Ja, wie ‘Nabucco’ in een titel leest, denkt natuurlijk meteen aan dé Nabucco van Verdi, maar dat is in deze fout. Geen Slavenkoor, maar wel weelderige koorpartijen. Hier gaat het over ‘Il Dialogo del Nabucco’ van de Italiaanse componist Michelangelo Falvetti (1642-1692). Een werk dat pas in 2011 opnieuw ten gehore werd gebracht.
Falvetti was een Siciliaan die naast het priesterambt – familieplicht? – voornamelijk met muziek bezig was. Hij bepaalde het muziekleven in Palermo en later in Messina. Veel werk van hem is niet bekend, maar wie, onder meer, deze opera of oratorium – laten we beter zeggen operaoratorium of iets in die zin – beluistert, die zal het eens zijn met al diegenen die dit of ander werk van Falvetti hoorden: hij hoort thuis in de programmatie van de betere barokmuziek. Eigenlijk raad ik u aan om de tekst van het programmaboekje bij deSingel op te vragen. David Vergauwen schreef een bijdrage die je veel bijleert.
Een korte schets van Nabucco’s verhaal in een tijd van Spaans geweld op Sicilië
Messina was ooit de belangrijkste stad van Sicilië in de 17de eeuw. Het eiland stond onder Spaans bewind en in 1674 vond de bevolking het welletjes en kwam in opstand. Uiteindelijk werd de opstand neergeslagen, de stad werd verwoest en de Spaanse onderkoning liet van zijn vorst, Karel II een enorm groot ruiterbeeld voor de poort van de kathedraal plaatsen. Deze gebeurtenis kwam wel wat overeen met het verhaal van Nabucco: de Babylonische vorst Nebukanezar droomt dat hij tot een god wordt verheven en hij wil die droom realiseren door een enorm gouden beeld van hem te laten maken. Zo gedroomd, zo gedaan. Niet iedereen legt er zich bij neer en drie vrienden van de profeet Daniël houden het been stijf. Nebukanezar laat hen in een over gooien waar ze harder zullen branden dan in de hel, maar God laat het snel hard waaien en het vuur dooft. Zo blijkt dat de mens die aan grootheidswaan lijdt en zich doet vereren, hoe dan ook moet onderdoen voor de macht van God. Ziedaar, de Siciliaan Falvetti zijn oratorium kan je best als een politiek protest tegen de Spaanse bezetting en gedwongen aanbidding van de vreemde koning interpreteren.
Sterke muziek en knappe uitvoering
Falvetti’s oratorium is opgebouwd zoals vele oratoria in die tijd en dat was een goede aanpak omdat er niet vervallen werd in ellenlange aria’s en recitatieven die verveling zouden kunnen wekken bij het publiek. De aanpak is een van veel afwisseling zowel voor de solisten, het orkest en het koor als in de veelal korte aria’s en andere muzikale uitingen. De melodieën zijn sterk en blijven in het oor, meer nog, je krijgt zin mee te zingen als de koren en sommige solistische partijen gezongen worden, al dan niet begeleid door een intiem, dan weer uitbundig orkest.
Leonardo Garcia Alarcón leidde op vrijdag 28 april 2017 zijn Cappella Medirerranea, het Chœur de Chambre de Namur en solisten in deze Il Dialogo del Nabucco. Wie Alarcón kent, weet dat de muziek zal bruisen van energie, rijke contrasten die leven scheppen en vele mooie klanken die meer dan voldoening schenken. Zo was het ook deze avond in de behoorlijk goed gevulde Blauwe Zaal van deSingel waar een gemengd publiek zat van jong tot oud en dat dankte met veel bravogeroep en een staande ovatie.
Alarcón lacht heel de tijd en dat werkt gezond prikkelend op musici én publiek. Hij heeft een zeer diepgaand inlevingsvermogen en haalt het onderste uit de kan om de muziek van A tot Z te dienen. Hij zoekt geen overdreven tempi en hakkend spel noch dreunen de bassen zoals we nog te veel horen bij een aantal andere ensembles en dirigenten die zichzelf belangrijker achten dan de muziek. Leonardo Garcia Alarcón is echter de man die gaat voor de partituur, voor de componist, voor de ziel van het werk en zijn zuiders temperament, ook al heeft het Spaanse elementen, is in deze Siciliaanse muziek uit een tijd van onvrede over de Spaanse overheersing een welgekome zaak.
Vlamingen zijn algemeen genomen braver in hun interpretaties, wat sterieler als ik het zeggen mag. Wij puren anders uit, gaan meer voor zeer zuivere lijnen en intimistische details, zoals de schilderijen van de Vlaamse Primitieven. Mediterranen gaan voor het warme vuur en zo ook Alarcón. Koor en orkest volgen vlot en het is allemaal zeer evenwichtig, bijzonder fraai van klank.
De dames solisten zijn stuk voor stuk zeer goede stemmen die in grote harmonie zingen, niet één wil er perse bovenuit komen. Dit is groot. Wat minder tevreden zijn we over de mannelijke zangers: beperkter dragende stemmen met niet altijd het timbre dat je van een solist mag verlangen. Alleen de contratenor doet het muzikaal en vocalistisch uitstekend. Los van deze beperkte opmerking: een zeer geslaagd uitvoering die iedereen met een lach op het gelaat door de koude aprilavond naar huis deed gaan. Ja, voor herhaling vatbaar !
- WAT: Il Dialogo del Nabucco, een oratorium van Michelangelo Falvetti
- WIE: Algemene leiding: Leonardo Garcia Alarcón, Cappella Medirerranea, het Chœur de Chambre de Namur; solisten: Arianna Vendittelli (sopraan), Matteo Belotto (bas), Fernando Guimarães (tenor), Lucia Martin Carton (sopraan), Capucine Keller (sopraan), Owen Willets (contratenor), Alejandro Meerafpel (bas), Caroline Weynants (sopraan)
- WAAR & WANNEER: 28 april 2017, deSingel, Antwerpen
- Foto’s: © Klassiek Centraal
