De vloed van nieuws via radio, tv en andere mediakanalen, is als een draaikolk waarin we worden meegezogen. Daarbovenop nog eens de commentaren van Jan en alleman en om het prisma te complementeren wordt er nog eens fake news de wereld ingestuurd. Voer voor believers, de massa die alles slikt.
Wim Vandekeybus liet er zich door inspireren, resultaat Mockumentary of a Contemporary Saviour. Een mockumentary is een film) en televisiegenre waarin een bepaald onderwerp (fictief of bestaand) wordt besproken zoals in en documentaire, maar waarin weinig op feiten berust. De naam mockumentary is een portemanteau van de Engelse woorden to mock (de spot drijven) en documentary (documentaire).
De uitverkorenen
In deze voorstelling schildert Wim Vandekeybus, aan de hand van een tekst van Bart Meuleman en hemzelf, een portret van een fictieve Messias door zeven personages: drie dansers en vier acteurs. Religie is een tijdloos verhaal. Zij begeven zich op het glibberige pad tussen fictie en werkelijkheid. In alle culturen, zeker als het moeilijk gaat, hebben mensen nood aan een hoopvol verhaal en zijn ze vatbaar voor valse profeten.
Een klein aantal uitverkorenen uit de vier windstreken is naar een veilig toevluchtsoord gebracht. Het decor heeft iets sciencefictionachtig. Een grote donkere cirkel is uitgelijnd op het podium met daarboven een grote witte cirkel met stervormige banen. De voorstelling start vrijwel in het duister, met weerkerende lichtflitsen en een bevreemdende soundscape. Enkele acteurs/dansers verplaatsen zich traag over de scène in tegengestelde richtingen. Eén acteur begint met het publiek te converseren. De voertaal van de voorstelling is overwegend Engels. Met respect en zonder iemand te bruuskeren wordt religie in vraag gesteld. Hoe mooi en vredig de schepping was met bergen, oceanen, wouden en vlaktes, dieren groot en klein. Tot de schepper op het idee kwam om een mens te creëren…
Een frêle Aziatische danseres, Yun Liu, beweegt sierlijk over de scène. Er ontstaat zoiets als een Babylonische taalverwarring als de verteller vraagt wie ze is. “I am me, you are? “ Hij krijgt “Yun” te horen. Een vederlicht begin. Maar dan komt een reus van een vent op de scène. Hij doodt haar. Heeft spijt van zijn daad, weent, wringt zich in allerlei bochten. Als een kat met zeven levens veert ze recht. Weer op een andere manier wordt ze van kant gemaakt door de moordmachine. Dit herhaalt zich meerdere keren. Terwijl ook de andere protagonisten zich in het verhaal mengen, waaronder een zwangere vrouw. Plots valt er uit de theatertoren een man te pletter. Het leven componeert de feiten brutaler dan je ze kunt verzinnen. Dit doet even denken aan het Pinochet regime waar tegenstanders uit helikopters werden gegooid. De zwangere empathische vrouw wil hulp bieden, de man ademt nog. Eerst staat ze er alleen voor, dan komen er nog bereidwillige handen helpen. De pop wordt opgetild en naar achter gedragen. Door de focus even te verleggen kan een acteur de plaats innemen van de pop. De man is log en zwaar als een beer, maar toch is zijn grote lijf even beweeglijk als zijn geest. Gestalte gegeven door de Vlaamse Wouter Bruneel, wat een kanjer van een acteur. Zijn gedachten vliegen alle kanten op. Angst overheerst de eerste minuten. Waar is hij? Wie zijn de anderen? Nu behoort hij ook tot de uitverkorenen. Het leven binnen deze save room is echter geen evidentie. De overlevenden, menselijk als ze zijn, liggen voortdurend met elkaar overhoop. Hijzelf is psycholoog. De mens doet pas een stap vooruit als hem in alle andere richtingen de pas is afgesneden. Stilletjes aan neemt hij het roer in handen. Verandert de wereld binnen de kleine groep uitverkorenen. Bij wijlen daalt de grote witte cirkel als een soort ruimteschip. Is de zwangere vrouw de maagd Maria die voor de nieuwe verlosser moet zorgen? Nee, die vrouw blijkt echt zwanger. Op een bepaald moment staat ze quasi naakt op de scène. Wim Vandekeybus verzamelt beelden en vergroot die uit. Barok bijna. Een man en een vrouw worden onwillig in elkaar verstrengeld. Handen, hoofden, beelden die een verhaal vertellen in de verstilling er van. Ze worden uit de omarming losgerukt maar storten zich even later weer op elkaar. Hongerig, alsof ze de eerste keer de liefde van een ander lichaam voelden. Op fysiek vlak vraagt Vandekeybus weer veel van de spelers. Soms gaan de personages rusten en lijken ze in couveuses te zijn gestopt, vervreemdende beelden als in een high tech laboratorium. Op het laatst worden de reus en de kleine frêle danseres in een ritueel met elkaar gecopuleerd. Geen brutale demonstratie van intimiteit, meer een gestileerde paringsdans. De cirkel daalt nu helemaal tot op de grond en vanuit de hemel daalt de nieuwe Messias naar beneden.
Geslaagd
Een knappe, gelaagde voorstelling waarin alle aspecten van de menselijke psyche door de mangel worden gehaald: angst, verwondering, escapisme, doortraptheid, opportunisme, manipulatie enz… en de volle twee uur boeit. Een machtsspel onder mensen vol emotionele spanning, genuanceerde wijsheid en het publiek laat reflecteren over de grote vragen van het leven. De voorstelling is vlijmscherp en hakt er flink op in, maar het geheel is subtiel komisch gehouden. Geacteerd en gedanst door Anabel Lopez, Maria Kolegova, Yun Liu, Wouter Bruneel, Said Gharbi, Jason Quaries, Flavio D’Andrea.
- WAT: Mockumentary of a Contemporary Saviour
- WIE: Wim Vandekeybus. Ultima Vez
- WAAR & WANNEER: deSingel, Antwerpen, donderdag 21 december
- FOTO’S: KVS
