• Home
  • Over KC
  • Partners
  • Toevoegen evenement
vrijdag, september 22, 2023
  • Login
Klassiek Centraal
  • Home
  • Nieuws
    • New Releases
    • Interviews
    • Gouden Labels
  • Recensies
    • Concerten
    • Cd & DVD
    • Evenementen
    • Boeken
  • In de kijker
  • Evenementen agenda
  • Partners
    • Partner worden
  • Meer informatie
    • Over KC
    • Wie is wie
Geen resultaat
Bekijk alle resultaten
  • Home
  • Nieuws
    • New Releases
    • Interviews
    • Gouden Labels
  • Recensies
    • Concerten
    • Cd & DVD
    • Evenementen
    • Boeken
  • In de kijker
  • Evenementen agenda
  • Partners
    • Partner worden
  • Meer informatie
    • Over KC
    • Wie is wie
Geen resultaat
Bekijk alle resultaten
Klassiek Centraal
Geen resultaat
Bekijk alle resultaten
Home Recensies Cd & DVD

Iolanta en De Notenkraker, een psychologisch sprookje

door: Lucrèce Maeckelbergh
17 november 2018
in Cd & DVD, Nieuws, Recensies
Leestijd:6 minuten
A A
Iolanta en De Notenkraker, een psychologisch sprookje
Share on FacebookShare on Twitter

**** Het kan een vreemde combinatie lijken: een opera en een ballet van Tchaikovsky in één voorstelling. Maar het was wel zo vanaf de creatie in 1892. Hoe divers de werken ook zijn, regisseur Dmitri Tcherniakov creëert een sfeer die ze met elkaar verbindt, al komt het her en der enigszins artificieel over. Apart beschouwd is elk deel van deze voorstelling zonder meer geslaagd en genieten we in beide van uitstekende vertolkers.

ookinteressant

Alweer tijd voor een nieuw 20・21 Festival in Leuven

De negen ‘muses’ van harpist Remy van Kesteren

Ars Musica presenteert Next Opera Days van 4 tot 18.11

Tchaikovsky kreeg in 1890 de opdracht van het Mariinsky-theater voor een opera in één bedrijf gecombineerd met een ballet. Het ballet De Notenkraker voltooit hij op de razend korte tijd van vijftien dagen. Voor de opera kiest hij zelf het onderwerp: Iolanta, gebaseerd op een stuk van de Deense auteur Henrik Hertz, die zich op zijn beurt geïnspireerd had op een sprookje van Hans Andersen. Zijn broer Modest schrijft het libretto. Tchaikovsky was gecharmeerd door het verhaal van Iolanta, dat thuishoort bij de sprookjes waarin prinsessen verliefd worden op waardige huwelijkskandidaten die de liefde in hen doen ontwaken. Hun geluk straalt af op de wereld die hen omgeeft. Iolanta, de dochter van Koning René is blind geboren en het is haar liefde voor de ridder Vaudémont die haar het besef bijbrengt te willen zien. Iolanta’s verhaal kan in het oeuvre van Tchaikovsky zonder meer beschouwd worden als een uiteenzetting met wat in iemands psyche verborgen of verdrongen zit.

Ogen om te wenen

Iolanta vertegenwoordigt een blindheid die niet absoluut fysisch is. Haar blindheid is vooral symbolisch. Iolanta is zich niet bewust van haar blindheid en leeft vredig in haar duisternis, die ook staat voor de duisternis van haar innerlijk leven: ze heeft “ogen om te wenen”, zingt ze in het libretto. Haar genezing is dan ook een hymne aan het licht, tegelijk een onvoorstelbare rijkdom en een wil tot overwinning op die duisternis. Die symbolische betekenis en de evolutie naar erkenning heeft Tcherniakov op aangrijpende wijze in zijn enscenering uitgebeeld. Het klopt met de bewering in de interessante bonus bij de dvd van de vertolker van Vaudémont, dat Tcherniakov het échte drama van deze opera heeft verstaan. Het decor van de sobere kamer doet denken aan een Tsjechov-stuk, met de enkel met witte hoezen overtrokken zetels, de witte muren, eenvoudige gordijnen, salontafeltje met wit kanten kleed. Een vaas met witte en een vaas met rode rozen, die een aangrijpende betekenis krijgen als haar ridder Vaudémont daardoor begrijpt dat ze blind is en in haar het verlangen wekt te kunnen zien. De kerstboom biedt al meteen een aanknopingspunt met het kerstfeest waarin De Notenkraker zich nadien moet afspelen. Iolanta, in kanten witte jurk, wordt door haar gezellinnen geholpen om de versiering in de kerstboom op te hangen. Meteen zitten we middenin de sfeer van een intieme opera, waarin de teder-aangrijpende muziek en de intense lyriek overheerst.

Sonya Yoncheva, een sopraan die we op deze webpagina’s al eerder bejubelden (Norma, Bellini), is ook hier weer een fantastische zangeres, van wie de stem zo klankrijk is als haar ogen beeldloos. Vol melancholie en gevoeligheid vertolkt ze de wondermooie parabel. Ze komt als het ware als een engel voor, een hemels schepsel, wonderlijk verliefd. Ze zet een gevoelig portret neer van een jonge vrouw die bewust vanuit het donker naar het licht geleid wordt. De muziek van Tchaikovsky tekent niet alleen haar melancholie, maar ook haar drang tot leven, haar verlangen zich meer bewust te zijn van de wereld. Haar smeekbede is indrukwekkend. Haar ontmoeting met Vaudémont staat in fel contrast met die met Robert – de partner die haar vader René voor haar had voorzien. Yoncheva houdt een mooi evenwicht tussen de lyrische toon voor de innige momenten en de Russische dramatiek van de noodlottige momenten. De verhouding vader-dochter zorgt trouwens voor spanning in het verhaal, die gelukkig dankzij – innerlijk – het begrip van Vaudémont en – uiterlijk – de “medische” hulp van de Moorse dokter Ibn Hakia tot een happy end komt. De romance van Vaudémont, als geloofwaardige knappe ridder vertolkt door Arnold Rutkowski, is een heerlijke, romantische vertolking die het prachtige duet met Iolanta aankondigt en tot een intens hoogtepunt van de opera maakt.

Impressionistische esthetiek

De voorstelling in Parijs wordt gedirigeerd door Alain Altinoglu, waarmee we ondertussen vertrouwd zijn van zijn optredens als chef-dirigent in de Muntschouwburg. Hij laat het Orchestre de l’Opéra National de Paris met schitterende glans klinken, delicaat en verfijnd, wat we ondertussen als zijn karakteristiek kennen. Een uitvoering die de rijke orkestkleur van Tchaikovsky tot zijn recht brengt, met details die subtiel uitgelicht worden – luister maar naar de heerlijk impressionistisch klinkende openingsscène vol variatie en nostalgische klankrijkdom. Heerlijk. Hij draagt er zeker toe bij om aan te tonen dat de al te weinig vertrouwde opera zeker meer bekendheid verdient. De partituur van De Notenkraker – zo verschillend in orkestratie nochtans – wordt met dezelfde verfijning en aandacht voor de feeërieke, soms kinderlijke sfeer gebracht. Zo kan Tcherniakov in de reeds genoemde bonus terecht beweren dat beide werken als het ware “een grote symfonie” vormen.

De Notenkraker

De opera eindigt met een hymne aan de liefde en het licht en vloeit dan rimpelloos over in het ballet. Het decor wordt met een platform uitgebreid en Tcherniakov heeft het ballet al een beetje voorbereid door Maria (Marion Barbeau) als een soort alter ego af en toe te laten opduiken in Iolanta. De personages van Vaudémont (Stéphane Bullion) en rivaal Robert (Takeru Coste) keren ook terug door de danser in hetzelfde kostuum te presenteren. Net als de liefdesscène in Iolanta is de scène Marie-Vaudémont feeëriek mooi met virtuoze dans. Zo trekt de voorstelling een parallel tussen de beide werelden van opera en ballet. Hoewel de choreografie als een mozaïek toebedeeld is aan drie choreografen, waaronder ook Sidi Larbi Cherkaoui, houdt Tcherniakov de controle over de verhaallijn. De poppen zijn grappige speelgoedfiguren met allerlei diertjes, lieflijk en betoverend. Bij de bloemenwals nemen ook oudere koppels deel aan de dans, wat een oprecht aandoenlijk tafereel oplevert. De muziek van De Notenkraker heeft voor mij niet dezelfde spanningsboog als de opera Iolanta, maar de balletuitvoering van het Corps de Ballet de l’Opéra National de Paris en de verrassend geïnspireerde enscenering van Tcherniakov maken de dvd-opname tot een mooi avondvullend geheel.

Iolanta en De Notenkraker: samen een mooie meditatie over de betekenis van het zien, het willen en kunnen zien en de rol van de liefde daarbij. In Iolanta vooral in een combinatie van symbolisme, mystiek en esthetiek. In De Notenkraker als feeërieke uitbeelding vol poëzie. Tcherniakov heeft de wondermooie parabel aanschouwelijk gemaakt. Een prachtige prestatie.


  • WAT: Pyotr Ilyich Tchaikovsky (1840-1893) – Iolanta/De Notenkraker
  • WIE: Sonya Yoncheva, Arnold Rutkowski, Alexander Tsymbalyuk, Andrei Zhlikhovsky, Vito Priante, Elena Zaremba, Marion Barbeau, Stéphane Bullion, Corps de Ballet de l’Opéra National de Paris, Sidi Larbi Cherkaoui, Edouard Lock, Arthur Pita, Orchestre de l’Opéra National de Paris o.l.v. Alain Altinoglu
  • WAAR: Opéra de Paris (opname maart 2016)
  • UTGAVE: dvd BelAir Classiques BAC 445
Tags: Alain AltinogluArnold RutkowskiBelAir ClassiquesMarion BarbeauPjotr Iljitsj Tsjaikovski (1840-1893)RomantiekRussische muziekSonya YonchevaStéphane Bullion
Vorig artikel

Winterreise waardevol geherinterpreteerd

Volgend artikel

Wexford Festival Opera: altijd op ontdekkingstocht

Lucrèce Maeckelbergh

Lucrèce Maeckelbergh

Werkte 32 jaar als programmamedewerkster klassieke muziek bij VRT-radio. Ze heeft een uitgesproken voorliefde voor lied en opera en blijft in dat genre nog actief op de website van Klassiek Centraal. Werkte als muziekrecensente voor Staalkaart. Auteur van "Con Passione", een portret van dirigent Antonio Pappano (2006, uitgegeven bij Snoeck).

Ook interessant:

Bruckner: Symphony No.8
New Releases

Bruckner: Symphony No.8

2 september 2023
Brahms: Violin Sonatas
New Releases

Brahms: Violin Sonatas

26 augustus 2023
217 | Auner & Flieder
New Releases

217 | Auner & Flieder

17 augustus 2023
Kurpinski / Moniuszko / Noskowski
New Releases

Kurpinski / Moniuszko / Noskowski

11 juli 2023
Nixon: Orkestwerken Vol.3
New Releases

Nixon: Orkestwerken Vol.3

6 juli 2023
Bij de neus genomen! Sjostakovitsj’s Nos
Concerten

Bij de neus genomen! Sjostakovitsj’s Nos

22 juni 2023
Volgend artikel
Wexford Festival Opera: altijd op ontdekkingstocht

Wexford Festival Opera: altijd op ontdekkingstocht

Wereldpremière A War Requiem plakt aan de ziel

Wereldpremière A War Requiem plakt aan de ziel

Een avond vol Weens genot

Een avond vol Weens genot

Blijf op de hoogte

Blijf op de hoogte

Abonneer je vandaag op de nieuwsbrief van Klassiek Centraal net als 3771 andere lezers, en blijf wekelijks op de hoogte van de nieuwste artikelen.

één e-mail per week op donderdag

Controleer je inbox of spammap om je abonnement te bevestigen.

Categorieën

  • Boeken (230)
  • Cd & DVD (845)
  • Concerten (891)
  • Evenementen (429)
  • Gouden Labels (55)
  • In de kijker (30)
  • Interviews (113)
  • New Releases (406)
  • Nieuws (643)
  • Opinie (23)
  • Recensies (2.052)

Klassiek Centraal is het magazine voor klassiek Muziek, Opera & Dans in Vlaanderen. Klassiek Centraal wordt volledig gemaakt door vrijwilligers. 

Wilt u ook meewerken aan Klassiek Centraal stuur ons dan een bericht via redactie@klassiek-centraal.be

Blijf op de hoogte:

Wekelijks (op donderdag) verstuurd Klassiek Centraal een overzicht van alle gepubliceerde artikelen. Schrijf je snel hiernaast in om niks te missen.

Geen resultaat
Bekijk alle resultaten
  • aaa radiotest
  • Advertenties voor schrijvers
  • Cookiebeleid (EU)
  • Dashboard
  • Evenementen agenda
  • Evenementen lijst
  • Event ingeven
  • Home 1
  • Home 2
  • Home 3
  • Links
  • My account
  • Nieuws
  • Organizer Dashboard
  • Over KC
  • Partner worden
  • Partners
  • Privacy verklaring
  • Shop
  • Single event
  • Submit Organizer Form
  • Submit Venue Form
  • test
  • Thank you!
  • Venue Dashboard
  • Vrijwilligers gezocht!
  • Wie is wie
  • Wij bieden aan

© 2020 Klassiek Centraal VZW - Varkensmarkt - 2800 Mechelen - Design en hosting Kyzoe.be.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In
Cleantalk Pixel

Add New Playlist

Deze website gebruikt cookies om optimaal te functioneren. U vindt onze privacy policy en cookie verklaring hier.