Nominatie Gouden Label Het Label Outhere bracht de complete opnamen uit met Italiaanse barokmuziek voor viool van lerares Chiara Banchini en leerlinge Amandine Beyer en hun ensembles “415” en “Gli Incogniti”. Voor wie deze bijzondere violistes en hun bijzondere ensembles nog niet kent, is dit een unieke gelegenheid, die u niet mag laten voorbijgaan.
Nominatie Gouden Label Het Label Outhere bracht de complete opnamen uit met Italiaanse barokmuziek voor viool van lerares Chiara Banchini en leerlinge Amandine Beyer en hun ensembles “415” en “Gli Incogniti”. Voor wie deze bijzondere violistes en hun bijzondere ensembles nog niet kent, is dit een unieke gelegenheid, die u niet mag laten voorbijgaan.
De box groepeert de opnamen van Italiaanse barokmuziek van Chiara Banchini en Amandine Beyer: Geminiani (12 concerti grossi), Vivaldi (concerti a tre e quattro violini, 4 Jaargetijden), Valentini (concerti grossi), Leo, Porpora, Fiorenza, Sabatini (concerti napolitani), Albinoni (Sinfonie a cinque per due violini, alto, tenore, violoncello e basso).
De cellist en gambist August Wenzinger (1905-1996), de violiste en pedagoge Ina Lohr (1903-1983) en de tenor Max Meili (1899-1970) zouden tevreden geweest zijn met het huidige resultaat van hun « institut de recherche et d'enseignement » voor oude muziek in Bazel. Want, het instituut heeft ondertussen de crème de la crème geleverd onder de specialisten/uitvoerders van oude muziek: Gustav Leonhardt, Jordi Savall, René Jacobs, Hopkinson Smith, Hans-Martin Linde, Andreas Scholl, Anthony Rooley en Chiara Banchini om er maar enkele te noemen. En het is vooral deze laatste die ons hier in het bijzonder interesseert want, Chiara Banchini speelt hier op deze cd’s met haar leerlinge Amandine Beyer.
Lerares en leerlinge toch even voorstellen
Chiara Banchini, geboren in Lugano in 1946, is een Zwitserse violiste die zich specialiseerde in de uitvoering van barokmuziek. Ze studeerde aan het conservatorium van Genève bij de legendarische, Milanese vioolpedagoog Corrado Romano (1920-2002) en bij de Hongaars-Franse violist Sándor Végh (1912-1997). Onder invloed van Nicolaus Harnoncourt studeerde ze barokviool en de "authentieke uitvoeringspraktijk". Ze studeerde vanaf 1975 barokviool bij Sigiswald Kuijken aan het Koninklijk Conservatorium van Den Haag en was lid van "La Petite Bande". Daarna speelde ze ook bij Jordi Savall. Na haar opleiding ging ze zelf barokviool onderwijzen in Milaan en Genève en van 1991 tot 2010 gaf ze les aan de vermaarde Schola Cantorum (Basiliensis) in Basel. Chiara Banchini geeft ook wereldwijd masterclasses.
Naast concerten met haar ensemble treedt Chiara Banchini ook op als soliste. Opnamen van Chiara Banchini en Ensemble 415 zijn verschenen op Erato, Accent, Astrée, Harmonia Mundi en Zig-Zag Territoires. Verschillende daarvan hebben internationale onderscheidingen gekregen zoals een Diapason d'or.
In 1981 richtte Chiara Banchini haar eigen ensemble op, "Ensemble 415", met musici die haar leerlingen waren. De naam verwijst naar de stemtoonhoogte 415 Hz, die in de barokmuziek gebruikelijk was. Verschillende oud-leden van dit ensemble zijn inmiddels zelf belangrijke uitvoerders van barokmuziek geworden, zoals de Franse violist uit Rouen François Fernandez (°1960), de Italiaanse violist Fabio Biondi (°1961), de Zwitserse violist David Plantier, die van 2002 tot 2008 de leiding had van het Bazelse ensemble “La Cetra” maar die nu het ensemble “Les Plaisirs du Parnasse” leidt, en de Franse violiste Amandine Beyer die het barokensemble “Gli incogniti” oprichtte. Chiara Banchini bespeelt een Nicolo Amati uit 1674.
De Franse violiste Amandine Beyer, eveneens specialiste in barokmuziek, werd in 1974 geboren in Aix-en-Provence. Ze begon op vierjarige leeftijd viool en blokfluit te studeren aan het conservatorium van haar geboortestad en ging daarna naar het Conservatorium van Parijs, waar ze in 1994 haar eerste prijs viool behaalde. In 1995 kwam ze in de klas barokviool van Chiara Banchini aan de Schola Cantorum in Basel, waar ze in 1999 haar diploma behaalde als soliste. Ondertussen voltooide ze haar studie musicologie met een scriptie over Karlheinz Stockhausen.
Sinds 1998 speelt ze in het Ensemble 415 (o.l.v. Chiara Banchini), La Capella Reial de Catalunya (van Jordi Savall), Les Cornets noirs, Le Concert Français, L’Academia Montis Regalis, en in L'Assemblée des Honnestes Curieux, (genaamd naar het ensemble van Jacques Champion de Chambonnières), waarmee ze de Prijs Bonporti in Rovereto in 1998 won. Verschillende opnamen (Händel, Philidor, Rebel) die ze met dit ensemble maakte werden lovend onthaald door de muziekkritiek. Andere leden van dit ensemble zijn trouwens Baldomero Barciela (gamba), Ronaldo Lopes (theorbe), Antoine Torunczyk (hobo) en Chiao-Pin Kuo (clavecimbel).
Sinds 2000 is ze regelmatig soliste op festivals en in concertzalen over de hele wereld, samen met Pablo Valetti, leraar barokviool aan de „Escola Superior de Musica de Catalunya“ in Barcelona, en zijn ensemble “Cafe Zimmermann”. Ze speelt met “La Fenice” uit Auxerre van cornettist Jean Tubéry, met de Franse klavecinist Pierre Hantai, die in 1983 een Tweede prijs behaalde op het internationaal klavecimbelconcours (het Festival Musica Antiqua) in Brugge, en met de Brusselse pianiste Edna Stern, pianoforte.
In 2001 won ze de wedstrijd voor barokviool Antonio Vivaldi in Turijn. De opname van de reconstructie van onbekende concerti van Bach (Concerti a Violino Certato) met haar eigen ensemble Gli Incogniti, dat ze in 2006 oprichtte, was in 2008 meteen een succes. Het ensemble noemde ze naar de Venetiaanse “Accademia degli incogniti” waartoe Giacomo Badoaro en Giovanni Francesco Busenello behoorden. Dat waren librettisten van Monteverdi.
Haar cd-opnamen werden uitgegeven door Zig-Zag Territoires, Erato, Harmonia Mundi (France), Alpha, Opus 111, en nu Outhere.
Amandine Beyer is lerares Barokmuziek in Barbaste in Frankrijk en lerares barokviool aan de Escola Superior de Música e das Artes do Espectaculo in Porto. In september 2010 volgde ze haar lerares Chiara Banchini op als lerares barokviool aan de Schola Cantorum in Basel.
Niet dat dit soort uitvoeringen het evangelie is van de uitvoering van barokmuziek, maar het moet toch gezegd dat een dergelijke interpretatie, onvoorstelbaar boeiend is. De musici in het algemeen, en de beide dames in het bijzonder, spelen met een gedrevenheid, een energie, een dynamisme en een kracht die je niet voor mogelijk houdt. Vuur, passie, snelheid en contrast. Hoewel “Il Giardino Armonico”, in 1985 opgericht door de luitist Luca Pianca en de fluitist Giovanni Antonini, er ook al weg mee kon.
Interessant hier is, dat de dames de inzichten aangaande historische uitvoeringspraktijk (bvb. op het vlak van improvisatie, rubato, ornamentiek, dynamisme, basso continuo) van de jaren ’70 (Banchini), combineren met deze van de jaren ’90 (Beyer). Diabolische virtuositeit met digitale extravaganza of de complementariteit van “415” uit 1981 met deze van “Gli incogniti” uit 2006. Uit het interview met beide dames, opgenomen in het bijbehorend tekstboekje, vernemen we dat Amandine Beyer een persoonlijke band heeft met de componisten die ze uitvoert. Algemeen ervaart ze bij hen vrijheid van expressie. Corelli biedt haar ruimtelijkheid. Bij Locatelli gaat het voornamelijk over de toon en het intiem contact met de snaar. Van Veracini denkt ze, omwille van zijn ongebreidelde fantasie, humor en bizarre verrassingen, dat hij een beetje zot was en Vivaldi boeit haar door zijn verrassend, opmerkelijke intervaliek, originele instrumentatie, nooit eerder bereikte en volstrekt nieuwe kleuren en vooral door de schoonheid van zijn muziek die ze afleest van de verschillende, samen klinkende lijnen. Chiara vertelt dat ze Corelli heeft leren kennen door de clavecinist Jesper Christensen en dat ze in het bijzonder houdt van Boccherini en Tartini.
De vioolklank van beide dames zou ik omschrijven als een combinatie van zacht fluweel met blinkend zilver. Hun expressie is optimaal, hun declamatie of voordracht is bedacht en getuigt van inzicht, hun virtuositeit gaat soms ten koste van de intonatie (dat is vaak zo bij dergelijke musici), hun sfeerschepping is picturaal, is sonoor chiaroscuro, en hun dynamische contrasten zijn sonoor trompe-l’oeil. Het samenspel is legendarisch en de wijze waarop de continuo wordt behandeld, (op deze opname bestaande uit clavecimbel, orgel, theorbe en gitaar) bewijst welk een belangrijk aandeel deze partij had in de stemvoering en de lineaire harmonie. Weet dat het hier om een relatief klein ensemble van 14 uitvoerders gaat, maar dat het er niet aan te horen is. De klank is indrukwekkend en snelle tempi swingen de pan uit. Deze opname is Italiaans temperament ten voeten uit. Poëtisch-picturaal, decoratief, impulsief, teder en verfijnd, extravagant en indrukwekkend. Ambiance verzekerd. Niet twijfelen.
Tussen haakjes, interessant om weten is dat, zowel de opname van de Sonaten & Partita’s voor viool-solo van Bach door Amandine Beyer (Zigzag: ZZT110902), als de opname van de Sonaten voor viool en klavier van Bach (Sonates pour Clavecin Obligé et Violon) door Chiara Banchini en Jorg-Andreas Botticher (Zigzag 302), beide een Diapason d’Or gekregen hebben.