• Home
  • Over KC
  • Partners
  • Toevoegen evenement
donderdag, september 28, 2023
  • Login
Klassiek Centraal
  • Home
  • Nieuws
    • New Releases
    • Interviews
    • Gouden Labels
  • Recensies
    • Concerten
    • Cd & DVD
    • Evenementen
    • Boeken
  • In de kijker
  • Evenementen agenda
  • Partners
    • Partner worden
  • Meer informatie
    • Over KC
    • Wie is wie
Geen resultaat
Bekijk alle resultaten
  • Home
  • Nieuws
    • New Releases
    • Interviews
    • Gouden Labels
  • Recensies
    • Concerten
    • Cd & DVD
    • Evenementen
    • Boeken
  • In de kijker
  • Evenementen agenda
  • Partners
    • Partner worden
  • Meer informatie
    • Over KC
    • Wie is wie
Geen resultaat
Bekijk alle resultaten
Klassiek Centraal
Geen resultaat
Bekijk alle resultaten
Home Recensies Concerten

Modo sic, modo sic

door: Tim De Backer
17 februari 2014
in Concerten, Recensies
Leestijd:10 minuten
A A
Viktoria Mullova: een musicienne met een onwezenlijk beheerste boogvoering die snel spreekt en toch duidelijk articuleert.
Share on FacebookShare on Twitter

Drie zeer verscheiden vioolsonates, twee doorwinterde musici en één eigengereide toondichter: ze kwamen samen aan de start in de grote zaal van het Concertgebouw Brugge. En hoewel de tandem Mullova-Giacometti geen vlekkeloos parcours reed, toch arriveerde hij in uitdagende omstandigheden met overtuiging aan de finish.

ookinteressant

Laserbombardement in het sloopwerk van Galina Oestvolskaja

Klinkende moderne feeërieën: Ne Me Touchez Pas

Filosoof Tomas Serrien over ervaring en betekenis muziek

Drie zeer verscheiden vioolsonates, twee doorwinterde musici en één eigengereide toondichter: ze kwamen samen aan de start in de grote zaal van het Concertgebouw Brugge. En hoewel de tandem Mullova-Giacometti geen vlekkeloos parcours reed, toch arriveerde hij in uitdagende omstandigheden met overtuiging aan de finish.

 

Het was aan die eindstreep dat Beethoven – een componist die dit seizoen nooit ver weg is aan 't Zand – het duo met een brede grijns opwachtte. Viktoria Mullova en Paolo Giacometti hadden er net diens roemruchte Kreutzer-sonate (1803) opzitten: de negende voor viool en piano en een helse brok muziek die binnen het repertoire onmiskenbaar te boek staat als een col hors catégorie. Een sonate gecomponeerd in een zeer concertante stijl, bijna als een concerto, zoals de grote maestro dit beklijvende karakterstuk zelf omschreef. Daartegen vertoonde het programma voor de pauze heel andere trekken. Zeker de Frühling-sonate (1801), met zijn zorgeloze lyriek in de beide hoekdelen moeiteloos de meest geliefde van de tien stuks die Beethoven componeerde, laat een verschillend, veel minder stormachtig geluid horen. De vierde vioolsonate ten slotte, haar onverschrokken  tweelingbroer  die aanvankelijk onder hetzelfde opusnummer werd gepubliceerd, gaat opnieuw een heel andere, onstuimige toer op. “Beethoven was een man van contrasten”, benadrukte musicoloog Jan Christiaens tijdens de inleiding. Een componist wiens weldaden een absolute zegen zijn voor zowel het publiek, dat drie werken met een totaal verschillend temperament krijgt voorgeschoteld, als de beide uitvoerders, die aldus uitgedaagd worden om verschillende facetten van hun (samen)spel te belichten.

 

Consequent

 

Gelukkig waren de muzikanten van vanavond van geen kleintje vervaard. Viktoria Mullova is waarschijnlijk de bekendste van de twee. Het levensverhaal van de Oekraïens-Russische violiste van allure, maar zonder kapsones, leest als een avonturenroman, te boek gesteld door Eva Maria Chapman in From Russia to Love. Haar spannendste exploot? De memorabele vlucht naar het westen, ondertussen meer dan twintig jaar geleden. Toch zijn het met ruime voorsprong de muzikale prestaties, prestigieuze residentschappen en artistieke veelzijdigheid – Mullova laat zich ook in jazz, pop en folk niet onbetuigd – waarmee ze sindsdien wereldwijd naam én faam maakte. Haar collega-violiste Isabelle Faust noemt Mullova in het Concertgebouwcahier Historische uitvoeringspraktijk? ook nog eens diegene die wellicht het meest consequent met deze praxis omspringt (p. 85). Bach op een modern instrument ziet Vika dus niet meer zitten en ook voor deze gelegenheid werd haar Guadagnini-viool met darmsnaren uitgerust en een barokboog beroerd. “Als ik dan een concert kan geven met pianoforte is het ideaalbeeld compleet”, zo klinkt het in het Concertgebouwmagazine van deze maand (p. 31).

 

Aan die pianoforte geen Kristian Bezuidenhout, waarmee Mullova in 2010 een geprezen opname van de Kreutzer-sonate maakte, maar wel diens ervaren vakbroeder Paolo Giacometti. De in Nederland woonachtige pianist heeft als solist niet dezelfde renommee als zijn muzikale handlangster, maar heeft als chambrist al ruimschoots zijn strepen verdient. Niemand minder dan cellist Pieter Wispelwey is zijn vaste en tegelijk ook voornaamste sidekick, zowel op plaat als op de bühne. Giacometti's instrumentkeuze voor dit concert was door diens Italiaanse roots geïnspireerd: in de concertzaal pronkte een door Edwin Beunk gerestaureerde pianoforte van Salvatore Lagrassa uit 1815. Een klavier ontworpen in dezelfde contreien als stamvader Cristofori, dat kon niet misgaan. En het is eens wat anders dan de vandaag de dag beter in de markt liggende Franse of Weense bouwers.

 

Afstandelijkheid

 

Om mijn eigen kamermuzikaal ideaalbeeld te vervolledigen, is er dan nog één iets nodig: een niet al te grote, intimistische ruimte waar je aangenaam dicht bij de musici kan aanschuiven. Helaas, voor een publiekslievelinge als Mullova zet je om evident commerciële redenen je grootste capaciteit in. De concertzaal dus, en die was inderdaad goed volgelopen. Maar u begrijpt dat voor vioolsonates de grote zaal van het Concertgebouw en zijn navenant gigantische podium een afstandelijkheid schiep die de beleving allerminst ten goede kwam. En veel belangrijker nog: de historisch geïnformeerde, maar tevens fragiele klank droeg simpelweg niet ver genoeg. Punt. Een euvel dat zich in Brugge met de pianotrio's van Schubert eind vorig seizoen ook voordeed en waaraan deze avond zelfs de Kreutzer slechts met moeite kon verhelpen. De stille vrees vooraf werd dus jammerlijk bewaarheid.

 

In uitdagende, ja zelfs ietwat ondankbare omstandigheden trotseerden Mullova en Giacometti dus hun publiek én Beethovens energieke  vierde Sonate für Pianoforte und Violine . Die begint als uit het niets in een ongewoon volle vaart (Presto). En dus was het tweetal geen opwarming gegund, al viel dat er zeker niet aan te horen. Deze koortsigheid zet ten slotte ook in het rondo (Allegro molto) kordaat de toon, met daartussenin een ritmisch opvallend Andante scherzoso, eerst trekkebenend en dan fugatisch. Het totaalplaatje laat de beide instrumenten schitteren, zowel samen als apart, en is letterlijk adembenemend gecomponeerd: elk van de drie bewegingen eindigt toepasselijk met een zachte zucht van opluchting. Van bij aanvang werd duidelijk hoe zorgvuldig en expressief Mullova met articulatie omgaat – een huzarenstukje, zeker aan dit verwoestende tempo. Snel spreken en toch nog duidelijk prononceren: we weten allemaal dat het geen sinecure is. In muziek is dit niet anders. Niets dan lof ook voor de timing van beide muzikanten in het dialogerende middendeel en het even gesmaakt als subtiel rallentando in de piano als kortstondig rustpunt in de gejaagde finale. Spijtig genoeg hoorden we deze blijken van inlevingsvermogen en nuance bij Giacometti veel te weinig. Mijn charmante buurvrouw knapte af op diens steriele pianospel. De afstand die er fysiek tussen de musici en toehoorders was, manifesteerde zich in de uitvoering ook tussen pianist en partituur.

 

Magisch tijdloos

 

Ondanks haar overwegend relaxte en zangerige signatuur heeft de vierdelige Lente-sonate een niet te miskennen luxeprobleem. Want likkebaardend heb je haar vele moois al talloze keren en steeds met veel genoegen op plaat geconsumeerd, waardoor het intussen verdomd lastig is geworden om tijdens een live-ervaring nog overdonderd of, meer nog, diep geraakt te worden. En hoewel ook dit concert het probleem niet oploste, had het toch enkele bijzonder genietbare momenten in petto, met als uitschieter Mullova's onwezenlijk beheerste boogvoering in het contemplatieve Adagio molto espressivo. Daar kon je, eerlijk waar, uren naar turen. Magische tijdloosheid die enkel met  superlatieven  kan worden bedacht. Mede dankzij het gedoseerde vibrato – enkel bij begin of einde van een motief of frase – en de gevatte accenten in de tweede themagroep steeg ook het openingsdeel (Allegro) ver boven de middelmaat uit. Het ritmisch verraderlijke scherzo daarentegen, hoe kort ook, miste dynamiek om zijn relatieve eentonigheid te doorbreken. Maar het voornaamste pijnpunt situeerde zich in het lage register van de Lagrassa. Dat klonk onaangenaam benauwd, soms zelfs ronduit dof, en vertroebelde bijwijlen niet alleen de balans, maar stond in de Mozartiaanse afsluiter (Allegro ma non troppo) ook nog eens een innigere versmelting van timbres in de weg. Zonde!

 

U vraagt zich allicht af: wat zou dat na de pauze geven? De  opzienbarende mix  van bezetenheid, krijgshaftige razernij en buitensporige virtuositeit die uiteindelijk naar de Franse violist Rodolphe Kreutzer (1766-1831) werd genoemd, is immers een allesbehalve vergevingsgezinde sonate die oorspronkelijk op een drafje bij elkaar was gecomponeerd voor il Mulatto George Bridgetower. Dit Engelse vioolwonder van Afro-Poolse origine verbleef in het voorjaar van 1803 enkele maanden in Wenen om er zijn exuberante kunstjes te tonen en spoorde Beethoven zodoende aan een veeleisend meesterwerk te schrijven. De Kreutzer is een van die legendarische stukken waarmee de componist zijn naam van eigenzinnig vernieuwer alle eer aandeed. Welnu, ook Mullova en Giacometti tilden hun samenspel naar een hoger niveau. Zo was aan de toetsen een veel groter engagement hoorbaar. De fortepiano-intrede tijdens de glansrijke introductie (Adagio sostenuto) was nog schuchter, maar algauw werden de inzetten fermer, de loopjes vinniger en het toucher meer sprankelend, waardoor het aansluitende Presto – niettegenstaande enkele onzuivere intonaties in de viool – algauw tot het hoogtepunt van de avond uitgroeide. Het summum was de aalvlugge cadens waarmee Mullova onverwachts uitpakte daar waar normaliter een korte stilte werd verwacht: in de 19de eeuw een beproefde praktijk, vandaag een weergaloze moment van gratie dat getuigde van pure klasse. En ook Giacometti liet zich meermaals gelden, bijvoorbeeld met snedige accenten tijdens de tweede variatie van het poëtische Andante. De geestdriftige finale was een overtuigende climax en kan je nog het best met de slogan van een niet nader genoemd frisdrankmerk typeren: “vurig fris”. Hetzelfde gold voor het toemaatje: het slot van Beethovens achtste sonate (opus 30 nr. 3).

 

Dit concert kende enkele onmiskenbare manco's, maar ook beklijvende grootsheid van het soort die je maar zelden op een podium hoort.

 

Tags: Concertgebouw BruggeKamermuziekViool
Vorig artikel

A Tribute to Sax

Volgend artikel

Delius in Norway

Tim De Backer

Tim De Backer

Tim De Backer (°1982) is historicus van opleiding. Muziek uit het verleden draagt dus hoe dan ook zijn voorkeur en interesse weg. Maar door wie of wat de fascinatie voor klassieke muziek precies werd aangewakkerd, is moeilijk te zeggen ... De film Amadeus zat er zeker voor iets tussen. Die werd als tiener immers grijsgedraaid. En tijdens de universiteitsjaren groeide de interesse voor kamermuziek gestaag. Tim volgde in avondschool ook nog een opleiding in de journalistiek (2010-2012). Dankzij de pianist die hij in dat kader interviewde, ondertussen een goede vriend, kwam hij in 2011 Klassiek Centraal op het spoor. Sindsdien schrijft hij regelmatig over concerten, bespreekt sporadisch een cd, enzovoort ... Kamermuziek is nog steeds zijn eerste en grootste liefde.

Ook interessant:

Music for Cello & Piano | Aleksandr Khramouchin
New Releases

Music for Cello & Piano | Aleksandr Khramouchin

13 september 2023
Brahms: Violin Sonatas
New Releases

Brahms: Violin Sonatas

26 augustus 2023
217 | Auner & Flieder
New Releases

217 | Auner & Flieder

17 augustus 2023
Stamitz: Trios op.14 Nr.1-6
New Releases

Stamitz: Trios op.14 Nr.1-6

13 augustus 2023
Infinite Voyage ⎮ Emerson String Quartet
New Releases

Infinite Voyage ⎮ Emerson String Quartet

12 augustus 2023
Beethoven: Violinsonaten Vol.2
New Releases

Beethoven: Violinsonaten Vol.2

7 augustus 2023
Volgend artikel
Delius in Norway, Sir Andrew Davis, Bergen Philharmonic Orchestra, Chandos

Delius in Norway

Palestrina, Lamentationes Hieremiae, Laudantes Consort, Guy Janssens

Nieuw CD-label start met Palestrina

Pianiste Kaat De Windt en sopraan Simonne Moesen

Tanto Amore, De Liefde, ach de liefde

Blijf op de hoogte

Blijf op de hoogte

Abonneer je vandaag op de nieuwsbrief van Klassiek Centraal net als 3771 andere lezers, en blijf wekelijks op de hoogte van de nieuwste artikelen.

één e-mail per week op donderdag

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Categorieën

  • Boeken (231)
  • Cd & DVD (845)
  • Concerten (893)
  • Evenementen (429)
  • Gouden Labels (55)
  • In de kijker (30)
  • Interviews (114)
  • New Releases (406)
  • Nieuws (647)
  • Opinie (23)
  • Recensies (2.054)

Klassiek Centraal is het magazine voor klassiek Muziek, Opera & Dans in Vlaanderen. Klassiek Centraal wordt volledig gemaakt door vrijwilligers. 

Wilt u ook meewerken aan Klassiek Centraal stuur ons dan een bericht via redactie@klassiek-centraal.be

Blijf op de hoogte:

Wekelijks (op donderdag) verstuurd Klassiek Centraal een overzicht van alle gepubliceerde artikelen. Schrijf je snel hiernaast in om niks te missen.

Geen resultaat
Bekijk alle resultaten
  • aaa radiotest
  • Advertenties voor schrijvers
  • Cookiebeleid (EU)
  • Dashboard
  • Evenementen agenda
  • Evenementen lijst
  • Event ingeven
  • Home 1
  • Home 2
  • Home 3
  • Links
  • My account
  • Nieuws
  • Organizer Dashboard
  • Over KC
  • Partner worden
  • Partners
  • Privacy verklaring
  • Shop
  • Single event
  • Submit Organizer Form
  • Submit Venue Form
  • test
  • Thank you!
  • Venue Dashboard
  • Vrijwilligers gezocht!
  • Wie is wie
  • Wij bieden aan

© 2020 Klassiek Centraal VZW - Varkensmarkt - 2800 Mechelen - Design en hosting Kyzoe.be.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In
Cleantalk Pixel

Add New Playlist

Deze website gebruikt cookies om optimaal te functioneren. U vindt onze privacy policy en cookie verklaring hier.