De titel van het concert ‘Kosmopolitische Flair’ dekt de lading, getuigend van de muzikale rijkdom waarin fascinerende muzikale werelden verkend worden.

Concerto voor piano en orkest nr 1 in bes, opus 23 – Pjotr Iljitsj Tsjajkovski

Als openingswerk weerklonk het Concerto voor piano en orkest nr. 1 in bes opus 23.

Gecomponeerd in de 19de eeuw heeft het niets aan grootsheid ingeboet. We kunnen het zelfs bestempelen als een hoogtepunt uit de romantiek. Het begin verliep nochtans in mineur. Toen Pjotr Iljitsj Tsjajkovski het op kerstavond 1875 voorstelde aan pianist Nikolaj Rubenstein reageerde die vrij plomp. Hij noemde het waardeloos en niet speelbaar. Het komt hard binnen bij de 35-jarige componist. Toch weigert hij iets aan de muziek te veranderen. Gelukkig maar. Wat zijn leermeester waarschijnlijk dwars zat was de vernieuwende vorm. Inplaats van terugkerende thema’s, gebruikt hij melodieën die evolueren doorheen de muziek en de delen. Tegenwoordig is dit concerto, waarvan de imposante openigsmaten wereldberoemd zijn, een van de meest populaire werken.

Hoewel Tsjajkovski met zijn studie aan het Conservatorium van Sint-Petersburg zich de westerse muziekleer eigen maakte, wilde hij uiting geven aan de typische Russische mentaliteit. Zo maakte hij graag gebruik van Russische volksmelodieën ook in deze compositie terug te vinden. In de snelle passage van het tweede deel is zelfs de melodie te herkennen van een Frans liedje ‘Il faut s’amuser, danser et rire’.

Als solist treedt de 33-jarige Parijzenaar Tanguy de Williencourt aan. Hij wordt geprezen als één van de toekomstige grootheden van de piano. Recent nam hij samen met Symfonieorkest Vlaandern een cd op met de muziek van de Belgische commponist César Franck voor het label Mirare. In 2022 was hij te zien op het grote doek in gezelschap van de grote Amerikaanse sopraan Renée Fleming.

Met bravoure trekt hij alle pianistieke registers open. De partituur eist snelheid, beheersing, persoonlijkheid en fantasie. De verschillende tempi zet hij briljant, krachtig of delicaat neer. Zijn vertolking is indrukwekkend en expressief. Een groots vertoon van virtuositeit. Hij weet het publiek te begeesteren. Toch blijft hij jongensachtige trekjes vertonen. Telkens wanneer hij even niet aan bod is strijkt hij met een handgebaar door zijn haren.

Dit concerto is een vulkaan van klank. Je voelt je zo wegzweven op de krachtige aanzwellende tonen. De lichtheid die soms naar boven borrelt ls als water uit een fontein. Dirigent Martijn Dendievel dirigeert met zwier en finesse. Een dirigent van de brede gebaren die het hele orkest bespeelt en meetrekt. Hij laat de muziek zinderen. Het publiek genoot met volle teugen. Heel ongebruikelijk, maar gesmaakt: als toemaatje speelden dirigent en pianist een quatre-mains:  ‘Le jardin féerique ‘ uit Ma Mère l’Oye van Maurice Ravel. Spielerei van twee topmuzikanten.

Na de pauze

Het Symfonieorkest Vlaanderen schept kansen voor zowel jonge musici, componisten, solisten en dirigenten. Na de pauze werd een compositie gespeeld van Murielle Lemay

‘Augur’ een creatie in het kader van SOV Composers Academy

De Canadese Murielle Lemay studeert aan het Koninklijk Conservatorium van Brussel in de klas van Annelies Van Parijs. Het is een visionair werk waarin ze onze huidige tijdsgeest uitdrukt. Zo weerklinken flarden van thema’s en harmonieën van de Zevende Symfonie van Antonin Dvořák door. Turbulentie en sereniteit vinden een harmonieuze balans in haar werk.

Symfonie nr 7 in D. Opus 70 – Antonin Dvořák

Dvořák was een kosmopoliet, geboren in Tsjechië reisde hij in zijn leven onder meer naar Oostenrijk, Engeland, Rusland en van 1892 tot 1895 was hij artistiek leider van het conservatorium van New York. Hij ontpopte zich tot boegbeeld van de Tsjechische klassieke muziek. Waarin hij verschillende elementen uit de Boheemse volksmuziek en klassieke muziek naadloos weet te verweven. Die patriottische gevoelens waren ook de inspiratie voor zijn Zevende Symfonie. Hij schreef de muziek in opdracht van de Philharmonic Society of London.

Op de partituur noteerde hij “God, liefde en vaderland”, een associatieve opeenvolging die zijn ingesteldheid en arbeid weerspiegelde. Toch klinkt deze compositie niet zoals zijn andere werk. Er is een clash tussen patriotisme en kosmopolitisme, tussen ‘de dienst aan zijn land’ en zijn ambities voor internationaal succes. Er zijn lyrische thema’s, maar er zit ook een donkere kant aan deze symfonie. Ze wordt ook ‘tragische’ symfonie genoemd. Mooi aan deze compositie is dat heel wat instrumentalisten even een solopartij krijgen. Martijn Dendievel dirigeert het orkest feilloos door de lange spanningsbogen. Met een grote expressiviteit in het dirigeren is hij een mooie figuur om naar te kijken. Vanaf seizoen 2024-’25 wordt hij chef-dirigent van de Hofer Symphoniker.

WAT: Kosmopolitische Flair met werken van Pjotr Iljitsj Tsjajkovski, Antonin Dvořák, Murielle Lemay, Maurice Ravel

WIE: Symfonieorkest Vlaanderen o.l.v. dirigent Martijn Dendievel; solist: Tanguy de Williencourt

WAAR & WANNEER: deSingel, zondag 8 okt. 15 uur