbele bodem of een kwinkslag. Bijvoorbeeld ‘Jingle bells’ is omgetoverd tot ‘Flikkerlicht’. Vroeger hadden de sleeën belletjes zodat je ze van ver hoorde aankomen en er geen ongelukken zouden gebeuren. Vandaag de dag zijn dat de flikkerlichten. Zo zitten er meer spitsvondigheden in ‘Kerstmis Speciaal’. Het fijne is dat je met clichés kunt spelen, er weg van gaan of ze extra in de verf zetten. Daar is het allemaal een beetje op gestoeld.
-Het concept is speciaal uitgedokterd voor streaming. Wordt het scènegebeuren vlak gefilmd of vanuit verschillende camerastanden?
Er wordt vanuit zeven verschillende standpunten gefilmd. De camera’s staan helemaal rond het gebeuren opgesteld: van helemaal achteraan in de concertzaal, tot boven in de nok, vooraan op de koorbanken, links en rechts. Het zal mooi in beeld gebracht worden.
-Het is een verhaal over de kwetsbaarheid van ons allemaal, maar tegelijkertijd ook van geborgenheid die zo fundamenteel goed is voor de ontwikkeling van kinderen.
Dat klopt. Door de opgelegde maatregelen om de pandemie in te dijken kan het klassieke kerstscenario: uitgebreid vieren met familie niet doorgaan. Het is dan ook de bedoeling van deze voorstelling om als extra gasten in deze rare, donkere periode toch proberen bij de mensen binnen te geraken en om de kinderen een fijne, onbezorgde ervaring te bezorgen in de intimiteit van de huiskamer. Zeg maar knus cocoonen.
-Het is voor Symfonieorkest Vlaanderen buiten de lijntjes kleuren, maar de muzikanten beleven er duidelijk plezier aan.
Het is heerlijk om dat te kunnen doen. Iedereen zit in de warme cocon van het kerstgebeuren. Het geheel is sfeervol en warm en gaat van verstild tot jubelend.
-Wordt ’Kerstmis Speciaal’ live uitgezonden?
Nee, het concert wordt gecapteerd en achteraf uitgezonden met de beste beeld- en klankkwaliteit.
‘Kerstmis Speciaal’ zorgt voor licht ten tijde van ‘coronamas’. Een knaller om het jaar mee af te sluiten én bovendien gratis.
Het concert zal doorlopend beschikbaar zijn vanaf 24 t/m 31 december 2020, in de digitala catalogus van vrt.nu, Klara.be en de Klara app. Vanaf 24 december ook op YouTube-kanaal van Symfonieorkest Vlaanderen. Op AVS zal de voorstelling uitgezonden worden in een lus met andere kerstconcerten.
FOTO: Wouter Maeckelberghe
