Nominatie Gouden Label Terpsichore danste graag. Zij werd daarom in de Hellenistische tijd, de muze van de dans. De Duitse componist Michael Praetorius (1571-1621) gaf haar naam aan zijn compendium van meer dan 300 instrumentale dansen. Deze cd is daar een proevertje van, maar smaakt naar meer.
Nominatie Gouden Label Terpsichore danste graag. Zij werd daarom in de Hellenistische tijd, de muze van de dans. De Duitse componist Michael Praetorius (1571-1621) gaf haar naam aan zijn compendium van meer dan 300 instrumentale dansen. Deze cd is daar een proevertje van, maar smaakt naar meer.
Het ensemble Capriccio Stravagante (met een wisselende bezetting van drie tot dertig uitvoerders) werd in 1986 opgericht door de Amerikaanse klavecinist Skip Sempé. Sindsdien behoort het ensemble tot de beste uitvoerders van instrumentale muziek uit de Renaissance en Barok. Het Capriccio Stravagante Renaissance Orchestra heeft op deze cd een uitgebreide bezetting. Naast een viool, een gamba en een violone (basviool oftewel de contrabas van toen), bestaan de blazers uit twee tot drie kornetten, drie trombones en wel vijf blokfluiten. Zij worden ondersteund door luit en of gitaar, een tiorbino (kleine theorbe), een virginaal en slagwerk. Dit alles zorgt voor een indrukwekkende klank.
William Brade?
Renaissance dansmuziek werd gebundeld in John Dowlands Lachrimae 1604, Anthony Holborne’s verzameling van 1599, Thomas Morley’s Consort Lessons, suiten van William Brade en Praetorius’ Terpsichore. De naam Praetorius, hoewel hij eigenlijk Michael Schultheiß heette, kennen we. Maar wie was William Brade?
Wel, William Brade (1560–1630) speelde viool en viol (gamba). Rond 1590 verliet hij Engeland en werd verbonden aan verschillende Duitse hoven in Noord-Duitsland en Denemarken. Hij was bvb. verbonden aan het Brandenburgse hof, was in dienst van Christian IV van Denemarken in Kopenhagen, werkte in het Churfürstentum Braunschweig und Lüneburg (Kurhannover), en in Hamburg.
In 1618 verhuisde hij naar Halle waar hij in de hofkapel speelde van de aartsbisschop van Magdeburg, Markgraaf Christian Wilhelm van Brandenburg (1598-1631). Deze hofkapel werd in die periode geleid door Praetorius en Samuel Scheidt. Daarna was hij in Berlijn, en twee jaar later verhuisde hij naar Gottorp in Sleeswijk-Holstein, waar hij de leiding kreeg van de Hofkapelle. Zijn laatste jaren bracht hij door in Hamburg, een van de weinige toevluchtsoorden in Duitsland na de verwoestingen van de Dertigjarige Oorlog. We weten niet of hij ooit naar Engeland terugkeerde.
Vroegste muziek voor viool solo
Alle overgeleverde muziek van Brade is gecomponeerd voor snaarinstrumenten, waarvan de meeste dansmuziek is, en zijn reeks variaties op een bas, wordt beschouwd als de vroegste muziek ooit gecomponeerd door een Engels componist voor viool solo.
Stilistisch is zijn muziek meer homofoon dan veel van de muziek van zijn Engelse tijdgenoten, die de voorkeur gaven aan polyfonie. Als violist was hij beroemd om zijn verfijnde techniek, en werd hij hoog aangeschreven in Duitsland. Verschillende stukken van andere componisten werden trouwens gepubliceerd in Hamburg, als eerbetoon aan hem, na zijn dood.
Vanaf de 15de eeuw componeerden de Italiaanse dansmeesters Balli. De dansen op deze cd zijn gebundeld in vier Balli en zijn afwisselend van de hand van Praetorius, Brade, en in het vierde Ballo, van Moritz Landgraf von Hessen (Maurits van Hessen-Kassel (1572 -1632)), Anthony Holborne (ca. 1545-1602) en John Bennett (ca.1575 – na 1614). Holborne publiceerde in 1599 een verzameling van consortmuziek: 65 pavanes, galliardes en allemandes voor strijk- en blaasensembles (Pavans, Galliards, Almains and other short Aeirs, both grave and light, in five parts, for Viols, Violins, recorders or other Musicall Winde Instruments), en John Bennett was een vertegenwoordiger van de Engelse madrigaalschool (periode 1588 tot 1627).
“Bijbel”
Skip Sempé raadpleegde voor de dansen bronnen als Syntagma Musicum, Organographia, Theatrum Instrumentorum, de bijbel van het Renaissance instrumentarium, en Musae Sioniae, alle van de hand van Michael Praetorius. Bepaalde dansen verwijzen weliswaar naar de Franse violist en componist Pierre-Francisque Caroubel (1556–1615). Hij was immers medewerker van Praetorius aan het hof van de hertog van Bruinswijk in Wolfenbüttel. Het oude Ballet de Cour uit de tijd van de Franse koning Henri IV, was dus nooit veraf. Wie nog geen cd met Renaissance dansmuziek mocht bezitten, doet er best aan deze aan te schaffen want, dit swingende Capriccio Stravagante Renaissance Orchestra speelt de Padovano’s, Allemandes, Galliardes, Courantes en Bransles dynamisch en energiek, hoofs en statig, en verplaatst U na luttele seconden, geheel en optimaal, in de sfeer van de Renaissance. Schitterend.
Tracklist
Ballo I
Praetorius: Passameze – 3 Gaillardes – 3 Ballets
Brade: Ein schottish Tanz
Ballo II
Praetorius: Ballet – Bransles de Poictou – L'Espagnolette – Bransle de la Torche
Brade: Paduano & Galliard
Anonymous: When Daphne from fair Phoebus did fly
Ballo III
Brade: Canzon – Naglein Blumen – 2 Galliards – Allmand
Praetorius: La Bouree – Gavottes
Ballo IV
Brade: Paduano – Allmand – Galliard
Praetorius: Spagnoletta – 2 Courantes – Bransle de Village – Volte
Moritz Landgraf von Hessen: Paduana
Anthony Holborne: Heigh ho holiday
John Bennet: Venus' Birds
Skip Sempé heeft nog een aantal schitterende cd-opnamen die U niet mag missen, “La Pellegrina”, “Paradizo” en “La Belle Danse”, alle op het label Paradizo. Niet uitstellen.
