Nominatie Gouden Label Aanmoediging – U kent allicht de Vlaamse bas-bariton Wilfried Van den Brande. Hij maakte furore met zijn opzoekwerk naar en uitvoeringen van het werk van Cole Porter. Maar hij is ook de drijvende kracht achter de heropleving van het muziekleven in die prachtige Sint-Pauluskerk in Antwerpen, een van de vele wonderen van de gotiek.

Een aantal jaren geleden werd de Sint-Paulus Sinfonietta boven de doopvond gehouden. Dirigent Ivo Venkov – die ik meteen op gelijke voet plaatst met bijvoorbeeld Ivan Fischer en ik wik en weeg mijn woorden – was meteen bereid dit kamerorkest te leiden. Er werd ook een koor aan verbonden, samengesteld uit professionele zangers die we in de beste koren van ons land weervinden. Samen met deze mensen en enkele betere solisten, die hun lot mee aan dit opzet verbonden, zijn er nu jaarlijks tien concertmissen. Zondag 1 oktober zat de kerk afgeladen vol, deze keer niet voor een concertmis maar voor een fundraisingsconcert. Muziek van Wolfgang Amadeus Mozart werd gekozen om het programma te vullen. Het bleek de juiste keuze. Mozart was opnieuw in Antwerpen, opnieuw in de Sint-Pauluskerk waar hij, als klein ventje van zeven jaar, op het orgel speelde.

Het rotverkeer en de onmogelijkheid nog vlot te bewegen in Antwerpen deden me ietsje te laat komen: het eerste deel van Mozarts 40ste symfonie was net begonnen. Zeg dat ik een tweetal minuutjes miste. Het voordeel van dat te laat komen, is dat ik zowat de beste plaats kreeg om niet alleen te luisteren, maar ook om te zien. Zo zag ik de dirigent aan het werk in detail, iets wat je niet echt ziet als je mooi op rij en stoel nummer zoveel zit met zicht op de dirigent zijn rug. Het maakt mijn waardering voor Ivo Venkov er alleen maar groter op. Hoe deze kunstenaar, want dat is hij voor de volle laag, met zijn musici, waaronder heel wat jongeren, communiceert en duidelijk maakt wat de componist in de muziek vertelt en hoe het moet klinken, is wat alleen de grootmeesters kunnen. Met de beperkte middelen die er zijn, haalt hij een niveau met het orkest dat zo hoog is dat het voor mijn part heel de wereld kan en mag, zeg zelfs moet, rondreizen. Het zou voor Antwerpen bijzonder goede reclame zijn. Laten we hopen dat er met geld van de overheid over de brug gekomen wordt, het is een investering die zal renderen.

Mozart, niets dan de meest zuivere Mozart

Ter gelegenheid van het Mozartjaar 2006 – tevens het oprichtingsjaar van Klassiek Centraal – schreef ik: ‘als er een God van de muziek is, is Mozart zijn mens geworden zoon’. Deze woorden herhaal ik al te graag naar aanleiding van dit bijna perfecte concert. Bijna want ja natuurlijk, mijn oren horen veel of is het alles en soms viel er eens een foutje en zag je Ivo Venkov dat wegknipogen naar de musici. Mooi toch en bemoedigend voor zijn orkestleden.

De 40ste symfonie was af. Wat een interpretatie, perfect tempo, grote klasse. Het is geen klein werkje en al die rijkdom aan menselijke emoties – wie anders dan Mozart kon ze zo in elk van composities verwerken? – werd ten volle aan het publiek geschonken.

Na deze niet snel te vergeten uitvoering kreeg het publiek een aantal concertaria’s en aria’s uit opera’s voor sopraan en / of bas-bariton te horen. Hendrickje Van Kerckhove nam de sopraanpartijen voor haar rekening. Initiatiefnemer, presentator en zanger Wilfried Van den Brande nam de bas-bariton rollen voor zich.

Het meest emotionerend van deze aria’s was, naar mijn gevoel, de concertaria ‘Vado, ma dove? Oh Dei!’. Pakkend vertolkte Hendrickje Van Kerckhove deze uiterst fijne aria, tot tranen toe bewogen. De schoonheid van de zuiverste eenvoud, dat weerklonk, dat is deze aria. Nogmaals: wie kan Mozart hier in evenaren?

Met veel souplesse en vlotte coloraturen zong Van Kerckhove nog een concertaria (Chi sà, chi sà, quai sia) en een aria uit Don Giovanni (Non mi dir). Samen met Wilfried Van den Brande zong ze het lieftalligste aller operaduetten, de eerlijkste eenvoud uit pure liefde voor elkaar, zonder achterbakse geheimdoenerij of wat ook: ‘Pa… pa… pa…”, jawel, het duet van Papageno en Papagena uit Mozarts Zauberflöte. Je zag beide rassolisten genieten van dit zalige duet en de kleine Papagenootjes en Papanaatjes zag je als het ware al over het podium kruipen. Voordien zong Van den Brande nog die twee bekendste Mozartaria’s voor bariton uit de Toverfluit – Der Vogelfänger bin ich ja – en uit Don Giovanni: Madamina, il catalogo è questo gevolgd door Aprite un po ‘quegli occhi uit Le Nozze di Figaro.

De grandioze poëzie van Mozart

Met deze woorden omschreef presentator Wilfried Van den Brande het 23ste pianoconcerto van Mozart dat zou gespeeld worden met publiekslieveling, de soliste Eliane Rodrigues. Zeven jaar was ze, toen ze in Brazilië, haar vaderland, dit concerto voor het eerst voor het publiek speelde. Dit zo fragiele werk met zijn haast wenende adagio werd uitgevoerd zoals het alleen maar kan door wat men wereldsterren noemt. Denk bijvoorbeeld aan Maria João Pires en Murray Perahia onder leiding van de eerder genoemde Ivan Fischer of een andere echte grootheid met een van ’s werelds beste kamerorkesten. Overdrijf ik? Absoluut niet en wie aanwezig was, zal me gelijk geven. Grote ontroering maakte zich van mij meester bij het beluisteren van deze uitvoering waar de dialoog tussen pianist, dirigent en orkest een zeldzame hoogte bereikte. Wie het beter kan, mag rechtstaan, maar ik denk dat eenieder bescheiden zal blijven zitten.

Ja, Mozart, hij was opnieuw in Antwerpen.

• WAT: Fundraisingconcert Sint-Paulus Sinfonietta
• ORGANISATIE: Muziek in Sint-Paulus
• WIE: Sint-Paulus Sinfonietta, solisten sopraan Hendrickje Van Kerckhove, Wilfried Van den Brande, Eliane Rodrigues, dirigent Ivo Venkov
• WAAR & WANNEER: Sint-Pauluskerk Antwerpen, zondag 1 oktober 2017
• FOTO’S: © Klassiek Centraal