In de pers verscheen een artikel dat duidelijk wrevel verwekt heeft bij heel wat personen en organisaties. Er werd gesteld dat artiesten het kunstenaarsstatuut misbruiken om een werkloosheidsvergoeding te kunnen genieten. Servaas Le Compte van ACV-Transcom CULTUUR reageerde hier op en verduidelijkt het standpunt dat hij in naam van de organisatie waar hij voor staat, verdedigt.
Het artikel dat verscheen in De Standaard, zoals het verspreid werd door het persagentschap Belga op 8 oktober 2011.
BRUSSEL – Het aantal mensen dat als artiest een werkloosheidsuitkering heeft gevraagd en gekregen bij de RVA is verdubbeld sinds 2004. Met name in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest krijgen heel veel kunstenaars een uitkering, zo blijkt uit cijfers van de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening, die Het Laatste Nieuws zaterdag publiceert.
In 2004 kregen 4.705 Belgen met een artistieke activiteit een werkloosheidsvergoeding van de RVA. In 2011 zijn er dat al 8.367, bijna dubbel zoveel. De stijging is het sterkst in Brussel, waar er maar liefst 4.000 ‘artiesten’ een beroep kunnen doen op werklozensteun. Zeven jaar geleden waren er dat 1.988. In Vlaanderen, waar zes miljoen mensen wonen, trekken er 2.379 kunstenaars een uitkering, 35% meer dan in 2004. In Wallonië is het aantal steuntrekkende kunstenaars in die periode gestegen met 50%.
Via het kunstenaarsstatuut wordt wie een artistieke opdracht levert gelijkgesteld met een werknemer. Als iemand in de loop van de laatste 18 maanden 156 arbeidsdagen kan bewijzen, krijgt die een werkloosheidsuitkering op het hoogste niveau. Men mag dan ook niet-artistieke opdrachten weigeren.
Het bedrag van de uitkering schommelt tussen 1.048 en 1.300 euro per maand, zo stelt de website van Kunstenloket. De exponentiële toename baart de kunstensector zorgen. ‘Het artiestenstatuut wordt misbruikt en uitgehold. Het is duidelijk dat er iets aan de regels schort’, zegt Liesbeth Dejonghe van kunstenorganisatie OKO.
Kamerlid Liesbeth Van der Auwera (CD&V), die zich in de materie vastbeet, heeft een wetsvoorstel klaar dat het misbruik moet tegengaan.
De reactie van Servaas Le Compte van ACV-Trancom Cultuur
Net zoals vele kunstenaars met aandacht het artikel ‘Artiestenstatuut wordt misbruikt’ gelezen in de pers. (8 oktober 2011). Sta me toe toch een en ander te verduidelijken.
Ja, het zal wel kloppen dat er veel meer Belgen gekend zijn met een artistieke activiteit in de werkloosheid. Kunstenaars informeren zich ook beter en meer. Dat verklaart ten dele waarom er in 2011 met 8367 artiesten in de werkloosheid, een verdubbeling tov 2004 van uitkeringsgerechtigde kunstenaars blijkt te bestaan.
Zijn er nog redenen waarom dit aantal zo steeg? En zijn er redenen waarom dit aantal groter is in Brussel en Wallonië? Ongetwijfeld.
Toch eerst enige verwarring en jammerlijke misverstanden ontkrachten. Vooral wanneer die misverstanden worden overgenomen in de reguliere pers: De generalistische term ‘artiestenstatuut’ is een containerbegrip dat voor een achttal verschillende zaken wordt gebruikt – dan nog over 2 verschillende regelgevingen verspreid. (zie http://www.acvcultuur.be/statuut.html#depraktijk ; Het feitelijke Sociaal Statuut van de kunstenaar van 24 december 2002 en de werkloosheidsregelgeving vervat in de KB’s en MB’s van 25 en 26 november 1991).
VERWARRING
Er is behoorlijk wat verwarring hierdoor. Dat verklaart vermoedelijk ook de fout die in pers werd verspreid: “Als iemand in de loop van de laatste 18 maanden 156 arbeidsdagen kan bewijzen, krijgt die een werkloosheidsuitkering op het hoogste niveau.” Dit klopt uiteraard NIET. De zogenaamde 156 dagen regel voorziet dat een kunstenaar indien hij de laatste 18 maanden 156 artistieke arbeidsdagen kan bewijzen, een niet-artistiek jobaanbod kan afslaan.
Dit heeft helemaal niets te maken met het krijgen van “een werkloosheidsuitkering op het hoogste niveau”. Het is jammer dat er hier een verkeerde indruk over kunstenaars wordt gewekt.
MISBRUIK
Wat wel klopt is dat sommige spelers de misbruiken tot een hogere kunst hebben verhoffen. En met spelers bedoel ik NIET de kunstenaars maar wel bepaalde derde betalers die het onder andere niet nauw nemen met wie wel of niet kunstenaar is (en wie wel of niet een artistieke C4 krijgt afgeleverd, dus). Tezelfdertijd wordt keer op keer vastgesteld dat diezelfde speler(s) die actiever is in Brussel en Wallonië dan in Vlaanderen onder meer vertikken bestaande CAO’s toe te passen via betwistbare achterpoortjes. Dit heeft o.a. tot gevolg dat de kunstenaar op arbeidsrechterlijk vlak een stuk bescherming ontbeert. Geen gewaarborgd loon bij ziekte bv, en kunstenaars die soms tot drie maal minder dan de bestaande barema’s ontvangen! Voor een groot stuk in onkosten betaald worden, lijkt misschien leuk, maar heeft vergaande gevolgen voor de sociale zekerheid van kunstenaars. Binnen enkele jaren staan die kunstenaars bij ons aan de deur met de vraag waarom hun pensioen maar is wat het is..
GEVOLGEN
We waarschuwen al een hele poos voor de mogelijke gevolgen. Door dit korte termijn winstbejag van die bepaalde derde betaler(s) bestaat het gevaar dat men bepaalde regels die nochtans – indien correct toegepast – meer dan noodzakelijk zijn voor de erg kwetsbare groep van artiesten, danig inperkt. Kunstenaars zouden dan het gelag dienen te betalen. Niet erg ‘SMart’ (pun intended), jongens.
Maar als het de bedoeling is om bepaalde achterpoortjes te sluiten, net om de misbruiken van bepaalde spelers-derde betalers onmogelijk te maken, kunnen we het initiatief tot wetsvoorstel van kamerlid Liesbeth Van der Auwera alleen maar ondersteunen. Reeds jaren worden overtredingen allerhande vastgesteld. Verder dan P.V.’s van waarschuwing leek het niet te kunnen komen. Inderdaad tijd voor andere initiatieven dus.
ACV-Transcom CULTUUR
Servaas Le Compte, Algemeen Sectorverantwoordelijke
