***** Oltremontano en Psallentes brachten een mogelijke reconstructie van de muziek bij de kroning van de vrolijke, Engelse koning Charles II. Een origineel en bijzonder idee uitgewerkt tot een mooie cd.

***** Oltremontano en Psallentes brachten een mogelijke reconstructie van de muziek bij de kroning van de vrolijke, Engelse koning Charles II. Een origineel en bijzonder idee uitgewerkt tot een mooie cd.

De kroning van Charles II was de glorieuze viering van het herstel van de monarchie na een staatsgreep, de burgeroorlog en een 11-jarige regering van de Commonwealth onder Oliver Cromwell. De officiële kroning in Londen vond slechts een jaar later plaats in Westminster Abbey op 23 april, St. George's Day van het jaar 1661, iets minder dan een jaar na zijn terugkeer op de dag van Charles' 30ste verjaardag naar Engeland. Het was een grootschalig politiek spektakel en een feestelijke patriottische verklaring. De volgorde van de kroningsfestiviteiten is goed gedocumenteerd in teksten en beeldmateriaal, maar de kennis die we hebben met betrekking tot de muziek die werd gespeeld is echter  onnauwkeurig.

Fantasierijke reconstructie

Het ensemble Oltremontano o.l.v. Wim Becu, specialisten in muziek voor blazers van de renaissance en de barok, hebben deze muziek geëvalueerd en reconstrueerden de ceremonie. Zij presenteren nu de muziek zoals ze grotendeels geklonken kon hebben bij de verschillende fasen van de ceremonie, van de inkomst van de koning in Londen, de triomfantelijke processie naar de kathedraal, de plechtige kroningsceremonie in Westminster Abbey, naar het daarop volgend koninklijk banket en de koninklijke maskerade. Het resultaat is een aangrijpend klankschilderij, bijwijlen heel origineel voorzien van zorgvuldig verwerkt achtergrondgeluid, dat ons het prachtig evenement van de vroeg barokke Engelse monarchie opnieuw laat beleven. Heel bijzonder.

De retrostijl van Locke en Humfrey benadrukte de continuïteit van de pre-Commonwealth muziek, gebruikt voor een gelijkaardige aangelegenheid, terwijl uit Frankrijk en Italië geïmporteerde muziek diende als herinnering aan de buitenlandse ballingschap van Charles. Charles was nl. in 1646, naar Frankrijk gevlucht, woonde ook enige tijd met zijn gezin in Den Haag en verbleef enkele jaren in de Zuidelijke Nederlanden, onder meer in Brugge. Zijn vader, koning Charles I werd in 1649 onthoofd.

Origineel en heel realistisch

De uitvoering is  zeer goed. Er is prachtige koorzang van Psallentes en er zijn de sackbuts (baroktrombones), natuurtrompetten  en cornetten, aangevuld met het geluid van bvb. een juichende menigte en paardengetrappel. Heel origineel en heel realistisch.

Deze nieuwste  cd verkent de muziek. Naast de vocale composities door het (kamer)koor Psallentes o.l.v. Hendrik Vanden Abeele bevat de cd muziek voor blazersensemble. De ceremoniële inkomst in Londen, de optocht, de kroningsceremonie en het rijkelijk banket worden opgeluisterd met muziek van Robert Parsons (Gentleman en assistent van Richard Bower, Master of the Children Choristers van de  Chapel Royal), de Franse wiskundige, auteur van “L'Harmonie universelle”, Marin Mersenne, Matthew Locke (hofcomponist van Charles II), Girolamo Fantini (trompettist aan het hof van de Groothertog van Toscane Ferdinand II de Médicis (1621–1670) in Firenze), William Child (Master of the King's Wind Music en Gentleman of the Chapel Royal), William Byrd, Pelham Humfrey (Master of the Children of the Chapel Royal en  composer to the Court), Augustinus Bassano (luitist aan het hof van Elisabeth I), William Lawes (componist van consort suites ten tijde van Charles I) en John Adson (blokfluitspeler en cornettist aan het hof).

Het duurde waarschijnlijk het tussenliggende jaar om het grootse spektakel van de kroning te organiseren (gemodelleerd naar eerdere kroningen), zoals ook de meeste dingen met inbegrip van de herinrichting van het koninklijk huis, het creëren van nieuwe kronings regalia en de opleiding van koorknapen. De cd wordt begeleid door een uitstekende tekst van Prof. Dr. Greta Haenen waarin zij uitlegt wat we precies beluisteren. Want niet alle muziek overleefde en van bepaalde hebben we geen documenten.

Na trompetmuziek van Robert Parsons en Marin Mersenne voor Charles’ inkomst,  volgt Matthew Locks 5-stemmig “things for the cornetts”, een zevendelige suite gecomponeerd  om uitgevoerd te worden bij het passeren van de processie onder de triomfboog (“one of the triumphal arches”). Voor de muziek bij de kroning zelf stonden  oorspronkelijk het koor  van Westminster Abbey en de Chapel Royal in,  vergezeld door de vier en twintig violen en het Koninklijk blazersensemble (“the Royal Wind Band”). Deze blazers speelden met het koor, zoals Greta Haenen in het bijhorend boekje opmerkt, waarschijnlijk Colla Parte omdat de sopranen (“trebles”), jongens met slechts twaalf  maanden opleiding,  alle steun konden gebruiken. We weten dat William Childs anthem “O Lord, grant the King a long life” gezongen werd tijdens de processie van Westminster Palace naar Westminster Abbey.  Voor de muziek gezongen tijdens de dienst heeft men gekozen voor  werk van Pelham Humfrey, “The King Shall Rejoice” en zijn Te Deum, hoewel Humfrey  eigenlijk ten tijde van de kroning,  nog zijn opleiding kreeg als koorzanger aan de Chapel Royal. Na de kroning kwam het banket in Westminster Hall. De  repertoirelijst gespeeld op dit banket heeft de tijd niet overleefd, dus krijgen we een bijna virtuele maar representatieve selectie van muziek uit de vorige generaties die toen nog werd gespeeld. De cd wordt afgesloten met een suite van muziek uit de vooroorlogse periode gecomponeerd door John Adson, gebaseerd op de muziek geschreven voor de vroegere maskerades (“Masques”) die een essentieel onderdeel waren van het vooroorlogs hofleven. Het tienstemmig koor, samen met de talentvolle organist Bart Rodyns, brengt de muziek met een gevoel voor authenticiteit en stilistische integriteit. Koor en blazers brengen het evenement met muziek gecomponeerd voor functioneel gebruik weer tot  leven.  En door zich niet te beperken tot de muziek van de eigenlijke kroningsceremonie maar door te kiezen voor muziek voor de ganse kroningsdag, krijgen we een mooie  en interessante verscheidenheid.  

Vijf fasen

De occasionele muziek staat in vijf fasen geordend.  Bij  “Charles II Enters London”  klinkt Robert Parsons’ (c1535-1571/72)  “The song called trumpets” en  klinkt “L'Entree, A Cheval, Cavalcade & Double Cavalcade, La Retraite” van Marin Mersenne (1588-1648). Als  “Procession past the triumphal arches”  klinken de   5-part “Things for the cornetts”  van Matthew Locke (1621/22-1677). Bij de eigenlijke 24 minuten durende “Coronation ceremony at Westminster Abbey” klinkt vervolgens  Girolamo Fantini’s (1600-1675) “Entrata Imperiale”, William Childs (1606-1697)  “O Lord, grant the King a long life”, William Byrds (c1543-1623)  In Nomine a 5, Pelham Humfrey’s (1647-1674)  “The King shall rejoice”, William Byrds (c1543-1623)  Miserere a 4 en het Te Deum van Pelham Humfrey (1647-1674). Schitterend! “A Royal musical banquet” wordt voorzien van muziek van   Augustine Bassano (c1526-1604) (Pavana a 5, Galliarda a5, Galiiarda & Coranto a 5), William Lawes’ (1602-1645) Fantazia 2 a 6, Augustine Bassano’s (c1526-1604) Pavan a 6 , een anonieme Amand a 6 en  "The leaves be green" van William Byrd. Met John Adsons (c1587-1640)  “Courtly Masquing Ayres a 5” als “Masquing Ayres” worden de feestelijkheden muzikaal afgerond. 

Beluister de muziek met de nodige glimlach want de koning, bevriend met o.a. Sir Isaac Newton en Sir Christopher Wren, die bij zijn gemalin Catherine van Braganza, geen kinderen had maar wel minstens twaalf buitenechtelijke kinderen bij zeven minnaressen, stond bekend als “Old Rowley”, naar de naam van een toen bekende dekhengst… Hij overleed in 1685, net geen 55 jaar oud,  en werd opgevolgd door zijn broer James. ’t Was nodig.

De  cd is opgenomen in de Eglise Saint-Jean l'Evangeliste Chaudfontaine, Beaufays, bij ons in België.