Tegen het einde van 2017, laten we maar stellen ‘als kerstgeschenk’, zal het grote Schyvenorgel in de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal van Antwerpen eindelijk klinken zoals het altijd al had moeten klinken, maar niet deed. Hoezo?
De grote orgelbouwer Schuyven kreeg einde 19de eeuw de opdracht een groot orgel te bouwen voor de Antwerpse kathedraal en hij moest de klus klaren op één jaar tijd. Als kast zou men een bestaande barokkast gebruiken. Meteen geef ik even mee voor de lezers die niet echt orgels kennen dan alleen van klank en het zicht op de orgelkast: achter die kast, met dikwijls alleen maar sierpijpen die niet dienen, zit eigenlijk het echte orgel. In het geval van een groot orgel als dit, is dat een metershoge en -diepe constructie met duizenden orgelpijpen van zeer klein en zeer groot. Al die pijpen moeten op elkaar afgestemd en gericht worden zodat de tonen zuiver en helder overkomen, zonder een zwevende klankensoep te worden die niet smaakt.
Bij het opnieuw in elkaar monteren van het orgel, die talloze duizenden elementen van simpele schroef tot die prachtige orgelkast, stelde men vast dat dit orgel veel meer mogelijkheden bood dan er ooit ten gehore kwamen. Schyven voorzag dus een orgel dat op zich een kathedraal was, maar door de veel te korte tijd om het instrument te bouwen, werden heel wat zaken nooit naar behoren afgewerkt. Mogelijk had Schyven destijds wel de idee: “Het staat er al, de volgende opdracht zal wel worden dat het orgel helemaal op punt gesteld kan worden”. Dat gebeurde niet tot men voor drie jaar aan de restauratie begon.
Donderdag 9 februari stelden de opdrachtgevers en uitvoerders van de restauratiewerken een stand van zaken voor. 90% van het minuscule werk is al achter de rug. Het is nu nog maanden werk voor één à twee hooggespecialiseerde werklieden om het orgel pijp per pijp, klavier per klavier, 100% perfect te regelen. Het gaat om nog zo’n 4.000 pijpen van de 5.800 die elk gemiddeld een half uur werk vragen om precies te klinken zoals het moet. 8.000 werkuren, het is nog eventjes…
23 juni inhuldigingsconcert met wereldpremière
Hoezo, hoor ik u denken, 23 juni het inhuldigingsconcert terwijl het orgel pas einde het jaar klaar al zijn? Kan dat? Dat kan want zelfs nu al kan met het orgel al heel wat meer gespeeld worden dan op een ‘doorsnee’ orgel. Op 23 juni zal alles wat men wil laten klinken uit dat nu al fabelachtige instrument, klinken. Robert Groslot componeerde een orgelsymfonie die door Peter Van de Velde en deFilharmonie zal in wereldpremière gebracht worden. De beroemde orgelsymfonie van Camille Saint-Saëns wordt eveneens uitgevoerd.
Het ligt voor de hand, met het resultaat dat er nu al is en dat gewoon verbluffend is – was Schyven er nu maar bij ! – dat het orgel, eens helemaal klaar, een van de belangrijkste instrumenten in ons land wordt en zelfs toonagevend voor de romantische orgels in Europa. Zeg maar dat de Antwerpse een orgelmonument in huis had, gedurende meer dan een ruime eeuw, dat veel meer instrument was dan men kon dromen. Welaan, na zowat 125 jaar wordt dit orgel eindelijk naar behoren op punt gesteld en krijgt Schyven de eer – al is het postuum – die hem toekomt. Moge het concert van 23 juni aan hem opgedragen worden.
Lees ook wat voorafging aan dit stadium.
- WAT & WAAR: restauratie Schyvenorgel Onze-Lieve-Vrouwekathedraal Antwerpen – stand van zaken
- WANNEER: 9 februari 2017
- Foto’s:Front Schyvenorgel © Schuhmacher orgelbouw; groepsfoto: © Provincie Antwerpen
- Beeld : © Thomas H.
